Oylama tamamlandı, Terra kendi stablecoini UST’yi kurtarmak için önemli adımlar atacak. Peki baştan sonra tüm detaylarıyla Terra UST’de neler oldu, bundan sonra neler olacak? Kapsamlı şekilde sürecin bütün detaylarını ele alarak bundan sonra yaşanacakları sizlerle paylaşacağız. Bitcoin yazı hazırlandığı sırada 28.600 dolarda ve doğal olarak yatırımcılar tedirgin. İşte Terra UST yıkımının bütün detayları.
Terra UST
ütün bir ekosistem havaya uçtu ve birçok yatırımcı ciddi zararlarla karşı karşıya kaldı. LUNA veya UST’ye yatırım yapmamış olsanız bile kaostan fazlasıyla zarar gördünüz ve olayın tüm detaylarını bilmeniz gerekiyor. Çünkü son birkaç günde yaşadığımız şeyler kripto paraların tarihinde sadece 2 kere oldu. Mt Gox hacklenmesi ve Ethereum DAO olayından son ekosistemin tecrübe ettiği en büyük kaosun ortasındayız.
Bunu yazarken, Luna tüm zamanların en yüksek seviyesinden %99 düşüşle 1,16 dolardan işlem görüyor. UST hala ortalıkta sallanıyor ve 68 sentten işlem görüyor. UST’nin maruz kaldığı bankadan kaçma tarzı çöküşe neyin yol açtığı hakkında birçok spekülasyon var. Normalde komplo teorilerinden uzak durmak en iyisidir ancak buradaki yıkımın ölçeği ve benzeri görülmemiş doğası (Luna’nın 42 milyar dolardan ve UST’nin 18 milyar dolardan düşmesi) tüm senaryoları incelemeyi mecburi hale getiriyor.
Koordineli bir saldırı olduğu düşünülüyor. Kim tarafından? Henüz netleşmiş değil. Twitter’da pek çok söylenti dolaşıyor. UST algoritmik mekanizmasının tamamı çok karmaşıktır, bu yüzden son birkaç günün olaylarını mümkün olduğunca basit ve özlü bir şekilde açıklamak gerekiyor.
UST Nasıl Çalışır
UST, Luna tarafından teminat altına alınan sabit paradır. 1 UST satmak, her zaman 1 Luna (1 dolar değerinde) tokeni basmanızı sağlar ve bunun tersi de geçerlidir. Bu şekilde, UST’nin popülaritesi Luna’yı körüklüyor, bu da UST’nin 18 milyar dolarlık bir piyasa değerine ve ilk 10 kripto para birimine ulaşmasıyla Luna’nın meteorik fiyat artışını açıklıyor.
Ancak Luna hiçbir şey tarafından teminat altına alınmaz. Bu nedenle, şüphecilerin her zaman sorduğu soru şuydu:
“Satılan çok miktarda UST varsa ne olur?”
UST Nasıl Çöktü
Bu senaryoda, satılan her UST doları yeni bir Luna tokeni basar. Bu da Luna’nın fiyatının büyük ölçüde düşmesine neden olur. Ancak UST’nin satış baskısı Luna’nın hacmi absorbe edemeyecek kadar fazlaysa, o zaman ne olur? PEG yani 1 dolara sabitlik kaybedilir. UST 0,99 veya 0,20 dolara kadar düşebilir. Nitekim öyle de oldu. İnsanlar panikler ve daha fazla UST satar.
Bazıları arbitraj fırsatı sebebiyle bunu menfaatine kullanır. Tam olarak böyle oldu. Bu yılın başlarında, Terra’nın kurucusu Do Kwon, Bitcoin’in teminat olarak kullanılacağını, böylece yukarıda açıklanan senaryolarda Terra’nın müdahale edip bu Bitcoin rezervlerini UST satın almak için satabileceğini ve dolayısıyla fiyatı 1 dolar geri gelene kadar destekleyebileceğini duyurdu. BTC satışları UST 0,98 doların altına düştüğünde tetiklenecekti.
Bu anahtardır ve Terra tarafından büyük bir gözetimdi. Bir varlığı (UST) oldukça değişken bir varlık (BTC) ile teminat altına almak pek mantıklı değil. Bu nedenle, Bitcoin’in çöktüğü bir günde, plan, UST’nin satışını yatıştırmak ve sabitleyiciyi desteklemek için bu çöken Bitcoin’i satmaktı. Terra (teminattan sorumlu olan LFG aracılığıyla) geçen perşembe günü 37.000 bitcoin satın alarak teminat boyutunu 3,5 milyar dolara çıkardı. Bu, UST’nin 18 milyar dolarlık piyasa değerinin %20’sinden daha azının teminat altına alındığı anlamına geliyor.
Bununla birlikte, Bitcoin varlıkları ve planının tamamı halka açık olduğu için, piyasa ne olacağını biliyordu. UST sabitleyicisini kaybetmeye başladığında, Terra’nın UST’yi satın almak ve sabiti geri yüklemek için Bitcoin‘lerini satacağı anlamına geliyordu. Bu devasa satış emrinin piyasaya çıkmasıyla birlikte büyük bir korku başladı. Bu, Bitcoin’in kendisi gibi, Terra’nın teminat paketinin değerini açıkça düşürür. Bu nedenle, Terra’nın sabitleyiciyi destekleme yeteneği kısıtlanmıştır, çünkü teminatlarının piyasa değeri düşmektedir. 3,5 milyar dolar ve %20 teminat oranı kısa sürede 2,6 milyar dolar ve %14 teminat haline geldi. Bu, elbette, daha fazla korku ve paniğe, daha fazla satışa ve bir döngüye sebep oldu.
Tüm bunları inorganik olarak tetiklemek için birkaç şeyin olması gerekiyor, ancak başarmaları tam olarak zor değil. Birincisi, UST’yi sabitinden uzaklaştırarak endişe yaratmanız gerektiğidir. İşte zamanlama burada devreye giriyor.
UST Saldırısı Nasıl Oldu?
Saldırı, eğer bu bir saldırıysa, Do Kwon‘un aşağıdaki tweet’i attığı 1 Nisan’da mümkün oldu.
Curve savaşları karmaşıktır, ancak üst düzey terimlerle, yukarıdaki tweet alakalı çünkü merkezi olmayan UST havuzunda daha düşük likidite olacağı anlamına geliyordu (burada merkezi borsalardan bahsetmiyoruz). Havuzda 3 milyar dolar yerine 350 milyon dolar olacaktı bu da bir saldırı için gereken sermayeyi önemli ölçüde azaltıyor.
Ayrıca hızlı bir müdahale. Bunun bir saldırı tarafından yönlendirilme garantisi olmaktan uzak ve hepsi yalnızca organik olsa da hepsinin blockchain’de gerçekleşmesi, onları kayıt altına alıyor. Olan buydu tek şüphe, bir aktörün onu tetikleyip tetiklemediği. Kripto paralarla ilgili büyüleyici şey, blockchainin her şeyi olduğu gibi canlı yayınlamasıdır -ve Terra için, göreceğiniz gibi, sorunun bir parçasıydı.
Saldırgan kim ise (eğer varsa) işe Bitcoin ödünç alarak başlar. Bunun Gemini aracılığıyla yapıldığı düşünülüyor. Ancak bir saldırgan varsa, (basit sayılar kullanarak) 1 milyar ABD doları UST satın alırlar. Havuzdaki likidite yukarıdaki nedenlerle daha az olduğundan, saldırganın havuzun tamamını boşaltmak için yalnızca 350 milyon ABD doları UST satması gerekir. Sonrasında UST 1 dolar sabitini kaybeder.
Aşağıdaki grafik, havuzdan bu 350 milyon dolarlık likiditenin boşalmasını göstermektedir. Yine, bu kısım karmaşık, ancak girişler ve çıkışlar o kadar önemli değil, anlaşılması gereken sonuç şu ki, likidite geçici olarak düşüktü, bu da havuzu boşaltmak için 350 milyon dolarlık bir satış emrine izin verdi, oysa bu normalde 3 milyar dolara ihtiyaç duyulacaktı.
Havuz boşaldığında insanlar endişeleniyor çünkü likidite kalmadı.
Bu nedenle UST, hafta sonu boyunca sallandığı yerde başlangıçta 0,99 dolara düştü.
Ama henüz bir felaket değildi ve bu iki gün kadar sürdü. Pazartesi günü, UST 98 sente ulaştığında, Terra, Bitcoin’lerini satarak ve UST’yi satın alarak sabiti geri kazanmak için harekete geçti. Bu, o zaman bunu bilmese de Do Kwon’un tuzağa doğru yürümesiydi.
LFG, Bitcoin’i tasfiye ederken, bu Bitcoin’in fiyatını aşağı iter ve saldırganın short pozisyonuna yardımcı olur. Saldırganın UST’de hala 650 milyon doları kaldı (unutmayın, merkezi olmayan havuzu boşaltmak için sadece 350 milyon dolar gerekliydi). Yani şimdi saldırgan merkezi borsalara geçiyor ve tüm UST’yi boşaltmaya başlıyor. Bu, paniğin gerçekten başladığı zamandı. UST’nin bu toplu satışının ve Do Kwon’un Bitcoin satışlarıyla çıtayı yükseltmek için adım attığının kamuoyu tarafından onaylanmasının birleşimiyle, sabitin düşmeye devam etmesi endişe seviyelerine neden oldu.
Şimdiye kadar, görev gerçekten tamamlandı, çünkü geri kalanı kendi kendine hallediyor. Ve bu sadece 1 milyar dolarlık sermaye gerektiriyordu. Çıkış için gittikçe daha fazla UST taşması ve bunu durdurmanın hiçbir yolu yok. UST, karşılık gelen Luna’nın basılmasıyla birlikte atılmaya devam ediyor ve bu nedenle Luna’nın fiyatı da düşüyor.
İnsanlar korkuyla varlıklarını taşımaya çalışırken zincirler tıkanmaya başladı. Anchor’dan 30 dolara kadar düşük tasfiye fiyatlarıyla kredi alan yatırımcılar panik yaptı, unutmayın, Luna bir haftadan önce 85 dolardaydı ve Pazartesi günü bile hala 60 dolardaydı, bu nedenle bu tasfiye seviyesi için çok güvenli görünüyordu. Tıkanıklığın ortasında işlemlerin gerçekleşmemesiyle, konuşlandırılacak sermayesi olanlar bile tasfiye edildi ve bu noktada kademeli etkiler durdurulamaz oldu. Güven gitmişti.
Binance daha sonra sabitleme 60 sente ulaştığında UST’yi kilitledi, bu da bardağı taşıran son damla oldu.
Peki neden 0 dolara ulaşmadı? Hâlâ bir kurtarma paketi üzerinde bir gecede anlaşmaya varma şansı vardı. Normalde aktif olan Do Kwon 24 saat boyunca sessiz kaldı. Bu durum topluluğun daha fazla panik olmasını sağladı.
Salı akşam söylentiler dolaşırken bir anlaşmaya varılacağı umudu vardı. Sonuçta, sabitleyici geri yüklenebilirse, UST teminatlı bir modele taşınabilir ve teorik olarak hayatta kalabilir. Terra (Luna), bu noktada, 18 dolar civarında işlem görüyordu. Bugün Do Kwon bir ileti dizisi yayınlamıştı. Okumadan önce fiyatı kontrol ettim ve bir kurtarma paketinin kabul edilip edilmediğini bilmem gereken tek şey buydu. Luna 4 dolardı.
Kwon bir kurtarma paketi sağlayamadığı için bu noktada başka seçenek yoktu. Eğer UST sabiti geri yüklenecekse, Luna hala satılmak isteyen UST’nin tüm satış baskısını emmek zorundaydı. Diğer bir sorun şu ki, bu çok fazlaydı. Özünde, UST’yi kurtarma umuduyla Luna’yı otobüsün altına atmak zorunda kaldı. Teminatsız modele olan güvenin artık iyi ve gerçekten gittiği göz önüne alındığında, UST’nin ileriye doğru güvenilir olma umudu, teminatlandırılmadığı sürece sıfırdı. Bu nedenle, aynı konunun bir parçası olarak, Luna arbitraj modelini terk etme ve tamamen teminatlandırılmış bir stablecoine geçme niyetini açıkladı.
Gerçekte, bunun kötü niyetli ve hesaplanmış bir saldırı mı yoksa organik olarak mı yönlendirildiği önemli değil. Zincir üzerindeki verilere, Curve’deki düşük likidite ile çakışan zamanlamaya ve hafta sonu boyunca orijinal küçük de-peg ile dün ve bugün yaşanan erime arasındaki zaman gecikmesine bakıldığında, bunun önceden düşünülmüş olduğuna inanmak cazip geliyor.
Eğer bu bir saldırıysa, George Soros’un 1992’de İngiltere Merkez Bankası’nı iflas ettirdiğinde yaptığı ünlü hikayeyle tamamen aynı prensibe sahip. Soros, İngiltere’de enflasyonun Almanya’dakinden önemli ölçüde daha yüksek olduğunu fark etti ve bu da Almanya’ya bir sabitlemeyi uygulanamaz hale getirdi. Yüksek faiz oranları İngilizler tarafından pounda daha fazla insan çekmek için belirlendi, ancak bunlar sürdürülemezdi aynı şekilde Terra’nın Bitcoin fonlarının sabitini korumak için sürdürülebilir olmaması gibi. Soros, İngiliz Sterlini’ni o kadar ağır bir şekilde açığa sattı ki Alman Deutschmark’a olan sabit fiyatından vazgeçmek zorunda kaldı.
Soros ticaretten bir günde 1 milyar doları cebe indirirken, sterlin daha güçlü bir şekilde toparlandı. Sabitlemeden bağımsız olarak, faiz oranları düşürülebilir ve enflasyon azalabilir. Luna’nın, UST sabitine ne olduğuna bağlı olarak, kelimenin tam anlamıyla sıfıra gitme şansı çok yüksektir. UST sabitinin eri getirilmesi durumunda, yukarıda Kwon tarafından belirtildiği gibi teminatlı bir modele de taşınacaktır. Bu durumda, sıfıra gitmese bile Luna’nın hangi rolü oynayacağı belli değil. UST’yi algoritmik olarak 1 dolara sabitleyen otomatik para basma mekanizması olmadan, hayatta kalacağını varsayarsak, Luna’nın ne gibi bir rolü olacağını şu anda bilmiyoruz.
LUNA ve UST Nasıl Kurtarılacak?
Luna Vakfı tarafından önerilip bugün uygulamaya koyulması kararlaştırılan 1164 sayılı önerge LUNA ve UST’nin kurtarılmasını hedefliyor. Öncelikle oylama sonucunu verelim. Öncelikle Efe Bulduk’a Luna Vakfıyla ilgili bu önemli detayları sosyal medya üzerinden paylaştığı için teşekkür ederiz.
Öncelikle LUNA ve UST’nin devamlı olarak düştüğü bir süreçte yatırımcı güveninin tamamen kaybedileceğinin farkındalar. Terra ekosisteminin süreci atlatamama ihtimali de bulunuyor. Traderlar ve spekülatörler, UST sabitleme mekanizmasının otomatik olarak milyarlarca UST yakacağı ve bunun karşılığında milyarlarca LUNA basacağı bilgisinden yararlanarak sistemi organize ve planlı şekilde manipüle etmektedirler.
Alıcı iştahı olmadığı için yukarıda da anlattığımız gibi yatırımcılar LUNA shortluyor (düşüşüne işlem açarak para kazanmak) fiyat dengeleme mekanizmaları ise bu kısır döngüde LUNA fiyatının düşmesine neden oluyor. Düşen LUNA fiyatı paralelinde sistem dengeleme amaçlı UST basıp/yaktığında gerekli olandan daha fazla LUNA’nın yaratılmasına yol açmaktadır. Bu manipülasyonun engellenmesi ve Terra/Luna ekosisteminin kurtarılması için ilgili öneri BasePool boyutunun artırılmasıdır. Günlük para basma kapasitesi 4 kat artırılacak ve kurtarma bloğu azaltılacak.
Son aylarda, UST dolaşım arzı 7 Mayıs 2022’de 18,7 milyar dolarla zirveye ulaştı. Zirvenin görülmesini takiben 8 Mayıs 2022’de kripto para piyasasın yaşanan düşüşlerle birlikte gelen piyasa şoku, LUNA piyasa değerini UST’nin piyasa değerinin altına itti. Anchor Protokolünden 2 günden kısa sürede 8 milyar dolardan fazla çekilmesi fakat aynı sürede sadece 1 milyar dolar yakılması UST üzerindeki satış baskısını artırdı.
8 Mayıs tarihine kadar içinde 3 milyar dolarlık kripto varlık bulunan cüzdanda an itibariyle yaklaşık 99 milyon dolarlık varlık bulunuyor.
Efe şunu söyledi;
“3 milyar dolar değerindeki varlığın bir kısmının teminat gösterilerek kredi alındığını bir kısmının da Jump Trading’e LUNA ve UST fiyatlarını savunma amaçlı trade etmesi için aktarıldığını düşünüyorum”.
Jump Trading bazı büyük borsalarda kripto para piyasalarındaki işlem tahtalarının korunmasını sağlıyor. LFG’nin elindeki BTC bu süreci atlatmasına yetmedi ve Vakıf token basım/yakım mekanizmasını temel alıyor.
Sonuç olarak çılgınlar gibi LUNA basılacak ve öncelikle UST sabitinin geri kazanılmasına odaklanılacak. Sonrasında LUNA fiyat dalgalanmasının önü kesilmeye çalışılacak. Yani LUNA buradan 0,1 dolara da gidebilir.
