Uzun zamandır yazmaya fırsat bulamamıştım, son zamanlardaki sıcak gelişmelerden dolayı genel bir değerlendirme yapmak istedim. Gündemde olan gelişmelerin başlıcası Segwit..
Bu özelliğin aktif olmasıyla birlikte Bitcoin fiyatında ciddi yükselişler yaşıyoruz. Şu anda 3400 USD bandında gidip gelen ve en yüksek 3490 seviyesine çıkan ve tüm zamanların rekorunu kıran Bitcoin için bir şeyler değişmeye başladı. Bilindiği gibi Bitcoin yazılım güncellemesi ile birlikte işlem hızında yükseliş bekleniyor ve artık onay için çok daha az bekleyeceğiz. Bu Bitcoin sisteminin ihtiyaçlarına çözüm getirmeye çalıştığının ve piyasa koşullarına evrildiğinin bir kanıtı; çünkü Bitcoin’e artan talep ve geleneksel ödeme sistemlerine göre bazı eksik noktalar bu şekilde yazılım güncelleme çalışmalarıyla atlatılmaya çalışılıyor.
Artan ilgi..
Sadece fiyat değil, aynı zamanda küresel olarak medyanın ve halkın ilgisi kripto paralara yoğunlaşmaya başladı. Neredeyse her gün Türkiye’de bile ana akım medya da en az 1 Bitcoin, Ethereum ve Blockchain haberi çıkmaya başladı. Televizyonların ekonomi kanallarında da sıklıkla konuşulmaya başlandı. Artan bu ilgiyi son zamanlarda kendi çevremde de büyük oranda hissetmeye başladım. Geçtiğimiz 6 ay öncesine kadar Bitcoin veya kripto paralarla ilgili hiç bir şey bilmeyen dostlarım ve çevrem artık Bitcoin gurusu olmuş durumda. Şu anda kripto paraları konuşuyorlar ve ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Bu bizim gibi ekosistemin gelişimi için yıllardır mesai harcayan kişilerin eminim çok hoşuna gidiyordur. En azından bu teknolojinin bilinmesi ve farkındalığın sağlanması görevimizi hakkıyla yerine getirdiğimizi gösteriyor, ya da ben öyle düşünmek istiyorum.
Piyasa değeri rekora koşuyor..
Küresel olarak artan ilgi kripto para piyasa değerine baktığımızda net bir şekilde görülebilir. Geçtiğimiz yıl 50 60 milyar dolar seviyelerinde seyreden değer şu anda 120 milyar doları geçmiş durumda. Tabi bunda Bitcoin’in yanında Ethereum ve Ripple gibi öncü kripto paraların da katkısı büyük. İlk 10’a baktığımızda, Ethereum 28, Ripple yaklaşık 7 milyar dolar değer büyüklükle Bitcoin’i takip ediyorlar. Dördüncü sırada yer alan Bitcoin’in üvey evladı Bitcoin Cash ise yeni olmasına rağmen 5 milyar dolarlık piyasa değerine sahip.
Küresel olarak faaliyette bulunan borsalardaki alım satım hacmine baktığımızda ise günlük 4 milyar dolarlık bir rakam görüyoruz ki, geçmişteki yıllarla kıyaslandığında katlanarak devam eden bir yükseliş var.
Borsalara ne oluyor?
Bazı borsalar ön plana çıkıp hizmet kalitesiyle hacmini ve kullanıcı sayısını arttırırken bazı borsalar ise yaptığı yasa dışı faaliyetler nedeniyle kapatılmış durumda. Bunlardan en sonu bilindiği gibi Btc-e oldu. 2011 yılında kurulan en köklü bitcoin borsalarında biri olan Btc-e geçtiğimiz haftalarda illegal aktiviteler iddiasıyla FBI tarafından el konuldu. Binlerce kullanıcının fonlarına ne olacağı ise tam bir belirsizlik. Borsalara olan güven bir kez daha sarsılmasına rağmen piyasalar bu konuya pek bir ilgisiz kaldı ve Bitcoin fiyatı neredeyse hiç etkilenmedi. Bu demek oluyor ki geçtiğimiz dönemlere göre artık Bitcoin başta olmak üzere kripto para değerlerini farklı değişkenler etkilemeye başladı. Unutulmamalıdır ki, MtGox nedeniyle 2014 yılında Bitcoin fiyatı 1000’li seviyelerden 200 dolara kadar düşüş göstermişti. O dönemden bu dönemlere gelindiğinde ekosistemin ayaklarının yere çok daha sağlam bastığı görülebilir.
Bu ve bunun gibi olaylardan çıkarılacak tek bir ders var. Eğer günlük al-sat yapmıyorsanız, kripto paralarınızı borsalar dışında harici cüzdanlarda tutun. Hep söylediğimiz gibi kullanıcılar açısından en güvenli yol bu olacaktır. Çünkü henüz yasal bir yapıya oturtulmayan borsalarda, bu zamanki tecrübelerimize dayanarak her an her şeyin olabileceğini görüyoruz.
ICO Çılgınlığı
Bunların yanında 2017 yılında deyim yerindeyse bir çılgınlığa dönen ICO’lardan da bahsetmemiz gerekir. İlk olarak Ethereum’un 2014 yılında başlattığı yeni terminoloji olan “ICO”, yani kripto para yoluyla fon toplama kampanyaları bugün milyarlarca dolarlık kaynak toplama sistemine dönüştü. Autonomous‘un raporuna göre 2017’nin ilk altı ayında yapılan ICO’larda 1.2 milyar dolarlık fon toplandı ve bu paranın çoğu Bitcoin ve Ethereum ile ödendi. Yeni fikirlerle ortaya çıkan blockchain tabanlı girişimler genellikle Ethereum altyapısını kullandı ve Ethereum blockchain üzerinde ERC 20 standardı çerçevesinde kendi token’larını yarattı. Fakat bu ICO’ların bir kısmının amacının sadece yatırımcıyı dolandırmak ve kısa yoldan para kazanmak isteyenlerin oluşturduğunu söylemekte fayda var. Bu nedenle bir ICO’ya yatırım yapmak istiyorsanız iyice araştırmanızda fayda var.
Öte yandan ICO’ların 2014’dan bügüne kadar kripto para piyasalarını hareketli hale getirdiğini de söylemek gerekir. Nitekim, Ethereum üzerinden fonlanan girişimler, ETH fiyatının Haziran başlarında 400 dolara kadar çıkmasına yol açan sebeplerin başında geldi. Bu yükseliş trendi diğer altcoinleri de etkileyerek piyasaların bu zamana kadar sıcak kalmasını sağladı.
Autonomous’un hazırladığı rapor üzerinden kısaca yıl yıl ICO’lara bir göz atalım..
Ethereum ile başlayan bu rüzgar, 2014 yılında 26, 2015 yılında 14 ve 2016 yılında 222 milyon dolarla devam etti. 2016 yılının en ok konuşulan ICO!su ise 150 milyon dolar toplayan DAO oldu; fajat sonrasında yaşanan hacklenme vakıası tam bir hayal kırıklığıydı.
2017 yılında ise yukarıda bahsettiğim gibi ICO’ların yılı oldu, aşağıda görüleceği gibi ilk altı ayda 1.2 milyar toplandı. En çok para toplayan girişim 208 milyon dolar ile Tesos olurken, onu 200 ve 153 milyon dolarla EOS ve Bancor izledi.
Bugüne kadar toplanan bu paraların geleneksel fon toplama sistemlerine göre çok daha verimli olduğu söylenebilir. Yeni teknolojilerle birlikte kitlesel fonlamaların artık bu şekilde devam etmesi öngörülüyor. Fakat bir çok sahte ICO ile dolandırılan yatırımcının ve kullanıcıların bu uygulamaya küsmesi de olasılıklar arasında yer alıyor.
Blockchain uygulamaları
Aslında yukarıda bahsettiğimiz ICO’ların ve girişimlerin hemen hepsinin altyapısında blockchain teknolojisi yer alıyor. Her zaman dile getirdiğim bir çok alana blockchain fili olarak artık girmiş durumda.. Bunların arasında; kimlik uygulamaları, blockchain tabanlı içerik ve telif hakkı koruma, online oyun uygulamaları, kripto para bankaları, merkezsiz borsalar ve çok daha fazlası.. Yüzlerce girişim topladığı bu fonlarla hayallerini gerçekleştirmeye çalışıyor.
Ülkemizde ise yeni girişimler görmeye başladık ve bu çok umut verici. Telif hakkı koruma sistemi olan ve Türk girişimci kardeşler Hakan ve Kadir Kurtuluş tarafından piyasaya sürülen Copyrobo, şu anda Türkiye’den çıkmış en iyi blockchain tabanlı uygulama olarak gözüme çarpıyor. Ekibi tüm kalbimle tebrik ediyorum, ayrıca kurucuları arasında yer alan Kadir Kurtuluş Türkiye Blockchain Derneğinin de öncüleri arasında yer alıyor. “Blockchain Bilişim A.Ş.” olarak derneğe büyük bir heyecanla üye olduğumuzu da belirtmeyelim. Umarım çok daha fazla yurt dışına açılabilecek ve ülkemize katma değer yaratacak projeler çıkar.
