Uzun süredir heyecanla beklenen Dencun yükseltmesi nihayet biraz önce gerçekleşti. Bu hamlenin fiyat üzerinde etkisi olması bekleniyor. Birden fazla iyileştirmenin aynı anda uygulandığı yükseltmede en dikkat çeken şeyse işlem ücretlerini düşürmek için gelen bloblar. Şimdi gelin bu güncellemenin detaylarına bakalım.
Ethereum Dencun Yükseltmesi
Ortalama her 12 saniyede bir blok çıkıyor ve güncellemenin yapılacağı tarih buna göre tespit edilebiliyor. Türkiye saatiyle 16:55’te yükseltmenin gerçekleşmesi bekleniyordu. Bitcoin fiyatı Dencun öncesinde tekrar yeni ATH yaptığından bugünkü hamlenin fiyat üzerindeki etkisinin arttığın düşünebiliriz.
Nedir?
Ethereum geliştiricileri, bir yılı aşkın süredir buna hazırlanıyordu güncellemenin temeldeki amacı layer2 çözümlerini daha uygun maliyetli hale getirmektir. Deneb + Cancun proje isimlerinin birleşiminden oluşan Dencun, Ethereum’un mutabakat ve yürütme katmanlarında aynı anda gerçekleşecek iki yükseltmeden oluşuyor. Teknik olarak buna hardfork diyebiliyoruz.
2023 sonunda gerçekleşmesi hedeflenen bu yükseltme teknik endişeler nedeniyle bugüne kadar ertelendi. Bu süre zarfından mühendisler üç farklı testnette bu iyileştirme önerisinin sonuçlarını, performansını izlediler.
Layer2 Ücretleri Nasıl Düşecek?
Arbitrum, Starknet gibi ağlar aslında Ethereum’a bağlı ikinci katman akıllı sözleşme platformlarıdır. Geliştiriciler protokollerini Ethereum yerine bu ağlarda yayınlar ancak yine de verilerini dolaylı yoldan Ethereum ağında güvenceye almış olurlar. Layer2 çözümlerinin temel amaca daha esnek, ucuz, hızlı altyapılar elde ederken ana ağın güvenlik ve popülerliğinden yararlanmaktır.
Bugünkü değişiklikle birlikte L2 ağlarından Ethereum ana ağına gelen veriler “proto-danksharding” denilen yetenekle işlenecek. Dencun bir dizi kod değişikliği içeriyor, ancak en büyüğü bu blob adı verilen yöntemi hayatımıza sokan “proto-danksharding” ile geliyor.
Yukarıdaki aslında blobların gelmesiyle neyin değiştiğini çok daha iyi anlatıyor.
Ethereum’un Geleceği
Proto-danksharding, Ethereum’un blockchain’i mini-shard’lara (ya da mini zincirlere) bölerek daha ucuza daha fazla işlem yapmaya yarayan bir dizi teknik olan “sharding’e” yönelik ilk hamledir. Aslında bunun son halini veya bugünden hedeflenen halini görmemize daha çok var. Fakat bugünkü hamle o nihai hedefe doğru atılan en önemli adımlardan biri.
Fakat bugünkü hamle 2-3 hafta içinde tüm layer2 çözümleri tarafından tam olarak uygulandığında kısa vadede işlem ücretlerini yüzde 90 düşürerek ağdaki (ve ikinci katman ağlardaki) kullanıcı sayısını artırmalıdır. Bu da ağ değeriyle birlikte altcoin birim fiyatlarını muhtemelen olumlu etkileyecektir.
Polygon kurucu ortağı Jordi Baylina bu konuda şunları söylemişti;
“Fiyatlar düşmeli çünkü bu bir arz ve talep meselesi. Arzınız daha büyük, Ethereum’daki veri kullanılabilirliği daha büyük olacak, bu yüzden fiyat daha düşük olmalı. Ne kadar düşecek? Bilmiyoruz, tahmin etmek zor”.
Hali hazırda Arbitrum‘da ETH transfer maliyeti kabaca 0,24 dolar ve takas işlem ücreti 0,67 dolar. Optimism için bu sırasıyla 0,47 ve 0,92 dolar. Polygon içinse 0,78 ve 2,85 dolardır. Beklenen ücret iyileştirmesinin boyutu yüzde 90 civarında ve eğer bu olursa Solana gibi rakiplerin ücret cazibesi zayıflayabilir. Solana ve Avalanche gibi ağlarda (layer2 çözümlerinin ücretleri yüzde 90 düşse de) işlem ücretleri çok düşük ve muhtemelen uzun süre öyle kalacak. Fakat işlem ücretlerinde Ethereum layer2 çözümlerinin belli bir eşiğin altına inmesi oradaki daha üst sermaye grubuna yakın kullanıcıların bu ağlara taşınmasını sağlayabilir.
Şimdi geliştiriciler birkaç yıl içinde yayına alacakları Electra + Prague (Petra) güncellemesine bugünden odaklanmaya başlayabilir. Bu yükseltme de henüz ne gibi iyileştirmelerin (ne boyutta iyileştirmeler?) olacağı belirsiz fakat veri depolamayla alakalı atılacak adımlara odağın süreceği tahmin ediliyor.
