Geleneksel finans ve KriptoPara piyasaları BitCoin ve türevlerinin bol iniş-çıkışlı performansları üzerine tartışadursun, kimi ülkeler kendi KriptoParalarını çıkarmak için çalışmaya başladılar bile.
Birkaç hafta önce, geçmiş ayların BloombergBusinessWeek dergilerini karıştırırken, “Devletler ve KriptoParalar” başlıklı yazıma tesadüf ettim. Devletlerin kendi KriptoParaları üzerinden nasıl etkin gelir toplayabileceğine kimi kullanım senaryoları eşliğinde değindiğim o yazıyı yeniden okurken “Acaba bu şekilde kendi ülke KriptoParasını çıkartan devlet var mıdır?” sorusu kafamı kurcalamaya başladı ve hem konuyu sosyal medya kitlesiyle birlikte sorgulamak hem de biraz eğlenmek amacıyla, Twitter’da bir oylama açtım.
Oylama, sanırım o güne özgü ‘gündemsizliğin’ de etkisiyle, beklenmedik bir ilgi gördü ve 12bini aşkın kullanıcının katılımıyla ortaya görseldeki gibi bir tablo çıktı. Oylamanın yukarıda görülmeyen yorum kısmında ise oldukça hararetli bir tartışma döndü ve katılımcılardan şöyle yanıtlar geldi:
“Estonya! Estcoin’e geçeceğini bir senedir belirtiyor zaten”
“Venezüela Petro’yu çıkardı geçenlerde”
“Kazakistan, KzCoin’i çıkardı. O sayılmıyor mu?”
“Azerbaycan çıkardı bile çoktan 1 ay oldu;AzCoin”,
“Bir İzlanda vatandaşı, Auroracoin adı altında ülke kripto parası çıkarıp İzlanda halkına yüzde 50’sini dağıtmıştı Airdrop ile.. Sene 2014 olmalı.”,
“Ethereum, Rusya nın değil mi zaten?”
Doğru-yanlış, çok sayıda görüş ve yanıt gelirken ben de hem takipçilerin kafalarındaki soruları yanıtlamak hem de ülkelerin KriptoParalarını çıkartması konusundaki son duruma ilişkin bir toparlama yapmak için biraz araştırma yaptım. Çıkardığım sonuçları biraz kısaltarak sizlerle paylaşayım;
Estonya geçtiğimiz Ağustos ayında “EstCoin adlıyla bir KriptoPara çıkaracağını ilan etti. Bu açıklamanın hemen akabinde Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi, Estonya’nın resmi para biriminin Euro olduğunu hatırlatarak kendilerine ‘nazikçe’ bir uyarı yaptı. İki arada bir derede kalan devlet, EstCoin’i ülke para birimi olarak değil ama e-ülke para birimi olarak ülkenin fiziksel sınırları içinde yaşamayan ama Estonya’nın dijital hizmetlerinden yararlanma hakkı alan e-vatandaşlarıyla sınırlı olacak şekilde çıkartma kararı aldı. Anlaşılacağı üzere EstCoin, Estonya’yı temsil eden ülkenin resmi para birimi değil ve değiş-tokuş kapsamı da çok sınırlı.
Venezüela’ya gelince, Aralık ayında Başkan Nicholas Maduro tarafından Petro adlı bir KriptoPara’nın duyurusu yapıldı ancak her ne kadar medyadaki yayınlara bakarak kafalarda “Petro piyasalarda yerini aldı” gibi bir algı oluşsa da KriptoPara henüz hazır değil. Birkaç gün önce Petro’nun 20 Şubat’ta piyasaya sürüleceği açıklandı ve açıklayıcı dökümanı da yayınlandı. Yapılan açıklamaya göre birim fiyatı 60 dolardan 100.000 Petro piyasaya sürülecek ama fiyat hem pek gerçekçi bulunmadı hem de projenin alelacele Ethereum üzerinden devşirme bir şekilde çıkartıldığı ve plansız programsız ilerlediği yönünde ciddi kuşkular var. Ek olarak Meclis’ten bir yasa geçirilmeden duyurulması nedeniyle ülkedeki muhalefetin meşruiyet suçlamalarının da odağında. Hepsinin ötesinde, KriptoPara Petro’nun ülkenin resmi para birimi Bolivar ile ilişkisi bile belirsizliğini koruyor ve sanki Bolivar’ın dışında Venezüela’nın ürettiği petrol, altın ve değerli maden rezervlerine endeksli özel bir KriptoPara gibi durmakta.
KzCoin’in Kazakistan’ın resmi para birimi olduğuna ilişkin bir açıklama yok ve henüz piyasada değil. Web sitelerinde açıklanan yol haritasına göre KriptoArzı (ICO) 28 Şubat’ta yapılacak ama yol haritasına bakılırsa en erken 6 ay sonra çıkabilir gibi ve yol haritasındaki takvimlemenin sadece yıl bazında yapılmış olması, konunun ne derece profesyonel ele alındığına ilişkin kuşkular yaratmakta. Aynı durum, Azerbaycan’da geliştirme aşamasında olduğu tahmin edilen ve birkaç İnternet sitesinde çıkan haber dışında pek fazla bilginin olmadığı AzCoin için de geçerli.
Tüm bu gelişmelerden yola çıkarak henüz hiçbir ülkenin kendi resmi para birimine entegre ve ülkeyi temsil edebilen bir KriptoPara çıkarmadığını söyleyebiliriz.
Ülke KriptoParası çıkarma konusunda ilk olur mu bilemiyorum ama bence bu konuda tarihi atak CryptoRuble ile Rusya’dan gelebilir. Geçen hafta parlamentoya sunulan ilke yasa taslağına bakılırsa Rusya, mevcut banknot rublelerinin bir kısmını yakıp eksilen miktarı KriptoPara olarak yeniden dolaşıma sokmayı ve bu sayede ABD’nin ekonomik yaptırımlarını aşmayı planlıyor. Zaten kafalarındaki KriptoParalara dayalı ekonomik iş modelinin öncü işaretlerini de geçtiğimiz günlerde Türkiye ile yaptıkları buğday alım-satımının taşımacılık ücretinin BitCoin ile ödenmesi ile verdiler.
Halihazırda dünya ticaretinin en revaçta para birimi olan dolar ve dünya ticaretinin para akışını sağlayan küresel finans sistemi üzerinden dünya ekonomisi ve siyasetine yön veren ABD’nin, mevcut düzenine meydan okuyan bu hamleye nasıl karşılık vereceğini hep birlikte göreceğiz ama Rusya, ülke içi ve giderek ülkeler arası KriptoPara kullanım pratiklerini çeşitlendirmeye başlar ve bu gidişata kendisiyle ekonomik ilişkide bulunduğu (mesela KriptoPara hazırlıkları yapan Kazakistan, Azerbaycan ve hatta Şangay Bloku üyesi) ülkeleri de dahil etmeye başlarsa işte o zaman para kavramına ilişkin tarihin akışı değişir. KriptoPara alanındaki olası bu hareketlerin önümüzdeki dönem dünya ekonomisi ve hatta siyasetinde ilginç bloklaşma ve çatışmalara yol açabileceği ve ülkemizin de kendi politikaları doğrultusunda bu gelişmelere dahil olabileceği kanaatindeyim.
Gelişmeler bu şekilde mi ilerler yoksa başka türlü mü bilemiyorum ama gerçekleşmesine kesin gözle baktığım bir hususu, Twitter oylaması sırasında bir kullanıcıdan gelen şu mesaj üzerinden sizlere aktarayım:
“İlk kim çıkartır bilmiyorum ama en son ABD’nin çıkartacağı kesin 😉”
Alıntı: steemit.com/@ismailhpolat
