LUNA, 3AC, Celsius ve FTX’in iflasından sonra birçok tecrübe edindik. Bu tecrübeler en büyük 15’inci kripto para için tehlike çanlarının çaldığını söylüyor. Öncelikle buradaki görüşler tamamen bir varsayım. Fakat LUNA, FTX ve Voyager gibi platformların iflasından önce yaptığımız uyarıları hatırlarsak zaman bu uyarıları haklı çıkarabilir. Türk kripto para yatırımcıları iflaslarla daha fazla para kaybetmemek için bu uyarılara kulak vermeli.
USDD Güvenilir Mi?
Mayıs ayında Terra’nın stablecoini TerraUSD (UST) sallanmaya başladığında kripto para piyasalarının en tartışmalı isimlerinden biri Justin Sun kendi stablecoin projesini duyurdu. Adı USDD ve piyasaya sürüldüğü günden bu yana genellikle 1 doların altında kaldı. USDD ile çöken UST’nin mekanizması birbirine fazlasıyla benziyor. Bunu uzun uzun anlatmak zaman kaybı olacaktır. Özet geçmemiz gerekirse 1 dolar değerinde kripto para verip 1 dolara eşit olduğu söylenen USDD alıyorsunuz. Rezervlerin %130 oranında desteklendiği söyleniyor. Yani yaklaşık 700 milyon dolarlık USDD basıldı ve bu yaklaşık 1 milyar dolarlık kripto para ile destekleniyor. Sorun şu ki bu kripto paraların tamamı değeri değişken varlıklar.
Yani kripto para piyasalarında yaşanan daha büyük bir şok rezervlerin %100’ün altına düşmesini sağlayacak ve basılan USDD’lerin bir kısmının karşılığı olmayacak. USDD yazı hazırlandığı sırada 0,98 dolardan alıcı buluyor.
Yukarıda gördüğünüz şey bir meme tokenin grafiği değil. Stablecoinlerin diğer tüm kripto paralara göre yatay seyretmesi gerekiyor. Çünkü hep 1 dolara eşit olmalıdır.
USDD DAO’nun Justin Sun tarafından yönetildiğini, kontrolün ve rezervlerdeki paraların kendisine ait olduğunu daha önce anlatmıştık. Yani DAO aslında bir masaldan ibaret.
Tron Alınır Mı?
Şimdi USDD’nin UST benzeri bir mekanizmaya sahip olduğunu ve kötü performansını ele aldı. Gelin %130 olduğu söylenen rezerve göz atalım. Burada 230 milyon dolarlık Bitcoin var. Bu cüzdanın Justin Sun dilediğinde boşaltılmayacağını ve DAO tarafından yönetildiğini var sayalım. 725 milyon dolarlık USDD eksik 230 milyon dolar yaklaşık 500 milyon dolarlık rezerv karşılığı olması gerekiyor. Rezervlerin yaklaşık 100 milyon dolarlı kısmı TRX olarak tutuluyor. Bu Binance CEO’su CZ’nin ifşaatları için potansiyel bir risktir. Aylar veya haftalar sonra Binance CEO’su “USDD, Sun tarafından basılan tokenlerle destekleniyor, DAO yönetimi kendisinde ve onun tokenlerini delist ediyoruz” dediğinde neler olur?
Peki USDC olması gereken cüzdanda neden USDC yok? Sun bunu karmaşık bir şekilde (Justlent aracılığıyla vs) açıklıyor ancak USDC kanıt cüzdanında yok. Bu gayet net.
Kendi platformu JustLend üzerinden nasıl %21’e varan faizler verebiliyor? Bunların tamamı kendi tokenleri için veriliyor. Üstelik bunların arasında kendi bastığı saçma diğer stablecoinler de var. Binance CEO’sunun 6 uyarısını tekrar hatırlayalım.
Sizde %20 az mı? O halde gelin %40’ı aşan faizleri düşünelim. USDD kendi resmi hesabı üzerinden %40’ı aşan faizler veriyor. CZ kendi stablecoinlerine yüksek faiz veren projelere karşı uyarmıştı. Daha birkaç önce bu uyarıyı yaptı.
Terra kendi DeFi protokolü üzerinden dolara %20’ye yakın faiz verdiği için iflas ettikten sonra yatırımcıları alay konusu oldu. Justin Sun ve ekosistemindeki kripto paraların çöküşünü USDD faciası getirebilir. CZ hazır ifşalara başlamışken bu ciddi bir risk olarak karşımıza çıkıyor. Sun bu senaryoda ceza alır mı? Muhtemelen tokeni DAO yönetti diyerek işin içinden sıyrılacaktır. Çünkü Tron ve ekosistemini bir DAO’nun yönettiğini bir süredir iddia ediyor.
TRX ve ekosistemindeki diğer kripto paralara dair bu risk oldukça büyük. Yatırımcılar daha fazla para kaybetmemek için potansiyel tehditleri göz ardı etmemelidir. Birgün USDD benzer bir iflas yaşadığında haklı olmak bana bir şey kazandırmaz. Ancak riskinizi azaltmak size daha az para kaybettirir.
