Kripto para yatırımcıları için kabus gibi geçen sıkı para politikası döneminde Fed hep birilerini suçladı. Faizlerin artırılmaya başlandığı dönemde, hızla artırıldığı ortamda ve şimdi indirimler başlarken. Bugünse yeni bir hikayeye hazırlanıyoruz. Fed enflasyon için yeni günah keçisi olarak Trump’ı seçebilir.
Enflasyon ve Trump Etkisi
Son yıllarda Fed’in enflasyona gerekçe olarak kendi başarısızlığının ötesinde suçlayabilecek çok fazla dış faktörü vardı. Kendi başarısızlığını örtmek için çeşitli bahanelere sığınmak veya daha zayıf etkenleri daha az bilgili topluluklar karşısına gerekçe olarak sunmak kabiliyet isteyen bir iştir. Powell ve ekibi bu konuda oldukça başarılı.
Covid döneminde suçlu enflasyondu ardından Ukrayna’daki savaş ana sorun haline geldi. Tedarik zincirindeki aksamalara odaklanan savunmalar oldukça etkileyiciydi. Fakat bunlar eskidi ve etkisini yitiriyor üstelik enflasyon halen yüksel. O halde yeni bir gerekçe ortaya konulmalı ve 2025’in gerekçesi muhtemelen Trump’ın önerdiği gümrük vergileri olacak.
Enflasyonun Sebebi Ne?
ABD için enflasyon savaş ve hastalıkların ötesinde hükümetin artan harcamalarından besleniyordu. Daha fazla para basan merkez bankası ve daha fazla harcama yapan hükümetin ABD vatandaşlarının elindeki kağıdı daha az değerli hale getirdi. Fabrikaların üretimi yavaşladığında yada limanların faaliyeti sınırlandığında malların arzı daralır ve fiyatlar yükselir. Buradaki fiyatlara müdahale etmek Fed’in işi elbette değildir.
Ancak Fed’in görevi fiyat değişikliklerinin ekonominin içine işlemesini sınırlamak ve ikinci derece etkilerini engellemektir. Enflasyon 2020 başından bugüne %23 oranında arttı ve çekirdek PCE verisine göre (Fed’in izlediği enflasyon göstergesi) %2’lik enflasyon hedefinin halen %40 üzerinde veriler geliyor.
Enflasyon böylesine artmış ve bunu dengelemek için faizler tarihin en hızlı senaryosunda yükseltilmişken merkezi hükümet harcamaları ABD’de 2019’a göre %52 oranında arttı. 2020 başına göre ulusal borç %50’den fazla arttı. Borcun faiz maliyeti günlük 3 milyar dolara ulaşırken faiz oranı üç katı arttı. Yine aynı dönemde Fed bilançosu %65 oranında yükselirken banka rezervleri ve dolaşımdaki nakit %63 oranında arttı ve M2 arzı %39 yükseldi.
ABD ve Enflasyonda Düşüş
Durum buyken Trump’ın ek vergilerinin Çin özellikle ihracatta ABD’ye bu denli bağımlıyken enflasyon üzerinde tek sorumlu ve uzun vadede sorumlu olarak kabul edilmesi Fed’in ancak bahanesi olabilir. Üstelik Trump’ın ekibi doğru tarafa odaklanarak yukarıda bahsettiğimiz ulusal harcamaları sınırlama stratejisini yürürlüğe koymak için mücadele edecek. Yani doğru yere parmak basıyorlar ve Elon Musk’ın içinde olduğu Hükümet Verimlilik Departmanı eğer işini yapabilirse enflasyon baskıların azaltılması konusunda yol alınabilir.
Trump %10 evrensel gümrük vergisi öneriyor ve ABD’nin GSYİH içinde ticaret %25’lik bölümü temsil ediyor. Bu da gümrük vergisinin uzun vadede enflasyonu düşürmek için işe yararken kısa vadede olası etkisinin küçük, tek seferli olacağını gösteriyor. Yani önümüzdeki toplantılarda Trump’ın ek gümrük vergilerinin Fed tarafından bahane olarak sunulduğunu gördüğümüzde buna gülüp geçebiliriz. Eğer D.O.G.E departmanı işini doğru yapabilirse bu Fed’in mücadelesinden daha iyi bir enflasyonla savaş hikayesine dönüşebilir.
Fed Eylül ayında 50bp faiz indirimiyle iddialı başlangıç yapmış olsa da 30 yıllık sabit faizli mortgage kredi faizleri %7’nin üzerinde. Eylül ayına göre bu %1 arttı ve Fed eğer faizleri düşürüyorsa faizler düşmelidir.
