DEX (decentralized exchange) merkezi olmayan bir şekilde çalışan bir kripto para borsası türüdür. DEX’te alım satım işlemleri için merkezi bir otorite veya aracı yoktur. Bunun yerine bir DEX, yani Türkçe ismiyle merkezsiz borsa, eşler arası (P2P) bir ağ kullanarak yatırımcıların doğrudan birbirleriyle kripto para alışverişi yapmasına olanak tanır.
Merkezi olmayan borsalar, kripto paraların depolamasına, takas edilmesine ve işlemleri otomatik olarak gerçekleştiren akıllı sözleşmelerle etkileşime girmesine olanak tanıyan blok zinciri tabanlı bir protokol kullanarak çalışır. Akıllı sözleşmeler, iki veya daha fazla taraf arasındaki bir anlaşmanın şartlarını otomatik olarak kolaylaştıran, doğrulayan ve uygulayan kendi kendini yürüten sözleşmelerdir. Aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırmak, maliyetleri düşürmek ve işlem süreçlerinde verimliliği artırmak için kullanılırlar.
Bir DEX’te emir defteri ve alım satım motoru, işlemlerin güvenli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamak için birbirleriyle iletişim kuran merkezi olmayan bir ağda barındırılır. Bu merkezi olmayan mimari, borsanın hack’lenme, dolandırıcılık ve içeriden öğrenenlerin ticareti gibi merkezi borsaların risklerine karşı savunmasız olmamasını sağlar.
Ayrıca, DEX’ler sansüre dayanıklıdır ve yatırımcıların özel anahtarlarının kontrolünü merkezi bir otoriteye teslim etmelerini gerektirmedikleri için kullanıcılara fonları üzerinde tam kontrol sağlar. Bu da DEX’leri varlıkları üzerinde gizlilik, güvenlik ve özerkliğe öncelik veren kullanıcılar için cazip hale getirmektedir.
Bununla birlikte, merkezi olmayan borsalar hala gelişimin erken aşamalarındadır ve bazı sınırlamaları vardır. Örneğin, DEX’ler merkezi borsalara kıyasla daha düşük likiditeye ve daha yavaş işlem sürelerine sahiptir. Bunun nedeni, merkezi olmayan ağların düğümler arasında mutabakat gerektirmesi ve bu mutabakata ulaşmanın merkezi sistemlerden daha uzun sürebilmesidir. Bu sınırlamalara rağmen merkeziyetsiz borsalar, merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarına yönelik artan talep nedeniyle son yıllarda önemli ölçüde popülerlik kazanmıştır. DeFi, blok zinciri teknolojisi üzerinde çalışan ve herkesin erişebileceği açık ve şeffaf finansal hizmetlere olanak tanıyan merkezi olmayan bir finansal sistem yaratmayı amaçlayan bir harekettir. Merkezi olmayan borsalar bu hareketin önemli bir parçasıdır ve merkezi aracılara güvenmeden kripto para alışverişi için güvenli ve merkezsiz bir yol sağlar.
Piyasada çok sayıda merkezsiz borsa bulunmaktadır. Bunlardan biri de dYdX borsasıdır. dYdX açık, güvenli ve güçlü finansal ürünler oluşturma misyonuyla önde gelen merkezi olmayan bir borsadır. dYdX borsasına bu link üzerinden ulaştığınızda hayat boyu geçerli tüm işlem ücretlerinden %5 indirimden yararlanabilirsiniz. Linke tıkladıktan sonra Metamask cüzdanınızı bağlayarak işlemlere hemen başlayabilirsiniz.
Metamask ile ilgili bilgi almak için Merkezsiz Borsa (DEX) Nedir? yazımıza bakabilirsiniz. dYdX üzerinde şu anda BTC, ETH, SOL, MATIC, XLM, LINK, ATOM ve EOS $0.47468 gibi 40’a yakın en çok kullanılan kripto paranın USDT ile alım-satımı güvenli bir şekilde yapılabilmektedir.