Merkezsiz bir kripto para borsası (DEX), tıpkı merkezi bir kripto para borsası gibi, kripto para birimleri için bir ticaret platformu sağlar. Ancak, merkezi bir borsadan farklı olarak, merkezsiz bir borsa, bir merkezi yönetici veya işletme tarafından kontrol edilmez. Bunun yerine, bu borsa tipleri blockchain teknolojileri ve akıllı sözleşmeler yoluyla işlev görür. DEX, Merkezi Olmayan Kripto Para Borsası (Decentralized Exchange) kısaltmasıdır.
Merkezsiz bir kripto para borsası (DEX), kullanıcıların doğrudan birbirleriyle alım satım yapmalarına olanak tanır. Bu işlem, bir aracıya veya üçüncü bir tarafa ihtiyaç duymadan gerçekleştirilir. Bu da işlemlerin daha hızlı ve daha ucuz bir şekilde gerçekleşmesine olanak sağlar. Ayrıca, merkezsiz borsaların güvenliği merkezi borsalara göre daha yüksektir, çünkü kullanıcıların fonları akıllı sözleşmeler aracılığıyla korunur ve bir hackerın tüm borsayı ele geçirmesi mümkün değildir.
Merkeziyetsiz borsa, kullanıcıların kendi özel anahtarlarını korumasına izin verir ve bir merkezi otorite veya aracı kurum olmadığından, kullanıcıların kimlik bilgileri veya işlem geçmişleri gizli kalır. Bu nedenle, merkezi olmayan borsalar, kullanıcılar için daha güvenli ve özel bir seçenek sunarlar.
Dex Borsa Nasıl Kullanılır?
Merkezi olmayan bir kripto para borsasında işlem yapmak için, kullanıcının önce Metamask ve benzeri bir kripto para cüzdanına sahip olması gerekir. Bu cüzdan ile kullanıcılar merkezsiz borsalara bağlanarak alım-satım ve swap (takas) işlemlerini yapabilirler. Metamask, Ethereum 
$3,264.5 ve diğer ağlarda kullanılan bir dijital cüzdan ve tarayıcı eklentisidir. Metamask, kullanıcıların Ethereum, Polygon, Avalanche 
$36.1 gibi blockchain ağlarında etkileşimde bulunmalarını ve tokenlerin depolanmasını sağlar. Yazının son bölümünde güvenilir merkezsiz borsa önerilerini ve Metamask kullanımı hakkında bilgi alabilirsiniz.
Merkezi olmayan bir kripto para borsasının avantajlarından bir diğeri, işlem ücretlerinin düşük olmasıdır. Merkezi borsalarda, işlem ücretleri daha yüksek olabilir çünkü merkezi borsalar işlem ücretlerini alır. Ancak, merkezi olmayan bir borsada, işlem ücretleri sadece işlemi doğrulayan madenciler tarafından alınır. Bu, işlem ücretlerinin daha düşük olmasına neden olur. Merkezsiz borsaların (DEX) popülerliği son yıllarda artmaktadır. Bunun nedeni, merkezi borsalarda yaşanan güvenlik açıkları, kullanıcıların gizliliğine yönelik endişeler ve diğer faktörlerdir. Merkezsiz bir borsa, kullanıcılara daha fazla özgürlük, daha yüksek güvenlik ve daha düşük işlem ücretleri sunar. Ancak, her tür yatırım gibi, merkezsiz bir kripto para borsası da risklidir ve kullanıcıların yatırım yapmadan önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmaları ve riskleri anlamaları önemlidir.
Merkezi Olmayan Kripto Para Borsaları Avantajları Nelerdir?
- Güvenlik: Merkezi borsalarda, kullanıcılar kripto para birimlerini borsanın kontrolü altında tutarlar. Bu, borsanın hacklenmesi veya iflas etmesi durumunda kullanıcıların fonlarını kaybetme riskini arttırır. Ancak, merkezi olmayan borsalar, kullanıcıların kripto para birimlerini kendi kontrolünde tutmalarına izin verir. Bu nedenle, borsanın hacklenmesi veya iflası durumunda bile kullanıcılar fonlarını kaybetmezler.
- Gizlilik: Merkezi borsalarda, kullanıcılar genellikle kimliklerini doğrulamak zorundadırlar. Ancak, merkezi olmayan borsalar, kullanıcıların kimlik bilgilerini korur. Kullanıcılar, özel anahtarlarını kullanarak borsaya erişirler ve işlemleri gerçekleştirirler. Bu nedenle, kullanıcılar işlemlerinin anonim kalmasını sağlayabilirler.
- Ücretler: Merkezi borsalar, kullanıcılardan işlem ücretleri talep ederler. Ancak, merkezi olmayan borsalar, işlem ücretlerini genellikle daha düşük tutarlarla sınırlar. Çünkü, merkezi olmayan borsalar, işlem ücretlerini madenciler aracılığıyla alır ve borsa işlem ücretlerinin bir kısmını almaz.
- Hız: Merkezi borsalarda, işlemler çoğu zaman borsanın kontrolü altında gerçekleştirilir. Bu nedenle, işlem onayları bazen gecikebilir. Ancak, merkezi olmayan borsalarda, işlemler doğrudan blok zincirine gönderilir. Bu nedenle, işlemler genellikle daha hızlı onaylanır.
- Kontrol: Merkezi olmayan borsalar, kullanıcılara kendi özel anahtarlarını koruma ve kontrol etme yeteneği verir. Bu nedenle, kullanıcılar kripto para birimlerinin güvenliğini kendileri sağlayabilirler.
- Değişkenlik: Merkezi olmayan borsalar, kullanıcıların kripto para birimleri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarını sağlar. Kullanıcılar, istedikleri zaman istedikleri para birimini satın alabilir veya satabilirler. Bu nedenle, merkezi olmayan borsalar, kullanıcıların kripto para birimleri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarını sağlar.
Bu nedenlerden dolayı, merkezi olmayan kripto para borsaları, kullanıcılar için daha güvenli, özgür ve düşük maliyetli bir işlem yapma seçeneği sunarlar.
Merkezsiz Kripto Para Borsaları Hangileridir?
Piyasada çok sayıda merkezsiz borsa bulunmaktadır. Bunlardan biri de dYdX borsasıdır. dYdX açık, güvenli ve güçlü finansal ürünler oluşturma misyonuyla önde gelen merkezi olmayan bir borsadır. dYdX borsasına bu link üzerinden ulaştığınızda hayat boyu geçerli tüm işlem ücretlerinden %5 indirimden yararlanabilirsiniz. Linke tıkladıktan sonra Metamask cüzdanınızı bağlayarak işlemlere hemen başlayabilirsiniz.
dYdX üzerinde şu anda BTC, ETH, SOL, MATIC, XLM, LINK, ATOM ve EOS 
$0.755845 gibi 40’a yakın en çok kullanılan kripto paranın USDT ile alım-satımı güvenli bir şekilde yapılabilmektedir.
Metamask Nasıl Kurulur?
Metamask’ı yükleyin: Metamask’ı kullanmak için öncelikle tarayıcınızda Metamask eklentisini yüklemeniz gerekiyor. Metamask, Google Chrome, Firefox, Opera ve Brave gibi popüler tarayıcılarda kullanılabilir.- Metamask hesabınızı oluşturun: Metamask’ı açtığınızda, bir hesap oluşturmanız istenecektir. Bir hesap oluşturmak için, bir parola belirleyin ve daha sonra parolanızı doğrulayın. Metamask, hesabınızın özel anahtarını ve yedek kurtarma cümlelerini oluşturacaktır ve bunları güvenli bir yerde saklamanızı önerilir. Kurulum aşaması bu kadar! Sonrasında işlem yapmaya başlayabilirsiniz.
Metamask’ın ana ekranında, “Varlıklarım” bölümünde, mevcut olan kripto para birimlerini görüntüleyebilirsiniz. Yeni bir kripto para birimi eklemek için, “Varlıklarımı Yönet” seçeneğine tıklayın ve ardından “Ekle” seçeneğini seçin. Adını, sembolünü ve adresini girin ve kaydedin. Sonrasında dilediğiniz merkezsiz bir borsaya bağlanarak güvenli bir şekilde işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Metamask, birçok Ethereum tabanlı platformda kullanılabilir. Bu platformlar arasında DeFi protokolleri, ICO’lar, token ve NFT satışları ve diğer Ethereum tabanlı uygulamalar bulunur.
