Finans ve alt başlıklarıyla ilgili içerikler üreten Forbes, alanında dünya genelinde oldukça popülerdir. 2020 tirajı 660.000 dolaylarında ve Integrated Whale Media Investments tarafından yönetiliyor. Bugün ise Türkiye ve Bitcoin’i birleştirdikleri detaylı bir makale yayınladılar. Zaman kaybetmeden bu ilgi çekici yorumlarını ve Bitcoin’in Türkiye’ye nasıl çözüm olabileceğini ele alalım.
Türkiye ve Ekonomik Zorluklar
Aralık 2021 ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Wall Street Journal’ın “geleneksel olmayan ekonomi politikaları” dediği şeyi uygulamaya devam ederken, Türk lirası ABD doları karşısında tüm zamanların en düşük seviyesine halen oldukça yakın. Türk hane halkı, ulusal para biriminin değerinin yalnızca geçen ay yaklaşık %30 oranında düştüğünü gördü ve zaten mücadele eden aileler için gıdadan yakıta kadar her şey daha pahalı hale geldi.
Elbette birçoğumuz Türkiye’de yaşıyor ve mevcut zorlu şartları sonuna kadar hissediyoruz.
Bitcoin, Türkiye İçin Çözüm Olabilir!
Yazar Frank Holmes, Bitcoin’in ülkemiz için bir çözüm üretebileceğini düşünüyor. Tezini desteklemek için konuyu tüm detaylarıyla ele alıyor.
Holmes şunları söylüyor:
“Birçokları gibi ben de Bitcoin‘in Türkiye’nin lira sorununu çözebileceğine inanıyorum. Ve nedenini anlamak için Avusturyalı ekonomist Friedrich Hayek tarafından 45 yıl önce yazılmış bir kitabı ele alıyorum”.
Bahsedilen kitap Nobel ödüllü yazar Friedrich Hayek tarafından yazıldı ve ismi Denationalization of Money’dir. Bir hükümetin para üzerindeki monolojisinin diğer herhangi bir tekel kadar istenmeyen bir durum olduğunu öne sürüyor. O, ortak bir Avrupa para biriminin yaratılmasına karşı çıkıyor (bu, 1999’da Euro’nun piyasaya sürülmesiyle gerçek olacak bir şeydi) ve özel kurumların kendi para birimlerini çıkarmasına izin verilmesi gerektiğini öne sürüyor.
Ekonomistlerin bir kısmı bu fikre karşı çıksa da çoğu kişi hükümet tarafından verilen fiat para biriminin “halkın lehine rekabet etmesine” izin veren bir sistemin faydalarını görmeyi öğreneceğini söylüyor. Ama neye karşı rekabet? Yarım yüzyıl önce yazılmış olmasına rağmen Hayek’in kitabı, bugün altın ve gümüş dışında sahip olduğumuz Bitcoin ve Ethereum gibi dijital varlıkların “milliyetçilikten arındırılmış” paraya yükselişini öngörüyor gibi görünüyor.
“Paranın tarihini incelerken, insanların kendilerini sömürmek ve dolandırmak için düzenli olarak kullanılan özel bir gücü kullanan hükümetlere neden bu kadar uzun süre katlandıklarını merak etmekten kendinizi alamazsınız”.
– Nobel Ödüllü ekonomist Friedrich Hayek (1899-1992)
CoinMarketCap‘e göre 15.000’den fazla farklı kripto para bulunuyor. Hayek bile bunun çok fazla rekabet olduğu konusunda hemfikirdi. İşleri basit tutmak için Bitcoin hakkında konuşmaya devam edeceğiz.
Merkezi olmayan bir varlık olarak Bitcoin, tam olarak Hayek‘in aklında olabilecek türden bir varlıktır. Herhangi bir hükümet tarafından verilmemiştir ve hiçbir hükümete ait değildir. Hiçbir merkez bankası onu kontrol etmez. Tamamen sınırdan bağımsızdır. Geçen yıl operasyonlar sona erdiği için artık Western Union kullanan Küba’daki birine para gönderemiyorum. Ama Bitcoin? Sorun değil.
Dahası, Bitcoin, Federal Rezerv‘in 1913’teki kuruluşundan bu yana satın alma gücü giderek azalan Türk lirası ve hatta dolar gibi geleneksel para birimlerine kıyasla muhteşem bir değer deposu oldu. Yalnızca son 40 yılda dolar değer kaybetti. Fed yöneticileri olarak değerinin üçte ikisi giderek daha fazla alışılmışın dışında parasal planlar izledi.
Son 100 yılda ABD dolarının değerindeki ciddi düşüşü gösteren grafik
Parasal manipülasyon sorununa gelince, Hayek, rekabet eden para birimlerini çözüm olarak görüyor. İnsanların bir seçeneği olsaydı, bunun “hükümetlerin çıkardıkları para birimlerini kendi önlemlerinin zararlı sonuçlarına karşı “korumasını” engelleyeceğine inanıyor. Başka bir deyişle, merkez bankacıları ve maliye bakanları, para birimlerinin değerini düşürmeye yönelik önlemleri “gizlemek” konusunda daha zor zamanlar geçireceklerdi.
O zaman Çin ve Türkiye gibi ülkelerin neden Bitcoin‘i etkili bir şekilde yasakladığı ve ABD ve Avrupa’daki bürokratların ve politika yapıcıların neden onu düzenlemeye hevesli olduğu mantıklı gelmeye başlamalı.
Kripto yasağına rağmen, birçok Türk’ün, Erdoğan’ın kontrol dışı enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını düşürme ısrarı nedeniyle lira düşmeye devam ettiği için altından bahsetmeden Bitcoin’e yöneldiği bildiriliyor. Evet, merkez bankaları normalde yüksek fiyatları kontrol etmek için oranları yükseltiyor, onları düşürmek için değil, ancak Erdoğan’ın ekonomik istikrar için ekonomik ivmeyi riske atmak istemediği iddia ediliyor.
Lütfi Elvan’ın istifası mevcut politikanın devam edeceğini gösteriyor. Hükümet başkanları para politikalarından direkt olarak sorumlu değillerdir diyerek Holmes yazısına devam ediyor.
“Sizin de tahmin ettiğim gibi, serbest piyasalara inananlardanım. Rekabet, tüketicilere yalnızca onlara seçenekler sunduğu için fayda sağlamaz; aynı zamanda yeniliği besler ve fiyatı kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Tekeller genellikle tam tersi etkiye sahiptir, ancak bir nedenden dolayı genellikle lirayı, doları veya başka herhangi bir fiat para birimini “tekel” olarak düşünmüyoruz. Belki de yapmamız gereken zamandı”.
Frank Holmes, HIVE Blockchain Technologies Yönetim Kurulu’nun icracı olmayan başkanı olarak atandı. Hem Bay Holmes hem de ABD Küresel Yatırımcıları HIVE hisselerine sahiptir. 31.08.2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Frank Holmes, HIVE’ın geçici yönetim kurulu başkanı olarak görev yapmaktadır.
