Kripto para yatırım şirketi Galaxy Research tarafından yayımlanan rapor Bitcoin Layer 2 (L2) ölçeklendirme çözümlerinin uzun vadeli sürdürülebilirliği konusunda endişelere neden oldu. Rapora göre özellikle işlemleri ucuz, hızlı ve merkeziyetsiz tutma amacıyla popülerlik kazanan rollup çözümleri Bitcoin’in blok alanı sınırlamaları ve maliyetleri nedeniyle ekonomik zorluklarla karşılaşabilir.
Yüksek Maliyetler ve Sınırlı Blok Alanı
Bitcoin‘in blok alanı blok başına 4 MB ile sınırlı ve bu durum verilerini Bitcoin’in güvenli Layer 1 (L1) ağına bağlamak isteyen rollup çözümleri için önemli sorun anlamına geliyor. Zero-knowledge (ZK) kanıtları kullanan rollup’lar her 6-8 blokta bir veri çıktıları ve durum farklılıklarını göndererek bu ağı kullanmayı hedeflerler.
Buna karşılık bu veri gönderimleri işlem başına 400 KB’ye kadar çıkabilir bu da bir Bitcoin bloğunun kapasitesinin yüzde 10’una eşdeğerdir. Ocak 2023’ten bu yana Bitcoin bloklarının sürekli dolu olduğu göz önüne alındığında blok alanı için rekabet işlem ücretlerinin fırlamasına ve rollup‘ların ekonomik olarak sürdürülemez hale gelmesine yol açıyor.
Ekonomik Sorunlar
Raporda, Bitcoin’i veri erişim katmanı (DA) olarak kullanan rollup’ların veri gönderim maliyetlerini karşılamak için ağlarındaki işlem ücretlerinden önemli gelirler elde etmeleri gerektiğine dikkat çekildi. Örneğin ortalama 10 sats/vByte ücret oranıyla her 6-8 blokta bir 400 KB veri gönderen bir rollup aylık yaklaşık 460 bin dolar veya yıllık 5.5 milyon dolar masraf yapabilir.
Ücret oranı 50 sats/vByte’a çıkacak olursa bu maliyetler aylık 2.3 milyon dolara, yıllık ise yaklaşık 27.6 milyon dolara yükselebilir. Rollup’ların başa baş noktasına ulaşabilmesi için ücret oranlarına bağlı olarak 0,05 ila 0,23 dolar arasında değişen işlem ücretlerini ödemeye istekli büyük bir kullanıcı kitlesine ihtiyaçları var.
Bu mali baskılar nedeniyle rapor rollup’ların Celestia, Near veya Syscoin gibi daha uygun maliyetli alternatif veri erişim çözümlerinin kullanılması gerektiğini öne savunuyor. Yine de bu durum rollup’ların Bitcoin ile olan uyumunu azaltacak ve onları gerçek Bitcoin rollup’ları yerine Validium Blockchain’Lerine dönüştürebilir.
Bir diğer potansiyel çözüm ise rollup’ların Layer 3 çözümlerine dönüşerek mevcut bir Layer 2 veya yan zincire durum farklılıklarını göndermeleri. Bu şekilde veri gönderim maliyetlerini azaltırken, Bitcoin ağıyla bazı bağlantıları sürdürülmesi sağlanabilir.
Raporda, Bitcoin rollup’larının geleceğinin ağın güvenli altyapısını kullanmanın yüksek maliyetleri ile kullanıcıları çekme ve yeterli gelir sağlama ihtiyacını dengeleme yeteneklerine bağlı olacağı sonucuna vurgu yapılıyor. Rollup’lar bu sorunları aşmak için yenilikçi ve sürdürülebilir stratejiler geliştirmek zorunda kalacaklar.
