Blockchain Kullanım Alanları

Merkezi olmayan bir dijital para olarak Bitcoin’in varlığı ve yaşamına devam etmesi Blockchain olarak tanımlanan teknolojiye bağlı. Bitcoin’de ve diğer kripto paralarda; onaylama, kayıt tutma, güvenlik ve güvenilir bir tarafa olan ihtiyacın kalmaması gibi her şey tamamen Blockchain teknolojisiyle oluşturulmuştur.

Blockchain Teknolojisi Uygulama Alanları

Günümüzde artık sadece kripto para altyapısı olmaktan çıkan Blockchain, bugün bir çok farklı sektörde kullanılmaya başlayarak girişimciler tarafından test ediliyor. Bu bağlamda makalede Blockchain Teknolojisi ile yapılabilecek uygulamalar ve kullanım alanları incelenecektir.

Oy ve Seçim Sistemleri

Blockchain altyapısı ile hayatımıza girecek olan diğer bir uygulama ise seçim sistemleri olacak. Bu teknolojile oluşturulacak oy sistemleriyle verilen her oy Blockchain’de herkes tarafından görülecek şekilde kaydedilecek ve bu kayıtlar üzerine sonradan oynama veya hile yapılamayacak. Konuyla ilgili bir çok proje geliştirildi ve sistem ufak çaplı bazı seçimlerde şimdiden başarıyla kullanıldı. Blockchain ile oluşturulacak seçim sistemlerinin en önemli avantajı ise, kayıtlara bakıldığında oyların renklerinin herkes tarafından görülebilmesi, oyların kime ait olduklarının ise deşifre edilmemesidir. Böylece, şeffaflık ve aynı zamanda kişilerin gizlilik haklarının korunması sağlanabilir. Bitcoin Foundation ve Swarm’ın işbirliğiyle geliştirilen seçim sistemine bir göz atmak için tıklayınız.

Nesnelerin Interneti

IBM ve Samsung uzun zamandır ADEPT olarak adlandırılan bir araştırma üzerine çalışıyorlar. Bu uygulama “Nesnelerin İnterneti” olgusu kapsamında merkezi olmayan bir omurga üzerine oturtulmuş Blockchain tabanlı bir altyapıya sahip. Blockchain çok büyük miktarlarda cihazlar için herkese açık bir kayıt defteri olarak dağıtık bir şekilde hizmet ettiği için, bir merkez olmaksızın cihazların birbirleriyle konuşmasına aracılık edebilir. Karşılıklı olarak kimliklerini tanımlayacak bir merkezi sistem olmadan, cihazlar otonom olarak bir birbirleriyle iletişim kurabilir, yazımlar güncellenebilir, hatalar düzeltilebilir veya enerji yönetimi yapılabilir.

Para Transferleri

Dünya Bankası geçtiğimiz ay yayınladığı raporda, uluslararası para göndermenin bir gönderim başı ortalama maliyetinin (2015 yılında) %7,35 oranında gerçekleştiği sonucunu paylaştı. Banka havaleleri, kredi kartları veya PayPal benzeri üçüncü parti uygulamalar gibi geleneksel sistemlerle uluslararası para göndermek, hem komisyon oranlarının yüksek olması, hem de havaleler gibi bazı işlemlerin yavaş olmasından dolayı artık miadı dolan ve yeniliğe ihtiyaç duyan bir endüstri olarak göze çarpıyor. Çünkü Bitcoin veya Blockchain teknolojileriyle oluşturulmuş sistemlerde transfer maliyetleri yok denecek kadar az, işlemler ise çok hızlıdır.

Bitcoin’e Giriş

Bitcoin ve diğer kripto paralara giriş yapmak için Binance platformunu güvenle kullanabilirsiniz. Binance; Türkçe dil desteği, düşük komisyon ücreti ve dünyanın en yüksek işlem hacmiyle ön plana çıkmaktadır ve son dönemin en gözde kripto para platformudur.

Siber Güvenlik

Blockchain kayıtları herkese açık olduğu halde, kriptografinin kullanıldığı veri iletişimi diğer uygulamalara göre çok daha güvenlidir ve sistemin hack’lenmesi veya kırılması çok zordur. Bu yönüyle yüksek güvenlikle ilgili alanlara Blockchain teknolojisi entegre edilerek, sistemlerin güvenliği arttırılabilir.

Değerli Belgelerin Yaratılması ve Saklanması

San Francisco’da bulunan The Holbertson School’da, Ekim 2015’de bazı akademik sertifika ve diplomalar için Blockchain teknolojisi kullanılarak güvenli ve şeffaflığın sağlandığı dijital sertifikalar üretildi. Örneğin; tapu senetleri, diplomalar veya tescil belgeleri gibi değerli dokümanlar bu tür güvenli dijital imzalar ile saklanabilir ve kayıt altında tutulabilir. Bu yöntem ile; doküman yaratma, saklama, kullanıma sunma gibi maliyetlerin azaltılması, diploma gibi belgelerde ise şeffaflığın sağlanması ve adam kayırmacılığın önüne geçilebilmesi gibi bir çok avantaj sunulabilir. Ayrıca, daha sonradan bu kayıtların değiştirilememesi sebebiyle sahteciliğin önlenmesi bakımından önemlidir.

E-Ticaret ve Dijital Ödemeler

E-ticaret şeklinde veya geleneksel mağaza olarak ticaret yapan şirketler için günümüzde bir çok farklı ödeme yöntemi bulunmaktadır. Bu yöntemlerin çoğu masraflarından ve kısıtlamalarından dolayı işletme sahibini bir hayli zorlar. Ödemelerini Blockchain tabanlı kripto paralar ile alan firmalar için ise hiç bir kısıtlama bulunmaz ve işlemlerde komisyon uygulanmaz. Bitpay verilerine göre; 2015 sonu itibariyle bu fırsatı gören dünyada 100,000’in üzerinde şirket kripto paralar ile ödeme almaktadır.

Leasing ve Araç Satışları

Visa ve Docusign işbirliğiyle oluşturulan Blockchain tabanlı bir sistemle artık araç kiralama yöntemleri tamamen değişecek. Sistem basitçe; “tıkla, imzala ve sür” konseptinden oluşuyor. Bu  uygulama ile müşteriler kiralamak istedikleri aracı seçer, müşteri sürücü koltuğunda kiralama sözleşmesini kolayca dijital olarak imzalar ve bu imza Blockchain’e kaydedilir. Böylelikle bir kaç tıklamayla resmi olarak müşterinin üzerine araç kiralanmış olacak ve herhangi bir belge ya da doküman gerekmeden işlem tamamlanacaktır. Ayrıca bu sistem araç satışı ve kayıt işlemlerinin de daha kolay yapılması için ışık tutuyor. Benzer sistemlerle bunların yanında; emlak ve gayrimenkul kiralama, internet üzerinden film veya farklı içerikler satın alma ya da server kiralama gibi diğer tüm benzer işlemler güvenli ve kolay bir şekilde yapılabilir.

Smart Contracts

Günümüzde bir çok sistemin altyapısında kullanılan Smart Contracts‘lar, Blockchain teknolojisi ile birleştiğinde insan müdahalesi olmadan tamamen işlemlerin otomatik olarak yapılmasını sağlıyor. Bu uygulamanın en önemli örneği Blockchain’in kullanıldığı ve merkezi olmayan sistemlerin geliştirildiği Ethereum projesi olmuştur. Örneğin işlem süresi yıllarca devam eden Mortgage uygulaması, Blockchain vasıtasıyla otomatik olarak yürütülebilir. Temel olarak bu tarz kontratlar, kontrolü insanlar yerine bilgisayarlara vererek, işlemlerin daha verimli ve daha adil yapılmasını sağlayabilir.

Tahmin Uygulamaları

Blockchain; araştırma, analiz, danışmanlık gibi ileriye dönük tahmin servislerini tam anlamıyla değiştirebilir. Örneğin; kitle fonlamasıyla oluşturulan Augur platformu tahmin piyasasını tamamen merkezisizleştiriyor. Site kişiler tarafından oluşturulan tahminlerin, hisse senetlerinin ve aklınıza gelebilecek her şeyin, kişiden kişiye merkezi bir yapı olmaksızın uygulanmasını sağlıyor. Bu çığır açacak fikir, geliştirilerek hayatımızı kolaylaştıracak yeni yöntemler sunabilir.

Online Müzik Sektörü

İnternet dünyasında daha adil müzik paylaşımı ve sanatçıların haklarının korunması yıllardır süren ve baş edilemeyen bir sorun. Sektördeki bu problemler Blockchain altyapısıyla oluşturulan Smart Contracts’larla otomatik lisans anlaşmaları yoluyla ya da kripto teknolojisi ile herhangi bir aracı olmadan direkt olarak içerik üreten sanatçıya ödeme yapılması ile çözülebilir. Ayrıca Blockchain ile geliştirilen uygulamalarla sanatçılar ve müşteriler arasında otomatik olarak satış sözleşmeleri yapılmasının önü açılacaktır. Ujo Music, bu bağlamda Blockchain ile müzik endüstrisini yeniden inşaa etme yolunda hızla ilerliyor ve çeşitli çalışmalar yürütüyor.

Hisse Senetleri ve Borsalar

Yıllardır bir çok şirket hisse senedi gibi borsalarda işlem gören varlıkların alım-satımı, güvenliği ve emir girişi hızı gibi olguların üzerine çalışıyor. Blockchain tabanlı uygulamalar ise tüm işlemleri otomatize edip, güvenliği geleneksel sistemlere göre daha etkili bir şekilde koruyabilir. T0.com projesi Blockchain teknolojisinin kullanıldığı hisse senedi işlemlerine izin veren bir araştırma üzerine çalışıyor. Blockchain girişim şirketi Chain ise NASDAQ ile işbirliği içerisinde araştırmalarına devam ediyor. Geçtiğimiz aylarda NASDAQ, Blockchain tabanlı platformu Linq’i hisse senedi satışı için piyasaya sürmüş ve kullanmaya başlamıştı.

Sağlık Hizmetleri

Blokchain altyapısını kullanarak geliştirilen uygulamalar ile sağlık hizmetleri daha hızlı, düzenli, kullanışlı ve güvenilir hale gelebilir. Geleneksel otomasyon programıyla oluşturulan veri depolama sistemlerini geride bırakarak, Blockchain altyapısıyla çok daha verimli sistemler kurulabilir. Blockchain altyapısı ile oluşturulan sağlık hizmetleri sistemin faydalarına kısaca bir göz atalım;

1- Hastaların kişisel sağlık verileri özel anahtarlar (private keys) ile saklanabilir ve gerek duyulduğunda saniyeler içerisinde dünyanın diğer bir köşesine gönderilebilir. Özellikle, ilik ve kan nakli gibi doku uyumunun ülkeler çapında arandığı bir durumda, bilgiler anında toplanarak veri analizleri çok hızlı yapılabilir.

2- Geleneksel merkezi sağlık hizmetleriyle karşılaştırıldığında kişisel veriler şifrelenmiş bir şekilde daha güvenli bir şekilde saklanacaktır. Geleneksel yöntemlerle yapılan depolamada, kişisel veriler tıbbi ilaç şirketleri veya sigorta firmaları gibi üçüncü parti şirketlere satılabilir ve gizlilik ihlal edilebilir. Bu uygulamayla bu tür durumların önüne geçilecektir.

3- Kişinin sağlık durumunda bir değişme yaşandığında, bu değişim zaman damgasıyla anında doktorlara bildirilebilir.

Kimlik Yönetim Sistemleri

Geleceğin kimlik yönetim sistemlerinde merkezileştirilmemiş dağıtık yapının önemli olduğu ve Blockchain teknolojisinin dijital kimlik sistemleri için çözüm üretebileceği bu konuda dünyada söz sahibi olan DocuSign şirketi tarafından defalarca dile getirildi. Çok yakında geleneksel kimlik yönetimi sistemleri yerine Blockchain tabanlı dağıtık yapıyla oluşturulmuş daha güvenli uygulamaları hayatımızda görebiliriz.

Kişiden Kişiye Borçlanma ve Dağıtık Yapılı Kredi Sistemleri

Blockchain altyapısıyla geliştirilen kripto paralar özellikle de Bitcoin, şu anda kişiden kişiye borç (kredi) vermek için kullanılıyor. Dünyada bu tarz girişimlerin sayısı hızla artmakta. Özetlemek gerekirse, oluşturulan platformlar vasıtasıyla kişiler banka veya herhangi bir aracı olmadan birbirlerine belirlenen faiz miktarlarıyla borç verebiliyor ve alabiliyor. Ödeme günü geldiğinde de geri ödeme yine aynı platform üzerinden yapılıyor. Geliştirilen algoritmalarla kullanıcıların güvenilirlikleri ve kredi alma limitleri platform tarafından belirlenmekte. Kitle fonlama sitelerinde olduğu gibi isteyen istediği kişiye, istediği miktarda borç verebiliyor. Bu uygulamayla bankaların krediler için müşterilerinden aldığı dosya veya kredi masrafları gibi giderler minimuma indirilebilir, ayrıca çok daha hızlı işlem yapılabilir.

Bağış Sistemleri ve Mikro Ödemeler

Geleneksel bağış işlemleri genellikle aracı kurumlar üzerinden yapılır ve bağışlar ekseriyetle banka hesabına havale veya EFT yapılarak gerçekleşir. Bu tarz gönderim yöntemleri bağış yapan kişi için ek külfet getirebilir; zira bağış yapmak istendiğinde masraf veya gönderim ücreti olacaktır. Örneğin, 1 dolar altı mikro (küçük) bağışlarda gönderim maliyeti nedeniyle yapılacak bağışın astarı yüzünden pahalıya gelebilir. Geleneksel sistemlerde yapılan bağışların herkese açık bir şekilde yayınlanmayışı ve hesapların gizli kalması bağış yapanlar için her zaman bir soru işareti olmuştur. Bağış yapan kişi ne kadar bağış toplanıldığını gerçek zamanlı ve şeffaf olarak bilmek isteyebilir.

Blockchain ile oluşturulmuş bağış sistemleri bu dezavantajları ortadan kaldırabileceği düşünülebilir. Sistemde transfer ücreti çok düşüktür. Ayrıca Bitcoin ile 1 dolar ve daha düşük mikro bağışları yapmak mümkündür. Geleneksel yöntemlerde transfer işlemlerinde her zaman bir alt limit bulunur ve 1 dolar gibi bir bağış yapmak mümkün değildir. Bağış yapılan miktar ister 1000 dolar, isterse 1 dolar olsun, internetin olduğu herhangi bir yerden 7/24 bağış yapmak mümkündür ve miktar bağış toplayan kurumun hesabına birkaç dakika içerisinde geçer. Blockchain tabanlı bir sistemle toplanan bağışların tümü gerçek zamanlı olarak herkese açık bir şekilde yayınlanır. Toplanan paranın miktarı ve diğer detaylar Blockchain’de kayıtlı olacaktır ve sonradan değiştirilmesi imkânsızdır. Şeffaf bir şekilde herkese açık olan kayıtlar suistimalleri önleyebilir.

Telif Hakları

Son yıllarda web üzerindeki görsel ve yazılı içerik piyasasının gücü; sosyal ağlar, Instagram ve Youtube gibi kişilerin kendilerini özgürce ifade etmeye izin veren uygulamalar vasıtasıyla giderek artıyor. Dahası, bireylerin kendini ifade etme hakları da evrim geçirerek yeniden şekilleniyor. Sosyal ağların yükselmesiyle birlikte kendini ifade etme hakkı gelişirken, öte yandan bunun bazı olumsuz sonuçları ortaya çıkıyor. Şu anda herkes herhangi bir içeriği, gerçek içerik sahibinin izni olmadan kopyalayabilir ve yayınlayabilir. Örneğin Instagram’da gezinen bir kişi çok güzel bir resmi gerçek içerik sahibinin adıyla (doğru olanı yapıp) yayınlayabilir ya da izin alabilir, veya sahibinden habersiz bir şekilde ekran görüntüsü kesip kendininmiş gibi yayınlanabilir. Burada tamamen vicdani bir durum söz konusu, iyi ya da kötü seçim kişinin kendisine kalmış; çünkü günümüzde bu konudaki yasalar ve mekanizmalar çok yetersiz.

Internet üzerinde bunun gibi bir çok örnek verilebilir. Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’de Google Play Books ve iBooks Store’da yazarların e-kitaplarını kopyalayıp kendininmiş gibi yayınlayan vardı. Yazarlardan habersiz kopyaladıkları içeriği bu platformlar üzerinden kendi hesapları altında satışa çıkarıyorlardı. Bunun sonucu olarak şikayetlerden dolayı iki platformun da Türkiye satışları Google ve Apple tarafından durduruldu (halen kapalı durumda). Bu örnekteki gibi kötü niyetli kişiler; yetersiz yasalar, caydırıcı olmayan cezalar ve uygulamalar nedeniyle tüm emeğinizi bir anda çalabilir. Aslında bunun cebinizden para çalmaktan hiç bir farklı yoktur. Peki çözüm ne olacak?

Giderek büyüyen bu yaygın problemin çözümü Blockchain’de olabilir. Her şeyin depolanabileceği Blockchain altyapısı ile oluşturulmuş dijital arşivleme ile içeriklerin sahipliği ve takibi çok daha kolay ve güvenli bir şekilde yapılabilir. Blockchain işlemlerin doğruluğunu ve sahipliğini denetler ve kontrol eder. Bunun anlamı, Blockchain sisteminin; hükumet kayıtları, tapu veya noter kayıtları gibi kişilerin mal ve varlıklar üzerindeki sahipliğini doğrulayan belgeleri onaylayan kurumlar için devrim yaratabileceğidir. Bu tür geleneksel sistemler varlık ve mallar üzerinde sahipliği, Blockchain vasıtasıyla doğrulayıp hem masraflardan hem de zamandan kazanabilir, ayrıca güvenilir ve şeffaf bir yapı sunulabilir.

Özetle; Blockchain ile oluşturulacak yeni uygulamalardan; şarkıcılar, ressamlar, dijital art sanatçıları, video içerik sahipleri, web üzerinde makalelerini yayınlayan yazarlar, fotoğrafçılar ve buna benzer tüm diğer içerik yayınlayanlar yararlanabilir. Hem ürünlerini kolayca paraya çevirme açısından hem de ürünlerin telif hakkı takibi açısından Blockckhain içerik sağlayıcılarına bulunmaz bir fırsat sunuyor.

Blockchain teknolojisi ve Bitcoin 1.0, 2.0 ve 3.0

The Institute for Ethics and Emerging Technologies (IEET) -Etik ve Yeni Teknolojiler Enstitüsü- 2014’te yayınladığı bir makaleyle, Blockchain teknolojisiyle ilgili öngörülerini açıklamıştı. Çalışmada, Bitcoin ve Blockchain dijital paranın çok daha ötesinde, ileri seviyede bir bilgi teknolojisi olarak görülüyor ve gelecek nesil bilgi teknolojilerine bir çok avantaj ve yenilik getirebileceği vurgulanıyor. Makale yazarı Melanie Swan, Blockchain teknolojisiyle gelecekte oluşabilecek evreleri şu şekilde tanımlıyor:

Bitcoin’in; para birimi, para transfer aracı ve dijital ödeme sistemi olarak kullanılması “Bitcoin 1.0” olarak tanımlanıyor. Blockchain teknolojisi kullanılarak yakın gelecekte tahvil, bono veya kredi gibi tüm finansal ve iktisadi uygulamaların oluşturulması “Bitcoin 2.0” olarak nitelendiriliyor. “Bitcoin 3.0” ise, gelecekte Blockchain altyapısı kullanılarak; sağlık, kültür, bilim ve sanat gibi tüm alanlarda, katma değer yaratan ve hayatı kolaylaştıran uygulamaların oluşturulması olarak tasvir ediliyor.

Bu yazıda yararlanılan kaynaklar:

Banking Is Only The Start: 12 Big Industries Where Blockchain Could Be Used

The Future Of Car Leasing Is As Easy As Click, Sign, Drive

IBM Reveals Proof of Concept for Blockchain-Powered Internet of Things

SEC Approves Plan to Issue Stock Via Bitcoin’s Blockchain

http://cointelegraph.com/news/copyright-blockchain-instagram