Cardano ve Ethereum‘un, ağlarının benzer teklifler sağlaması sayesinde sıklıkla birbirleriyle karşılaştırıldığını görebilirsiniz. Geliştiriciler, özel programlama mantığı (akıllı sözleşmeler) çalıştırma ve programlar oluşturma (merkezi olmayan uygulamalar) dahil olmak üzere tanıdık özellikler için hem Ethereum (ETH) hem de Cardano (ADA) blok zincirlerini kullanabilir.
Bununla birlikte, her ikisi de tasarımlarına nasıl yaklaştıklarına dair farklı felsefeler sunar. Gelin Ethereum ve Cardano arasında hızlı bir karşılaştırma yapalım.
Ethereum ve Cardano Aynı Akıldan Doğdu
Bunu herkes bilmiyor ama Ethereum ve Cardano aynı akıldan doğdu. Ethereum kurucularından ikisi, proje için başka fikirleri olduğu için Cardano’yu yarattı. Ethereum teknik incelemesi sekiz yıl önce Vitalik Buterin tarafından yayınlandı. Ancak Joseph Lubin, Anthony Di Lorio, Gavin Wood, Mihai Alisie, Jeff Wilke, Charles Hoskinson ve Jeremy Wood gibi diğer geliştiricilerin de Ethereum’a katkısı oldu. Daha sonra ise Charles Hoskinson ve Jeremy Wood güçlerini birleştirdi ve Cardano’yu geliştirdi.
Hoskinson, Ethereum’un Temmuz 2015’teki ilk yazılım sürümünden bir yıl önce, Vitalik Buterin ile düşünce farklılıkları olduğunu iddia ederek projeden çekildi. Bir Bloomberg raporuna göre, Hoskinson, Ethereum‘u ticari bir varlık haline getirmeyi tercih ederken, Buterin, Ethereum’un kar amacı gütmeyen bir proje olmasını istedi.
2015 yılında Hoskinson, Gerolamo Cardano’nun adını taşıyan Cardano’nun geliştirilmesine başladı. Hoskinson’ın bu projesi ayrıca Ethereum’dan ayrılan Jeremy Wood tarafından da desteklendi. Son olarak, Eylül 2017’de Cardano yazılımının ilk sürümü yayınlandı. Bu blok zincirin, her iki geliştiricinin oluşturduğu bir şirket olan Iohk‘nın (INPUT Output Hong Kong) amiral gemisi projesi olduğuna dikkat etmekte fayda var.
Farklı Porgramlama Dilleri
Ethereum ve Cardano, farklı üst düzey programlama dilleri kullanır. Ethereum, “Solidity” olarak adlandırılan ve Python’a benzeyen dahili bir Turing tam diline sahipken Cardano, mevcut yazılım ortamlarında iş mantığı, veri analizi, prototip oluşturma ve ölçeklenebilirlik için ideal bir dil olan Haskell‘i kullanıyor.
Her ikisi de, bu platformlarda akıllı sözleşmelerin ve dahili token’ların oluşturulmasının temelini oluşturuyor. Kullanılabilirliğe odaklanırsak, Cardano ve Ethereum’un para birimlerinin ötesinde, geliştiricilerin çeşitli amaçlarla yeni uygulamalar oluşturması için geliştirildiğini bilmelisiniz.
Bu uygulamaların diğer uygulamalardan farkı (örneğin Google veya Microsoft uygulamaları) merkeziyetsiz olmalarıdır. Bu, hiçbir şirketin, hükümetin veya grubun bu platformları veya kripto para birimlerini kontrol edemeyeceği veya sansürleyemeyeceği anlamına geliyor.
Bu Ethereum için her zaman böyleydi, ancak Cardano için daha yeni bir durum. Öyle ki Cardano ekibi araştırmaya odaklandığından dolayı Cardano’nun gelişimi yavaş ilerliyor, dolayısıyla işlevlerinin çoğu hala bekleme aşamasındadır. Shelley aşamasının gelişi Temmuz 2020’de gerçekleşti ve tüm topluluğa “madencilik kapıları” açıldı. Daha öncesinde ise, Byron aşamasında Cardano üretimi merkezileştirildi.
Ek olarak aynı yıl Cardano, yerel token’ların oluşturulması ve çoklu varlık desteği gibi yeni özellikler sundu. Ayrıca, 12 Eylül’de “Alonzo” güncellemesi sonunda gerçek akıllı sözleşme yeteneklerini tanıttı. Cardao’nun bu gelişimi ile birlikte Ethereum ve Cardano arasındaki rekabet bu şekilde daha uyumlu bir hale geldi.
Farklı Madencilik Algoritmaları
Ethereum ve Cardano’da yeni kripto para birimleri oluşturma algoritmaları farklıdır. Öyle ki biri elektrikle madenciliği kullanırken diğerinde bu durum tamamen farklıdır. Kuruluşundan bu yana Ethereum, Bitcoin (BTC) gibi Proof-of-Work (PoW) madencilik algoritmasını kullanıyor.
Ethereum yerel kripto para birimine Ethereum (ETH) denir ve maksimum ihraç limiti yoktur. Üstelik arzı şimdiye kadar her yıl %4,5 oranında bir artış yaşadı. Ancak, Ağustos ayındaki “London” güncellemesi ile, yüksek gas ücretlerini azaltmak için daha deflasyonist olma eğiliminde olan yeni bir sistemi tanıtıldı. Mevcut Ethereum sisteminde, yeni çıkarılan ETH’ler, ağa eklenen her yeni blok için madencilere ödül olarak veriliyor.
Bununla birlikte, Ethereum Vakfı’nın da belirttiği gibi, hedef her zaman bir Hisse Kanıtı (PoS) konsensüs mekanizmasına geçmek olmuştur. PoS sistemlerinde PoW’da olduğu gibi enerji gerekli değildir ve “madenci” figürü “doğrulayıcı” ile değiştirilmiştir. Bu doğrulayıcı, işlemleri doğrulama, yeni kripto paralar üretme ve ödül alma hakkını elde etmek için belirli miktarda kripto para birimini kilitli tutar.
Ethereum üzerinde PoS ile, yalnızca minimum 32 ETH’ye (yaklaşık 106.000 $) sahip olan yatırımcılar zincire yeni bloklar eklemeye uygun olmaktadır. Doğrulayıcılar bu yöntemle yılda yaklaşık %5.4 pasif kazanç elde edecekler, ancak bunun işin Ethereum 2.0 etkinleştirilene kadar beklemek zorunda kalacaklar.
Cardano Ethereum’un Ötesinde
Cardano, PoS tarzı bir fikir birliği mekanizması olarak tanımlanan Ouroboros‘u kullanıyor. Cardano.org’a göre Ouroboros, katılım gruplarına ve temsilci katılımına dayanmaktadır. Bu fikir birliği mekanizması ağı dönemlere ve slot’lara böler. Her slot için, bir katılım grubu lider olarak atanır ve zincire yeni bloklar eklemek için Cardano’nun yerel varlığı olan ADA ile ödüllendirilir.
Cardano web sitesinde belirtildiği gibi, Ouroboros aracılığıyla “ADA sahipleri hisselerini belirli bir hisse havuzuna devredebilir, bu da slot lideri olarak seçilme şansını artırabilir ve bahis havuzunun ödüllerini paylaşabilir”.
Ethereum’un aksine Cardano’nun 32 milyarı hali hazırda dolaşımda olan maksimum 45 milyar ADA ihraç limiti bulunuyor. Yatırılan değeri 60.7 milyon doların üzerindedir ve vaat edilen yıllık ödülü ise % 6.2 civarındadır.
Hızlar ve Ücretler
Şu anda, Ethereum saniyede 15 ila 30 işlem gerçekleştiriyor ve Ethereum 2.0 ile saniyede 100.000 işlem (TPS) hızına sahip olmayı hedefliyor. Bu arada, Cardano’daki tahmini hız saniyede 250 işlemin üzerinde, ancak gelecekte bir milyon TPS’yi bile hedefliyor. Her iki rakam da 1.700 ile 5.000 TPS arasında hızlara sahip olan mevcut Visa ve Mastercard platformlarından oldukça üstün.
Ağ ücretleri açısından Cardano, Ethereum’dan daha düşük işlem ücretleri sunuyor. BitInfoCharts’a göre, Ethereum’daki tarihsel ortalama ücret 0,0056 ETH (yaklaşık 18,5 dolar) iken, Messari’ye göre Cardano’da bu ücret ortalama 0,51 dolardır.
Cryptofees verilerine göre, Ethereum’da günlük işlem ücretinin yaklaşık 35 milyon dolar olduğu tahmin edilirken Cardano’da toplam günlük ücretlerin 44.500 dolar civarında olduğu biliniyor.
Ek olarak, Ethereum’da akıllı sözleşmelerle işlemleri yürütmek için gerekli olan sözde “gas ücreti” vardır. Ethereum.org’a göre, “gas, Ethereum ağında belirli işlemleri yürütmek için gereken hesaplama çabası miktarını ölçen birimi ifade eder”.
Ethereum’daki gas fiyatları gwei cinsinden belirtilir ve ETH ile ödenir (1 gwei, 0.000000001 ETH veya 10-9 ETH’ye eşittir). İçeriğin hazırladığı sırada ise, bu ücret 70.5 gwei’ye (yaklaşık 0,0023 dolar) eşittir.
Cardano mu Ethereum mu?
Her ikisi de farklı amaçlarla merkezi olmayan uygulamalar ve akıllı sözleşmeler yapmak için kullanılıyor. Her ikisi de PoS sistemlerine, yüksek hızlara ve düşük ücretlere sahip olmayı hedefliyor; ve her ikisinin de hala geliştirme aşamasında olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, Ethereum (şimdilik) rekabette başı çekiyor.
Ethereum’un toplam piyasa değeri 397 milyar doların üzerindeyken DeFi uygulamaları arasında tartışılmaz liderdir. DeFi Prime’a göre, DeFi platformlarının %90’ından fazlası Ethereum tabanlıdır. Öyle ki uzun yıllar boyunca Ethereum ağında ICO’lar, NFT’ler, DAO’lar ve çok sayıda oyunlar geliştirilmiştir.
Öte yandan Cardano bu yolculuğa henüz yeni başlıyor. Ancak Cardano’nun arkasındaki ekip oldukça titizdir, her zaman akademik gelişime odaklanıyor.
Tüm bunlara rağmen Cardano, son iki yılda çok fazla popülerlik ve yatırımcı kazandı. Şu anda 81 milyar doların üzerinde hacim ile piyasa değerine göre üçüncü en büyük kripto para birimi, Ethereum’u çok yakından takip ediyor. ADA’nın fiyatı bugüne kadar %1.370’in üzerinde arttı ve 2021’de tüm Zamanların En Yüksek Seviyesine (ATH) ulaştı.
Öte yandan ETH de bu yıl rekorları aştı ve bugüne kadar %349’dan fazla artış kaydetti. Peki Ethereum mu Cardano mu sorusunun cevabına gelirsek her şey ne inşa etmek istediğinize veya neyi başarmak istediğinize bağlıdır.
