Kripto para ve Blockchain ekosistemi henüz 13 yıllık bir alan olmasına rağmen çok hızlı gelişiyor. Henüz genel anlamda kripto para adaptasyonu oturmamış olmasına ve insanlar hala kripto para birimlerini kolay kazanç kapısı olarak görmesine rağmen aslında işin özünde gelecek ile ilgili çok önemli adımlar atılıyor. Bu noktada işin uzmanı kişiler ve firmalar adım adım temeller atarken ana akımın hala dolandırıcılık nidaları atması gelişimin önüne geçiyor.
Anlık ödemeler, akıllı sözleşmeler, merkezsiz finans (DeFi), non-fungible token (NFT) ve metaverse derken artık hayatımıza dijital arsalar girmiş durumda. Burada ben kendi adıma bir şeyi belirtmek istiyorum: Daha önce de bir çok kez dile getirdiğim gibi ben “sanal” kavramının kripto para ve Blockchain ekosisteminde kullanımını doğru bulmuyorum. Çünkü sanal dediğimiz zaman akla hemen gerçek olmayan ve gerçek bir kullanım durumu bulunmayan sistemler geliyor. Ancak kripto para birimleri böyle değil ki ben şu anda sanal arsa olarak adlandırılan sistemlerin de böyle algılanmaması gerektiğini düşünüyorum. Peki, nedir bu dijital arsalar ve bir dijital arsa alırken nelere dikkat edilmesi gerekiyor?
İşin Özünde Ne Var?
Her ne kadar ben bu şekilde kullanmamayı tercih etsem de yazıda “sanal arsa” olarak devam edeceğim. Çünkü bu şekilde anlaşılmasının daha kolay olacağını düşünüyorum. Bu noktada sanal arsaları anlamak için öncelikle metaverse ve NFT’nin ne olduğunu anlamak gerekiyor.
Öncelikle metaverse ve NFT ayrı iki kavram olarak kullanılsa da aslında bu iki alan artık iç içe geçmiş durumda. NFT’ler hayatımıza öncelikle dijital sanat eserleri ile girdi. Özellikle pandeminin yaratmış olduğu yeni ekosistemde, daha doğrusu gelişmekte olan ama pandemi ile birlikte çok hızlı ilerleyen yeni dijital alanda, sanatçılar eserlerini NFT olarak satmaya başladı.
Sanatçılar sadece dijital olarak oluşturduğu değil aynı zamanda fiziksel olarak oluşturdukları eserlerini de NFT olarak satıyor. Dolayısıyla bir kişiden fiziksel bir sanat eserini NFT olarak satın alabiliyorsunuz. Yani aslında NFT, o sanat eserinin size ait olduğunu dijital ortamda ve değiştirilemez şekilde onaylamış oluyor. Dolayısıyla gelecekte NFT’lerin tapu senetleri ya da araba ruhsatları gibi alanlarda da kullanılabileceği düşünülüyor. Ayrıca NFT ekosisteminde şu anda müzik sanatçılarından ressamlara, heykeltıraşlardan moda tasarımcılarına kadar pek çok önemli isim bulunuyor.
Gelelim metaverse’e… Her zaman söylediğim gibi metaverse beni çok heyecanlandırıyor. Metaverse’ü anlattığım bu yazımda da belirttiğim gibi, “Öte evren, evrenin ötesi, internetin gelecekteki hali, hayal dünyası, sanal dünya, arttırılmış gerçeklik ile sanal gerçekliğin buluştuğu yer” ifadelerinin tamamı aslında metaverse’ü tanımlıyor.
Planlanan metaverse evrenlerinde insanların kendi evlerinin olması, bu evleri istedikleri gibi dekore edebilmeleri, kafelerde arkadaşları ile buluşabilmeleri, iş toplantılarını metaverse’lerde yapabilmeleri, metaverse ortaya çıkacak yeni iş alanlarında para kazanabilmeleri ve yeni insanlarla tanışabilmeleri gibi pek çok imkanın bulunması hedefliyor. Ve evet bu kulağa bir bilim kurgu filmi gibi geliyor. Ancak bunların gerçek olmaması için hiçbir sebep yok…
Şöyle düşünün: Jetgilleri izlerken insanların uçan arabalara binmeleri imkansızlık duygusu uyandırıyordu hepimizde. Ama günümüze geldiğimizde artık bu bir hayal olmaktan çıkmış durumda. Yani aslında “Hayal edebildiğiniz her şey gerçektir” söylemini bire bire yaşıyoruz son zamanlarda.
İşte sanal arsalar da tam olarak bu noktada devreye giriyor. Metaverse’lerde yaşanmaya başladığı zaman, insanlar evlerini NFT olarak satın alacak ve bunun için de NFT ile oluşturulmuş arsalara ihtiyaç var.
Dijital / Sanal Arsa Nedir?
Sanal arsalar aslında gerçek dünyada aldığımız arsalar ile pek çok yönden benziyorlar. Bir sanal arsa satın aldığınızda bu arsa üzerine ev, ofis ya da işyeri inşa edebiliyorsunuz. Dolayısıyla arsanın konumu, büyüklüğü, hangi arsalara komşu olduğu gibi etkenler de önemli hale geliyor. Ayrıca bu detay henüz çok farkında olmadan ilerlese de gerçekten arsanın konumunun gelecekte çok önemli olduğu düşünülüyor.
Öte yandan bir metaverse’de arsa satın aldığınız zaman aslında bir akıllı sözleşme satın almış oluyorsunuz. Yani örneğin; Decentraland’de satın aldığınız bir arsa aslında Ethereum blockchain’i üzerinde bir akıllı sözleşme satın almış oluyorsunuz. Ama teknik detaylara burada çok fazla girmek istemiyorum. Çünkü benim bu yazıda asıl değinmek istediğim nokta arsa satın alırken nelere dikkat etmeniz gerektiği.
Sanal Arsa Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Öncelikle kripto para alımı yaparken de her zaman dile getirdiğimiz nokta burada da geçerli: Arsa satın almak istediğiniz projeyi, ekibini, yol haritasını, bu zamana kadar neleri gerçekleştirebildikleri, verdikleri sözleri tutup tutmadıklarını, hangi blockchain’i kullandıklarını ve kimlerin projeye yatırım yaptığını mutlaka araştırın.
- Metaverse’lerde arsalar genel olarak o projenin kripto para birimi ile satılıyor. Bu sebeple kripto para biriminin geleceğini araştırmak, hangi borsalarda listelendiğine bakmak gibi noktalar da gelecekte kazanç elde etmek açısından önemli.
- Nasıl ki gerçek hayatta bir arsa ya da ev satın almadan önce bu arsanın ya da evin bulunduğu şehri, şehrin potansiyelini ya da arsayı kullanmak istediğimiz amaçla aldığımız arsanın uyumunu araştırıyorsak burada da bu araştırmaları yapmalısınız. Örneğin; ben bu arsayı alayım daha sonra değerlenince satarım mı diyorsunuz? Yoksa ben bu arsayı alırım, üzerinde ev-ofis-eğlence merkezi yaparım mı diyorsunuz? Şu anda bu detaylar kulağa her ne kadar gerçek dışı gelse de bir süre sonra bu noktaların gerçekten önemli olduğunu göreceğiz.
Bunlara ek olarak son zamanlarda İstanbul’da sanal arsa satışları gibi pek çok habere denk geliyorum. Tüm dünyanın bir metaverse kurgusu üzerinde dijitalleştirilmesi ve satılması fikrini ise sorguluyorum. Çünkü metaverse temelde yeni bir dünya inşa ediyor ve ben bu noktada insanların çok ciddi mağduriyetler yaşayabileceğini düşünüyorum.
Kulağa kamu spotu gibi gelecek biliyorum 🙂 Ama sizi, “İstanbul’dan sanal arsa satıyoruz, Türkiye’deki değerli arsaları sanal olarak almak ister misiniz, dünyanın diğer ucundan sanal arazi satışlarına başladık” şeklinde arayanlardan uzak durun.
Her zaman söylediğimiz gibi eğer bir yatırım yapmak istiyorsanız ya da yeni gelişen bu ekosistemdeki fırsatları kaçırmadan değerlendirmek istiyorsanız mutlaka derin araştırmalar sonrasında adımlarınızı atın…
