Son aylarda en çok konuşulan konular arasında Smart Contract’lar (Akıllı Kontratlar/AK) geliyor. Şimdi bu konuyu her düzeye hitap edecek şekilde anlatmaya çalışalım..
Geleneksel kontratların aksine, AK’ler tamamen otonom bir şekilde işler ve herhangi bir insani müdahaleyi gerektirmez. Bu özelliğiyle finans dünyası başta olmak üzere diğer pek çok alan için gelecek vaat ettiği düşünülüyor.
Bir çok insan için Bitcoin bir değer aktarma aracı olarak algılanır; fakat altında yatan teknoloji daha önce oluşturulmuş benzer teknolojilerden çok daha farklı olarak hayatımızı kolaylaştırmaktadır.
Ödemeleri veya temettüleri; otomatik, temassız, verimli, hatasız ve insan müdahalesinden bağımsız bir şekilde gerçekleştirebilen bir araç düşünün.. Ayrıca, AK’lerde ödemeler otonom bir şekilde gerçekleştirilirken bir yandan da aracıya gerek kalmazsınız hizmet veya ürün karşı tarafa iletilir.
Günümüzde işlemleri otomatik olarak tamamlamak günlük tüketiciler için neredeyse imkansızdır; çünkü süreçlerde her zaman bir aracı bulunmaktadır. Bir mağazada bir plastik kart ile ödeme yaparken kart ve bu kartı veren banka, değer aktarımını gerçekleştirecek iki farklı aracıdır. Artı olarak tüketicilerin kart numarasını veya PIN kodunu girerek ödemeyi manüel olarak tamamlamaları gerekmektedir. Bu sistem şu an için kabul edilebilir olsa da, gelecekte muhakkak geliştirilmesi gerekecek. Akıllı Kontratlar, kullanıcılardan bağımsız ve önceden tanımlanmış prosedürlere göre ödemelerin veya bu ödemelere bağlı işlemlerin otomatik olarak yürütüleceği bir ekosistem oluşturacak ve bu ekosistem kapsamına aldığı tüm taraflar için mevcut sistemle karşılaştırıldığında çok daha ekonomik hizmet sunabilecek.
Akıllı kontratlara bu noktada daha iyi anlaşılması için bir örnek vermekte fayda var. Evinizin çatısında veya bahçenizde güneş panelleriyle kendi tükettiğinizden daha fazla elektrik ürettiğinizi ve bu fazla enerjiyi satmak istediğinizi varsayalım. Peki bunu nasıl yapardınız? Bir çözüm devlete satmak olabilir, tabii burada, kotalar, devletin uyguladığı fiyatlar, bulunduğunuz konum vs gibi bir çok zorluk var. Peki ürettiğiniz elektriği komşularınıza satmaya ne derdiniz? Akıllı kontratlar vasıtasıyla şu anda bu uygulamayı geçekleştirmek mümkün.. Ürettiğiniz elektrik yan komşunuza giderken bunun için geliştirilen bir cihazdan geçiyor ve miktar hesaplanıyor; günlük, haftalık veya aylık belirleyeceğiniz dönemlerde de Ethereum blockchain üzerinden satılan miktarın fiyatı hesaplanarak, komşunuzun ETH hesabından sizin ETH hesabınıza anında ödeme geçiyor. Ödeme, taraflarca anlaşılan fiyat üzerinden Ethereum bazında o anki kura göre hesaplanıp otonom olarak herhangi bir insan müdahalesi gerektirmeden yapılabiliyor. Böylece elektrik alıcıya giderken, satıcının hesabına da anında kripto para yatırılıyor.
Bilindiği gibi, Ethereum projesi hakla açık blockchain ile bağlantılı akıllı sözleşmeler üzerinde çalışıyor; ancak genel bir ana konsept ve standart oluşturulmadan önce yapılacak daha çok iş var. Ayrıca, Ethereum blockchain’de (DAO‘da) geçtiğimiz yıl çeşitli güvenlik kaygıları oluşmuştu, bundan dolayı da Bitcoin blockchain’nin kendisi daha fazla tercih edilebilir duruma gelmiş olabilir. Ek olarak konuyla ilgili yurt dışında yüzlerce farklı projenin devam ettiğini ve yenilikçi uygulamaların geliştirildiğini belirtmekte fayda var.
Özel (kapalı) Blockchain’ler o kadar da kötü değil..
Bitcoin dünyasında şu anda özel blockchain’lerin değerini gören az insan olmasına rağmen, bu konsept en az bir avantaja sahip. Özel blockchain’ler finansal ortamda akıllı sözleşmelerin geçerliliğini test etmek için harika bir platform olabilir. Blockchain teknolojilerinde projeler üzerine çalışan finansal oyuncuların bunu denemek isteyeceğinden emin olabilirsiniz. Özellikle bankaların ve borsaların bu konu üzerinde yoğun bir şekilde çalıştıkları biliniyor. Kendi içlerinde denedikleri özel blockchain’lerin testlerini yaparak hakla açık sistemler geliştirilmeye çalışılıyor; fakat geliştirilmesi tamamlandıktan sonra özel kalacak blockchain’ler de mevcut. Bu uygulamanın bilhassa yakın gelecekte bankalar arası para transferlerinde maliyeti azaltmak için kullanılacağı düşünülüyor.
Elbetteki, akıllı sözleşmelerle ilgili halkın algısının değişmesi veya sisteme olan ilginin artması zaman alacaktır; fakat bu süre sona erdiğinde uygulanabilir çözümlerin hazır olması gerekir. Özel blockchain’ler akıllı kontratlar endüstrisinde yenilikleri teşvik etmeye yardımcı olabilir, üzerinde çalışmaya ve sistemi geliştirmeye ihtiyaç olduğu da kesindir.
Yararlanılan kaynak: digitalmoneytimes
