Ethereum Layer-2 ölçeklendirme çözümü Starknet, zero-knowledge (ZK) çözümünün üç temel bileşenine yönelik iyileştirme planlarını özetledi. Starknet ürün müdürü ve blockchain araştırmacısı Ilia Volokh, firmanın sektörde yaşanan sansüre karşı savunma ve sistemini daha sağlam hale getirmeyi amaçlayan protokolünün belirli merkezi unsurlarını ele alma adımlarını özetledi. Starknet, işlemleri depolamak için ZK-proof teknolojisini kullanan bir sistem üzerine çalışıyor.
Starknet Öne Çıkmaya Devam Ediyor
Starknet ekibi, Layer-2 işlemleri için güvenlik ve kesinlik sağlamak üzere Ethereum’a kriptografik kanıtlar sunuluyor. Volokh’a göre, Starknet’in protokolü Layer-2 blokları oluşturmak, kanıtları hesaplamak ve Ethereum blockchain ekosisteminde durum güncellemelerini başlatmak için StarkWare’e bağımlı kalması ile önemli bir fark yaratıyor;
“Bu anlamda ağın işleyişi merkezileştirilmiştir. Bu elbette kötü bir şey değil çünkü Starkware ağı işletmesine rağmen para çalamaz ve geçersiz durum geçişleri yapamaz çünkü bunlar Ethereum’da doğrulayıcının çalıştırılmasını gerektirir.”
Starkware, Starknet’e girmek için merkezi bir ağ köprüsü olmaya devam ederken, Volokh protokolün %100 dürüst olduğunu ve Ethereum ekosisteminin bir filtre görevi görmesi nedeniyle işlemleri veya bilgileri tahrif edemeyeceğini de sözlerine ekledi.
Starknet için ikinci önemli konu, konsensüse dayalı sistemlerde sansürün iki ana nedeniyle mücadele etmek amacıyla protokolünün bazı kısımlarını merkezsizleştirmenin ana nedeninin bir parçası olmasıdır. Kasıtlı sansür bir hususken, tek bir arıza noktasına sahip sağlam olmayan sistemler, bu merkezi noktanın bir ağ veya sistem kesintisine neden olması durumunda tüm ağ katılımcılarının sansürleneceği göz önüne bulunduğunda, ademi merkeziyetçilik için başka bir tehdit oluşturuyor:
“Bu sorunların her ikisini de çözmek istiyoruz ve her ikisine de aynı anda en açık çözümün Starknet’i mümkün olduğunca çok sayıda insanın işletmesi olduğunu düşünüyoruz.”
Starknet Ekibinden Dikkat Çeken Açıklamalar
Starknet sisteminin bu farklı bileşenlerini merkezsizleştirmek farklı zorluk derecelerini beraberinde gündeme getiriyor. Bu, sözleşme protokolü aracılığıyla blok üretiminin merkezsizleştirilmesini, bloklar için kanıtların hesaplanmasından sorumlu olan kanıtlama katmanının merkezsizleştirilmesini ve L1 durum güncellemeleri sürecinin merkezsizleştirilmesini içerir. Volokh, her bir bileşenin ilgili zorluklarını açıklamadan önce sözlerine şöyle devam etti;
“Bunların her birini merkezsizleştirmenin çok önemli olduğunu vurgulamak istiyorum çünkü bunlardan biri bile merkezi olduğu sürece, pek bir şey başarmış sayılmazsınız.”
Blok üretiminin merkezsizleştirilmesi, tüm blok zincirlerinin bir mutabakat protokolüne ve sybil mekanizmasına dayandığı dikkate alındığında bu süreç oldukça basitleşiyor. Bu süreçte, Starknet’in kanıtlayıcısını merkezsizleştirmek daha yeni bir yaklaşım gerektiriyor.
