Bu sıralar kripto para dünyasındaki herkeste moral bozukluğu ve negatif bir hava hakim, bunun tek bir sebebi var, o da malum yaşanan düşüş neticesinde her gün yeni bir dip görmek..
Dip görmek aslında o kadar da kötü bir şey değil. Dünya üzerinde hiç bir şey yok ki; zor zamanlar, krizler, inişler çıkışlar, iyi ve kötü günler geçirmesin. Bitcoin’in de bugün yaşadığı ve asla son bulmayacak bu durum, insanlık tarihi boyunca en zengin kişiden en fakirine, en büyük devletlerden en küçüğüne, küresel devasa şirketlerden mahalle bakkalına kadar herkesin, dünya döndükçe yaşadığı ve yaşayacağı basit, sıradan bir döngüden ibaret.. Bu nedenle öncelikle şunu belirteyim, rahat olun arkadaşlar, her şey yeşillenip tekrar normale dönecek. Ne zaman mı? Gelin beraber inceleyelim ve buna siz kendiniz karar verin.
Bildiğiniz gibi uzun zamandır yazıp çiziyorum, ama çoğu zaman yazdıklarımız gerekli yerlere ulaşamayabiliyor. Bu nedenle bu yazıda üstüne basa basa bazen aynı şeyleri tekrar tekrar ifade ederek bir şeyler anlatmaya çalışacağım. Sıkılmayıp yazıyı sonuna kadar okuyanlar için ufak da olsa bir aydınlanma yaşanacağını düşünüyorum. Yazının devamında önceki dönemlerde sitemiz CoinTürk üzerinde yayınladığım yazıları kronolojik olarak listeleyip neyi, ne zaman ve neden yazdığımıza bi bakacağız; ama öncesinde -önemli bir konu olarak gördüğüm- kripto paraların geleneksel piyasalarla özellikle de son dönemde neden aynı paralelde gittiğine bir bakalım.
Başlangıcında bir deney olarak başlayan ve geleneksel piyasalara bir alternatif olarak geliştirilen Bitcoin’e, 2016 yılının sonlarına kadar Satoshi’nin felsefesine uygun bir şekilde daha anarşist bir bakış açısıyla yaklaşılıyordu. Şu ana göre çok daha az parayla, daha az kişiden oluşan kapalı topluluklar tarafından kullanılıyor ve yönetiliyordu. Ama $19,000’lı rakamlara çıkarken bir şeyler geri dönülmeyecek şekilde çoktan değişmişti.
Kripto para piyasalarına geçtiğimiz yıl profesyonel trader’lardan, hiç bir bilgisi olmayan komşu teyzelere kadar akın akın her kesimden insan gelmişti. Wall Street’te çalışan büyük balinalardan tutun da, milyarlarca dolarlık yatırım fonları ve dev şirketler hepsi bir anda ekosisteme girdi. Yaklaşık son 2 yıl boyunca da bu piyasalarda oyuncu olmaya çalışan, eşinden dostundan duyduklarıyla kısa yoldan büyük para kazanma hayalleriyle gelen çok sayıda amatör, servetler kaybederek elendi ve sistemden çıktı. Geriye ne mi kaldı? Geriye kripto para felsefesine inananlar ve işi zaten trade olan profesyoneller kaldı.
Bitcoin geleneksel piyasalardan etkilenir mi?
Bitcoin hakkında dönem dönem yazılar yazarken, benim de sıklıkla dile getirdiğim şeylerin başında geliyor bu konu. Bir döneme kadar gerçekten de işler böyle gitti ve Bitcoin kendisi dışındaki hiç bir şeyden etkilenmedi; fakat sanırım yukarıda bahsettiğim 2016 sonuna kadar geçerli oldu bu, kripto paraları ayrı olarak değil, artık küresel oyunun bir parçası olduğunu kabul etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Çünkü şu anda (yukarıdaki paragrafta geriye kalanlar diye tabir ettiğim) ekosistemdeki çoğu kişi ve şirket zaten geleneksel piyasalardan geliyor. Buralardan gelen kişilerin ise, örneğin Amerika’da yaşanan büyük hisse senedi düşüşü esnasında kripto para pozisyonu için elinin Sell butonuna gitmemesi mümkün değil. Yakın zamanlarda benzer bir şey gördük aslında, Amerikan borsalarında yaşanan düşüş esnasında, görünür hiç bir neden yokken, Bitcoin’de de benzer oranda ve benzer tarih periyodunda düşüşler olmuştu. Bu bize net olarak kripto paraların küresel ekonomiye entegre olmaya başladığını gösteriyor. Bu kötü bir şey mi? Tabiki değil, alternatif olarak düşünülen bir şeyin, önce ona benzer hareket etmesi gerekmez mi zaten? Kripto paralar dünya üzerinde baskın bir ekosistem olacaksa, mevcut ekosisteme de yanaşmalı ve sonra artıları eksileri neticesinde ayrışmalı.. Neyse bu konu çok derin ve uzun, bunu başka bir yazıda tartışırız. Bu konu hakkında özetle söylemek istediğim şey; eğer yakında Amerika, Avrupa, Çin, Rusya veya Japonya gibi büyük ekonomilerin borsalarında yüksek çaplı inişler veya çıkışlar yaşanırsa ve aynı esnada benzerini Bitcoin’de görürseniz artık şaşırmayın, çünkü bu iş bundan sonra böyle devam edecek gibi görünüyor..
Şimdi başta söylediğim şeye geri dönelim. Kronolojik olarak yazdığım yazıların üzerinden geçip büyük resmi görmeye çalışalım. Aslında hem haber hemde özgün makale olmak üzere yüzlerce yazı yayınlamama rağmen, aşağıda sadece Bitcoin fiyatı bazlı yazılarımı listeleyip neler söylemişiz ona bakacağız. Aşağıda linklerini verdiğim yazıları büyük resmi anlayabilmek için muhakkak okumanızı öneriyorum. Hadi ilk yazı şununla başlasın:
17.12.2015: Bitcoin Fiyatı Açık Denizlere Giriyor: 2016’da 1 Bitcoin 1000 Dolar
2015 sonlarında kaleme aldığım bu yazı esnasında 1 BTC $440. Yazıda özetle Bitcoin’in bu tarihten sonra çok farklı yerlere gideceğini ve 2016 yılında yaşanacak madencilik ödül yarılanmasının piyasayı nasıl yukarı yönde etkileyeceğini anlatmaya çalışıyorum. Yazıdan şöyle bir pasaj ekliyorum aşağıya;
Yarılanmaya neredeyse 8 ay varken şimdiden piyasa yarılanmanın etkisiyle hareketlenmeye başladı. Ekim 2015 itibariyle düzenli bir yükseliş başladı ve halen devam ediyor. Kısa bir süre önce 400 USD, sonrasında 450 USD aşıldı, kısa vadede muhakkak ileri geri oynamalar olacaktır (şu an 440 dolar); fakat şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki, bu yükseliş bir başlangıç, şimdiden belirteyim! 2016 yılında Bitcoin’in değeri 1000 dolar üzerine çıkacak. Evet biraz iddialı olduğunun farkındayım. Bu tezimi açıklayacağım. Ödül yarılanmasının ilk etkisi fiyatlarda yaşanacak! Spekülasyonlar, madencilik tarafı, bireysel yatırımcılar ve büyük şirketler, hemen hepsi şu anda ellerini ovuşturarak sabırla yükseliş için zemin hazırlıyorlar. Bu tabi yapay bir etki, bir de Bitcoin arzının %50 azalacağı gerçeğini hesaba katmak lazım. Bu zamana kadar yaratılmış tüm iktisat kitaplarının hepsi, hemen hemen aynı konu üzerinde hem fikirdir: Arz azalırsa fiyat artar.
22.02.2016: Bitcoin Fiyat Patlamasına Ne Kadar Yakınız?
Hareket yavaş yavaş başlıyor! İlk yazıdan yaklaşık 2 ay sonra yayınladığım bu yazıda ise Bitcoin değerinin ne zaman patlama yapacağını kestirmeye çalışmışız. Yazıda bahsettiğim rakamları görüyorsunuz 700’lü 800’lü rakamlar bizi heyecanlandırabiliyor:) Ama bu yazıdan alınacak en önemli şey büyük patlamaya yaklaşırken yavaş yavaş bir şeylerin değişmek üzere olduğunu vurgulamamız. Yazıdan kısa bir özet;
Bitcoin arzının yarıya düşmesi; talebin aynı kaldığı koşullarda BTC değeri üzerine olumlu etki yapması beklenebilir; fakat burada daha önemli bir nokta var, bu yarılanmadan önce yaşanacak spekülatif havayla birlikte fiyatın şişirilmesidir. Bu bağlamda Şubat ayının ortaları itibariyle bu havaya girildiğini görebiliyoruz. Yaşanacak yüksek miktarlı alımlarla birlikte Bitcoin değerinde bir anda 700-800 dolar seviyeleri çok rahat bir şekilde görülebilir, böyle bir yükseliş yaşanması bizim için sürpriz olmayacaktır. Fakat kar realizasyonunu hesaba katarak iniş ve çıkışların dikkatle ele alınması gerekir. Öncesinde belirttiğimiz gibi bu yıl farklı bir yıl olacak, bu nedenle kripto para yatırımcılarının 2016 için farklı stratejiler izlemesi gerekecektir.
21.12.2016: Bitcoin Son 3 Yılın En Yüksek Seviyesinde: Gelecekte Bizi Neler Bekliyor?
Hareket başladı! $800’lü rakamlar..
Bitcoin’in değerinin dengeli artışındaki diğer bir sebep ise yüksek volatiliteye sahip resmi para birimleri. Başka bir ifadeyle dünyadaki dengelerin sürekli olarak değişmesi, politik ve sosyal olaylardan para birimlerinin etkilenmesi ve değer kayıpları gibi nedenler, güvenilecek bir liman olarak Bitcoin’in tercih edilmesine yol açıyor olabilir. Bu şu anda çok bariz olarak karşımıza çıkmasa da 2017 ve 2018’de bu konunun Bitcoin’e olan etkisini çok daha net göreceğiz. Özellikle USD ve EURO karşısında gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinin büyük değer kayıpları, bu ülkelerde yaşayanlar için Bitcoin’i sığınılacak limanlardan biri olarak görülmesine sebep olacaktır.
01.01.2017: Bitcoin 1000 Dolara Ulaştı!
Ve sonunda gerekçeleriyle beraber $1000’e ulaşıldı.
Uzun yıllardır bu ekosistemde yer alan ve çok sayıda projeye imza atmış biri olarak şunu söyleyebilirim, bu bir başlangıçtı, 2017 ve 2018’de Bitcoin’i çok farklı ve tahmin edemeyeceğimiz yerlerde görebiliriz. Bitcoin değeri ve geleceğiyle ilgili yazmaya devam edeceğim, bizi takip etmeye devam edin. Son olarak 2015’de yayınladığım makalenin son cümlesini tekrarlamak istiyorum: 1 dolara 1000 BTC alındığı dönemlere geri dönün, bu rakamlara göre şu anda bulunduğumuz durum bile hayal değil miydi? Sadece zaman meselesi..
21.02.2017: Hedef 2000 Dolar
Yeni hedef koyuyoruz! Devamındaki yazılarda işler çok daha ilginçleşiyor.
10.08.2017: Kripto Para Dünyasındaki Son Gelişmeler, ICO Çılgınlığı ve Ekosisteme Artan İlgi
3400’lü rakamlara geldik. İlgi inanılmaz artıyor, beklentilerimin çok çok üzerinde, bu saatten sonra çarşı karışır.
Sadece fiyat değil, aynı zamanda küresel olarak medyanın ve halkın ilgisi kripto paralara yoğunlaşmaya başladı. Neredeyse her gün Türkiye’de bile ana akım medya da en az 1 Bitcoin, Ethereum ve Blockchain haberi çıkmaya başladı. Televizyonların ekonomi kanallarında da sıklıkla konuşulmaya başlandı. Artan bu ilgiyi son zamanlarda kendi çevremde de büyük oranda hissetmeye başladım. Geçtiğimiz 6 ay öncesine kadar Bitcoin veya kripto paralarla ilgili hiç bir şey bilmeyen dostlarım ve çevrem artık Bitcoin gurusu olmuş durumda. Şu anda kripto paraları konuşuyorlar ve ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Bu bizim gibi ekosistemin gelişimi için yıllardır mesai harcayan kişilerin eminim çok hoşuna gidiyordur. En azından bu teknolojinin bilinmesi ve farkındalığın sağlanması görevimizi hakkıyla yerine getirdiğimizi gösteriyor, ya da ben öyle düşünmek istiyorum.
22.12.2017: Kısa Yoldan Para Kazanmak İsteyen Herkes Batacak!
Bitcoin $14.000! Çılgın bir artış yaşandı, elbetteki normal değil. Neden normal olmadığını ise şu cümlelerle ifade etmeye çalışmışım:
Bütün dünyada ilgi o kadar büyük ki, borsalar, haber siteleri ve forumlara neredeyse yoğunluktan giriş yapılamıyor, adeta doğal bir DDOS saldırı altındalar.. Bu durum elbetteki pek hayra alamet değil. Artan ilgi ekosistem için iyi görünse de, bu işin felsefesini ve nasıl çalıştığını anlamamış kişiler sistemin geleceğini tehdit ediyor olabilir. Daha 1 kez bile Bitcoin transferi yapmamış veya cüzdan indirip kullanmamış kişilerin kredi veya borç ile yüzbinlerce dolar yatırım yaptığını duymak benim için oldukça üzücü oldu. Bu kişiler için bu işin sonu elbetteki hüsranla bitecek. Bu makaleyi okuyup aranızda çok para kazanmış olanlar olabilir, şu anda içlerinden ne diyor bu adam ben kazanıyorum diyecekler. Fakat sistemi çok iyi anlamamışsanız bu başarı sadece bir şans olarak yorumlanabilir ve kalıcı olmayacaktır. Bitcoin 2017 yılı başlarında 1,000 dolar civarlarında seyrediyordu, yıl sonuna doğru ise 20,000 dolar sınırına kadar çıktı. İştah kabartan bu durum, yukarıdaki bahsettiğim kişiler için aslında bir tuzak olabilir. Kişisel görüşüm, eğer Bitcoin doğal seyrinde gitseydi değerinin ancak 2000-3000 dolar civarında olması gerektiği yönünde ağır basıyor. Şu anki durum ise dudak uçaklatan cinsten..
30.03.2018: Bitcoin Düşüyor Çünkü Bunun Sebebi Sensin.. Küresel Kriz ve Dahası
$7200’lü rakamlar düşüş başladı!
Bence 2017 yılında yaşanan büyük yükseliş küresel olarak yaşanan yoğun ilgi neticesinde gerçekleşen bir balondu ve bu balon yavaş yavaş sönüyor. Ve bu balonun oluşmasının sebebi de sensin, o kadar çok araştırmadan, okumadan, bilmeden balıklama daldın ki bu sisteme, devasa bir okyanusu can simidi ile geçmeye kalkıştın, e tabi boğulmanda muhtemeldi. Peki bu Bitcoin ve kripto paraların sonunu mu getirecek? Tabi ki hayır.. Bu sadece doğal döngüdeki küçük bir ayar verme durumu. Her zaman ifade ettiğim gibi 1 Bitcoin’in gerçek değeri belki de yüzbinlerce dolar; fakat şu an bunun için çok erken.. Çünkü her ne kadar piyasada yapay müdahalelerle balon etkisi oluşsa da, Bitcoin doğal döngüsüne her zaman geri dönmüştür ve yine aynı şekilde devam edecektir. Çoğunun yaptığı hata gibi sürekli yükseliş veya sürekli düşüş beklemek yanlıştır. Bunu bir balans ayarı yapmak gibi düşünün; biraz aşağı, biraz yukarı..
Şimdide bugünün tarihini atalım 27.11.2018, Bitcoin fiyatı (yazının hazırlandığı saat itibariyle) $3738. Evet elimden geldiğince süreci ve yaşananları nasıl ve neden yaşandığını anlatmaya çalıştım. En başta da belirttiğim gibi bu bir döngü meselesi; ama bu döngüde aşırılıklara, fazlalıklara, duygusallığa, dengesizliklere ve bilgisizliğe yer yok. Olduğunda nasıl bir sonuçla karşılaşacağımızı yaşanan süreç ap açık gösteriyor.
Türkiye’nin en büyük haber sitesinin kurucu ortağı ve Türkçe ilk bitcoin ve kripto paralarla ilgili kitabı yazan biri olarak söylüyorum:
- Her şeyi okuyun, araştırın ama kararı başkasına bırakmayın! Kararı kendiniz verin!
- Sadece bir alana odaklanmayın, örneğin teknik analiz gibi. Haberleri takip edin, araştırmaları okuyun, raporları inceleyin..
- Sosyal mecralarda kendine fenomen diyen saçma sapan insanları takip etmeyin.
- Bu zamana kadar Bitcoin 72328473792 kere öldü; ama yaşamaya devam ediyor. Bitcoin ve kripto paralar öldü bitti diyenlerin yanından hızlıca uzaklaşın.
- Bitcoin’i rosçitler yapmış dünyayı ele geçireceklermiş gibi akla mantığa uymayan komplo teorisi kuranlardan koşarak uzaklaşın.
- Bu işi iyi yapan, yaptığı işi anlamlandıran, ortaya koyduğu tezleri kanıtlarla destekleyen çok sayıda kaliteli insan var. Popülist söylem yapanlardan ziyade işini bilenlere öncelik verin, hayatınızda onlara yer açın.
Peki bundan sonra ne olacak?
Büyük yükselişteki sebep neydi? Önce onu iyi bilmek gerekir ki, düşüşü ve sonrasını yorumlayabilelim. Sewgit’ti, EFT’lerdi, Tether belirsizliğiydi, BitcoinCash forkuydu.. Her zaman bir hikaye bulundu; ama bu hikayeler olmasa da başka hikayeler yaratılıp aynı süreç yaşanabilirdi veya yaşanacaktı. Başta söylediğim gibi her şey yeşillenecek, ama ne zaman? İşte buna bu sefer siz karar verin!
Lütfen bu yazıyı paylaşın, arkadaşlarınıza gönderin ve olabildiğince kişiye yaymaya çalışın..
Daha çok dip görecek bu piyasa. gerçek değerine kadar yükseliş beklemesin kimse.
Yazi icin tesekkurler. Sonuna kadar keyifle okudum.