Kasım 2022 yılında kripto para piyasaları büyük bir iflas dalgasının zirveye ulaştığı günler gördü. Fiyatlar ciddi anlamda düştü. Halen daha zincirleme iflasların devam ettiği ortamda ortalık kripto için nispeten sakin. FTX çöküşüyle birlikte kripto paraları hedef tahtasına koyan merkez bankaları ise bugünlerde “gerçek bir sorunla” mücadele etmek zorunda.
Credit Suisse İflası
Banka henüz iflas etmedi ve iflas etmemesi için İsviçre Merkez Bankası elinden geleni yapıyor. Geçtiğimiz yılın son çeyreğinde 130 milyar dolara yakın çıkış gören banka ciddi sorunlarla karşı karşıya. Hisseleri önemli ölçüde değer kaybetti ve Suud Ulusal Bankası daha fazla hisse alımı yapamayacaklarını açıkladı. Öte yandan Credit Suisse, Bank of America dahil birçok ABD’li bankacılık deviyle yakın ticari ilişkilere sahip. Yani iflas etmesi halinde kayıp 575 milyar doların çok daha üzerinde olabilir.
Geçtiğimiz yıl ortasından bu yana Credit Suisse hakkında iyi şeyler duymuyoruz ve son çeyrek verileri de bu ithamların en azından önemli bir kısmının haksız olmadığını gösterdi. İsviçre Ulusal Bankası (SNB) ve İsviçre’nin mali düzenleyicisinin, yatırım bankası Credit Suisse’in İsviçre’nin en büyük bankası olan UBS tarafından satın alınmasının Credit Suisse’e olan “güvenin çökmesini” önlemek için “tek seçenek” olduğuna inandıkları bildirildi. Tek çözüm bankanın satılması ve bunun için mücadele ediyorlar.
Credit Suisse ve Kripto
Financial Times’ın konuyla ilgili bilgi sahibi üç kişiye dayandırdığı 18 Mart tarihli haberine göre İsviçre, Credit Suisse’in UBS tarafından devralınmasını hızlandırmak için “acil durum önlemleri” almaya hazırlanıyor ve “Pazartesi günü piyasalar açılmadan” önce devralma işlemini tamamlamayı hedefliyor. UBS’in Credit Suisse’in yatırım bankasını küçültme planlarına devam etme niyetinde olduğu kaydedilirken, “durum hakkında bilgi sahibi” iki kişi, “birleşik varlığın birleşmiş grubun üçte birinden fazlasını oluşturmayacağını” belirtti. UBS’in bilançosunda “1.1 trilyon dolar” toplam varlığa sahip olduğu, Credit Suisse’in ise “575 milyar dolar” varlığa sahip olduğu bildiriliyor.
Tüm bu olanlar bank run kaosunu yaşayan bir bankanın ne kadar büyük olursa olsun iflas edebileceğini gösteriyor. FTX ve LUNA nasıl kripto için kötü örneklerse Credit Suisse, SVB, Silvergate, Signature Bank ve iflas etme tehlikesiyle karşı karşıya olan 300 ABD bankası da geleneksel finans için kötü örnekler olacak. Kripto para borsalarının yaşadığı bank run’lar birçoğunu salladı ve hatta devirdi. Ve o günlerde merkez bankaları bu süreçte sorunun kriptoda olduğunu söylemişti. Şimdiyse aynı şeyi modern bankacılık sistemleri için söyleyemiyorlar.
Bu sürecin nereye evirileceğini kestirmek güç. Eğer kaos devam ederse Bitcoin’in değer deposu olarak ön plana çıkması talep patlamasına neden olur. Belki de bir sonraki boğa koşusu geleneksel finanstan dijital altına kaçışla başlayacaktır.
