Kripto para ekosistemi henüz çok yeni olduğu için aslında yanlış olan insanların doğru olduğunu düşündüğü birçok olgu bulunuyor. Hem yatırım yapanlar hem bu sistem içinde çalışanlar hem de kripto para birimleriyle yeni ilgilenmeye başlayanlar için doğru bilinen yanlışların açıklığa kavuşturulması büyük önem taşıyor.
Hadi doğru bilinen yanlışlara bir göz atalım:
Coin ve Token
Yanlış: Coin ve token aynı anlama gelir.
Doğru: Çoğunlukla ekosistemde coin ve token aynı anlamda kullanılır. Ancak coin ve token’ın temel olarak bazı farklılıkları bulunur. Öncelikle coin’in ve token’ın tanımlarını yaparak başlamak istiyorum. Coin, kendi Blockchain’ine sahip olan ve Bitcoin dışında kalan tüm kripto paralar olarak karşımıza çıkar. Token ise kendi Blockchain’ine sahip olmayan ve başka bir Blockchain üzerinde geliştirilen kripto para olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla görüldüğü gibi en büyük fark kripto paranın kendi Blockchain’ine sahip olup olmamasından kaynaklanıyor. Altcoin’ler ise coin’ler içinde bir değişim değerine sahip olan ve Bitcoin dışında kalan kripto paralar olarak tanımlanır.
Bunun yanında coin’ler kendi değerlerine sahipken token’lar sahiplerine bir nevi bağlı olduğu ağda hisse sahibi olma imkanı verir. Yani coin’ler geleneksel para birimi, token’ler hisse senedi gibi örneklendirilebilir.
Kriptoların Merkeziyetsiz Olması
Yanlış: Kripto paraların arkasında merkezi kurum olmadığı için güvenilmezler.
Doğru: Kripto para birimlerinin en büyük özelliklerin birisi merkeziyetsiz olması. Ancak bu demek değildir ki kripto paralar kafalarına göre hareket eder, hiçbir onay mekanizması yoktur ve birden bire ortadan kaybolabilir.
Kripto para birimlerinin altında yatan teknoloji Blockchain sayesinde kripto paralar geleneksel ödeme sistemlerinden çok daha güvenilir hale gelir. Çünkü Blockchain üzerine kaydedilen işlemler değiştirilemez, geri döndürülemez ve ekosistemideki herkes tarafından görüntülenebilir. Dolayısıyla banka kullanarak yaptığınız işlemler sisteme ulaşımı olan herhangi biri tarafından rahatlıkla değiştirilebilir ve o işlem hiç gerçekleşmemiş gibi gösterilebilir.
Aslında basitçe şöyle ifade edebilirim ki kripto para birimlerinin arkasında tüm dünyaya yayılmış, milyonlarca bilgisayarda çalışan, birbirinden bağımsız, bir şirkete ya da hükümete bağlı olmayan devasa bir sistem yer alıyor.
Kriptolar ve Yatırım
Yanlış: Kripto paralar kısa süre içinde milyonlarca dolar kazandırır ve sizi zengin eder.
Doğru: Öncelikle şunu kavramak gerekiyor: Kripto para birimleri de aynı dolar, altın, hisse senedi, gayrimenkul gibi varlıklarla aynı şekilde işlem görür. Yalnızca fiyat hareketleri daha fazla olduğu için kısa vadede kazançlar ve tabii ki kayıplar daha fazla olabilir.
Geleneksel sistemde olduğu gibi size “kısa vadede çok büyük kazançlar” vaat eden kripto projeleri de genel itibariyle kripto ekosisteminde “ponzi” olarak tanımlanır. Dolayısıyla her zaman belirttiğim gibi kripto paralara ya da Bitcoin’e yatırım yaparken kendi araştırmanızı kendinizin yapması, güvenilir kaynaklara danışılması ve risklerin doğru belirlenmesi çok önemli.
Kripto İşlemlerinin Anonimliği
Yanlış: Kripto para işlemleri tamamen anonimdir ve takip edilemez.
Doğru: Kripto para işlemleri anonim işlemler değil. Özellikle güvenilir kripto para borsalarında yaptığınız işlemler için bu borsalar sizden kimlik bilgilerinizi ister ve yaptığınız her işlem az önce de belirttiğim gibi milyonlarca bilgisayarda çalışan Blockchain’e kaydedilir. Dolayısıyla kripto paralarla yapılan işlemler nakit ile yapılan işlemlerden çok daha kolay takip edilebilir. Şöyle açıklayayım: Bir bankadan para çektiğinizi ve bu parayı herhangi bir şey almak için kullandığınızı düşünün. Sonrasında bu paranın kimlere geçtiğini ve hangi amaçlarla kullanıldığını takip etmeniz mümkün olmaz.
Ben bu kafa karışıklığının işlemlerin isim soyisim üzerinden değil de cüzdan adresleriyle gerçekleşmesinden kaynaklandığını düşünüyorum. Çünkü “1S5wSMgerCHg8GAGcsYmAx9EXMRXSKR5He” gibi 26-35 arasında alfanümerik karakterden oluşan ya da QR kod şeklin olabilen cüzdan adresleri insanların kafasını karıştırıyor. Ama bu karakterlerin arkasında gerçek kişiler var ve bunların kim olduğu belli…
Kriptolar ve Finansal Sistem
Yanlış: Kripto paralar finansal sistemi mahvedecek.
Doğru: Her ne kadar kripto para birimlerinin geleneksel finansal sistemde çeşitli değişiklikler yapma potansiyeli olsa da merkez bankalarının sonunu getirmesi, geleneksel paraları ortadan kaldırması ya da ödeme yöntemlerini tamamen değiştirmesi gibi bir durum en azından kısa vadede söz konusu değil. Nasıl ki internet haberleşme ve iletişimde büyük yenilikler getirmiş olsa da hala mektuplar ve telefonlar gibi iletişim araçları hala kullanılıyorsa kripto paraların kullanımı da finansal sistemi tamamen ortadan kaldırmaz.
Ama her teknolojik yenilik gibi köklü değişiklik yaratma potansiyeline sahipler. Geleneksel finansal sistemde de her yenilikte olduğu gibi kripto para ve Blockchain yeniliğine ayak uydurabilen şirketler ayakta kalacağı gibi ayak uyduramayanlar da yok olabilir.
Kripto Paralar ve Yasallık
Yanlış: Kripto para birimleri yasadışıdır ve kullanırsam suç işlemiş olurum.
Doğru: Kripto para birimlerini yasadışı ilan eden ve kullanımını yasaklayan ülkeler var. Ancak böyle bir kanun olmadıkça kripto para birimleri yasadışı değil. Ayrıca bu ülkelerin yanı sıra bazı ülkelerde de kripto kullanımı yasal olarak değerlendiriliyor.
Her varlıkta olduğu gibi kripto paralarla gerçekleştirdiğiniz işlem genel anlamda yasadışı sayılacak bir faaliyet değilse herhangi bir suç işlemezseniz.
Bunların yanında BtcTurk, Paribu ve Koineks gibi borsalar tamamen ülkemiz yasalarına uygun olarak kurulmuş ve yasal gereklilikleri yerine getiren borsalar olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla büyük işlemlerin gerçekleştiği bu borsalar nasıl yasadışı değilse yapılan kripto para işlemleri de yasadışı değil. bu konuyla ilgili hazırladığımız Hukuk ve Bitcoin yazı dizimizi okuyabilirsiniz.
İnternet ve Kripto Paralar
Yanlış: İnternetsiz kripto paralar bir hiç.
Doğru: Evet, kripto para işlemi gerçekleştirebilmek için internet gerekli ve işlemler online olarak gerçekleşir. Ancak internetin fişini çekmek günümüzde elektriğin fişini çekmek kadar zor. Zaten internet ortaya çıktığında da “elektriğin fişini çektiğimizde internet bir hiç olacak” iddiaları ortaya atıldı. Ama böyle bir şey hiçbir zaman gerçekleşmedi.
Bunun yanında internet kullanılmadan kripto para işlemi yapmak için de çeşitli çalışmaların yürütüldüğünü hatırlatmak isterim. Örneğin Şubat 2019’da HFR (yüksek frekanslı telsiz) ile uluslararası Bitcoin gönderme işlemi başarıyla tamamlandı.
