Layer-2 ölçeklendirme protokolü Starknet, Ethereum‘un en son hard fork yükseltmesi Dencun’un 13 Mart’ta gerçekleşmesinin ardından rollup’lar için düşürülen maliyetlerin etkisini iki katına çıkarmayı hedefliyor. Starknet Vakfı, protokolünde Dencun yükseltmesiyle aynı zamana denk gelecek ek ücret tasarrufu girişimlerinin başlatılacağını duyurdu. Hard fork, Ekim 2022’de proof-of-stake konsensüsüne geçişinden bu yana Ethereum’un protokolünde yapılan tartışmasız en önemli yükseltmesi olacak.
Dencun Güncellemesi ve Layer-2 Ağları
Dencun, Ethereum rollup’larının ana ağda veri depolama şeklini değiştiren Ethereum iyileştirme önerisini (EIP-4844) içeriyor. Birkaç Layer-2 rollup’ı zincir dışı işlemleri toplayıp işliyor ve bu işlemlerin özet bir kanıtını Ethereum blockchain ağına gönderiyor.
EIP-4844, depolama için çağrı verilerini kullanmanın yerine blob alanını getirerek rollup’ların bloklara daha ucuz veri eklemesi için yeni bir yol oluşturur. Zincir dışı paketlenmiş işlemlerin kriptografik kanıtlarını saklamak için çağrı verilerini kullanmak tarihsel olarak pahalıydı çünkü tüm Ethereum node’larının zincir üzerinde süresiz olarak yaşayan verileri işlemesi gerekiyordu.
EIP-4844’ü öneren araştırmacıların adını taşıyan proto-danksharding, rollup’ların bloklara veri blob’ları göndermesine ve eklemesine olanak tanır. Verilere Ethereum Virtual Machine tarafından erişilemez ve 18 günlük sabit bir sürenin ardından otomatik olarak silinir. Polygon Labs‘in ürünlerden sorumlu başkan yardımcısı David Silverman daha önce konuya ilişkin verdiği demeçte blog alanının rollup’lar için büyük ölçüde daha ucuz olduğunu ve aynı güvenlik garantilerini sağladığını söylemişti.
Starknet Ağ Güncellemesi
Ekosistem geliştiricileri rollup sözleşmelerini değiştirmek için yönetişim ve yükseltme prosedürlerini gerçekleştirirken önümüzdeki haftalarda Layer-2’ler tarafından ücret indirimlerinin gerçekleştirilmesinde bir gecikme olabileceğini tahmin ediyor. Starknet Vakfı, Dencun ile aynı zamana denk gelecek bir hard fork özel yükseltme setini duyurdu. Starknet 0.13.1 sürümü, Ethereum’a veri göndermek için kullanılan pahalı çağrı verisi yönteminden daha uygun maliyetli blob işlem türüne geçerek ücretleri önemli ölçüde azaltacak.
Starknet’in Ethereum ana ağına işlem göndermek için ödediği gaz ücretlerinin yaklaşık %90’ını çağrı verilerinin oluşturması nedeniyle Layer-2 ekosisteminde önemli ölçüde fayda sağlaması bekleniyor. StarkWare ürün müdürü ve blockchain araştırmacısı Ilia Volokh, konuya ilişkin yaptığı açıklamada Starknet’in durum farklılıklarını Ethereum’a çağrı verisi olarak gönderen Starknet’in paylaşılan kanıtlayıcısının (SHARP) blob alanına geçeceğini söyledi. Durum farklılıkları, güncellenen her sözleşme deposu hakkında bilgi ve sözleşme dağıtımları hakkında ek bilgiler içerir.
Volokh, Dencun’un uygulanmasından sonraki bir saat içinde ücret düşüşünü yansıtan doğru istatistikleri görmeyi bekliyor. Bu arada Volokh, tüm faydaların kullanıcılara hemen yansıtılacağını söyledi:
“Bir bayt veri Ethereum’un blob fiyatlarına uygun olarak fiyatlandırılacak.”
Starknet’in SHARP kanıtlayıcısı, önceki kanıtları tren adı verilen gruplar halinde bir araya getiren özyinelemeli kanıt teknolojisinden yararlanıyor. 2024’ün başlarında tanıtılan yeni bir hash sistemi, trenlerin taşıyabilecekleri işlem miktarını artırmasına ve protokolün verimliliğini yükseltmesine olanak tanıyacak.
