Optimistic Rollup’lar ve ZK Rollup’lar: Farkları Neler? 

Yazar: COINTURK

Katman 2 ağları 2023’ün en önemli konusu haline geldi. Katman 1 blok zincirlerine ek gizlilik özellikleri eklerken ölçeklenebilirlik çözümleri sunan yeni projelerin yükseldiğini görüyoruz. Arbitrum’un token’ının piyasaya sürülmesi şimdiden 2023’ün en önemli kripto olaylarından biri haline geldi. Şimdi de mevcut katman 2 çözümlerinin ana rakibi olarak görülen zkSync Era’nın yükseldiği görülüyor. 

ZK ve OP Rollup’ları Arasındaki Fark Nedir? 

Arbitrum ve zkSync Era iki farklı teknolojiyi temsil etmektedir: Optimistic Rollup’ları ve Zero Knowledge (ZK) Rollup’ları. Bunlar arasındaki fark ise şu şekilde: 

• Optimistic Rollup‘lar, proof of fraud kullanan ve EVM uyumlu bir Optimistic Virtual Machine (OVM) üzerinde çalışan Ethereum ölçeklendirme çözümleridir. 
• ZK Rollup‘lar, zero-knowledge proof’ları kullanarak bir blok zincirini ölçeklendirmenin yoludur: ZK-SNARKs veya ZK-STARKs. Basitçe söylemek gerekirse, ZK Rollup’ları işlemlerin doğruluğunu içeriklerini ifşa etmeden kanıtlar. 

Bu iki teknolojiye erişirken gizlilik, ölçeklenebilirlik ve uyumluluk üç önemli faktördür: 

• Ethereum akıllı sözleşmeleriyle uyumluluk Optimistic Rollup’ların en büyük avantajlarından biridir. Bununla birlikte, nispeten düşük bir gizlilik seviyesi sağlarlar. Teorik olarak bu teknoloji Ethereum’u 10-20 kat ölçeklendirebilir. 
• Teorik olarak, ZK Rollup’lar yüksek düzeyde gizlilik ile daha hızlı işlemler sağlar. Bu teknolojinin bir dezavantajı hesaplamaların karmaşıklığıdır. Tahminlere göre, ZK Rollup’ları Ethereum’u 200 kata kadar ölçeklendirebilir.  

Veri analizi, L2 çözümlerini karşılaştırmamıza ve verimlilikleri hakkında bazı sonuçlar çıkarmamıza olanak tanır. 

Veri Odaklı Bir Yaklaşımla Farklılıkları Tespit Etmek 

Hangi çözüm daha iyi ve daha verimli? CryptoRank aşağıdaki göstergeleri kullanarak L2 ağlarını karşılaştırıyor: 

• Kilitlenen toplam değer (TVL) 
• 30D işlemleri 
• Saniye başına işlem (TPS) 
• Swap token ücreti 

• Toplam Kilitlenen Değer: Arbitrum ve Optimism, Optimistic Rollups’a avantaj sağlayan TVL’nin etkileyici payını çoktan ele geçirdi. Ancak, zkSync ve Polygon zkEVM TVL’de hızlı bir büyüme göstermektedir ki bu da ZK Rollups için olumlu bir durumdur. 
• 30 günlük işlemler: Burada Optimistic Rollups için hafif bir liderlik görüyoruz: 44 milyona karşı 33 milyon. 
• Saniye başına işlemler: Optimistic Rollup’lar, ZK Rollup’lar için 1,5 TPS’ye kıyasla ortalama 2,3 TPS ile daha hızlı çalışıyor gibi görünmektedir. 
• Swap token ücretleri: Ortalama 0,24 $ ücretle Optimistic Solutions aracılığıyla varlık swap’i yapmak daha ucuz. 

Sonuç 

ZK Rollup’ların teorik olarak daha cazip olmasına rağmen, Optimistic Rollup’lar şu anda daha verimli ve cazip bir çözüm olarak görünüyor. Artık OP Rollup’lar daha ucuz, daha hızlı ve kullanıcılar arasında daha popüler. Bunun nedeni basit: Teknolojiye güvenen kripto kullanıcıları ve geliştiricileri çoktan bünyelerine kattılar. Ayrıca, kullanımları ve popülerlikleri ARB airdrop tarafından da artırıldı. 

Bununla birlikte, ZK Rollup’ları çok hızlı bir şekilde popülerlik kazanıyor. Mainnet’e daha fazla projenin gelmesiyle, bu teknolojinin yakın gelecekte Optimistic Rollups ile rekabet etme şansı var.