Türkiye dahil dünyanın dört bir yanındaki ülkeler dijital itibari para birimi (CBDC) üzerinde çalışıyor. Çin çoktan Dijital Yuan’ı dolaşıma soktu ve 2021 yılından bu yana vatandaşlar onunla işlem yapabiliyor. Çok sayıda ülke araştırma aşamasını geçerek testlere başladı. Peki CBDC nedir, neden önemli? Gerçekten geleceği var mı?
Merkez Bankası Dijital Para Birimi Nedir?
CBDC olarak kısaltılan bu para birimi merkez bankası desteklidir. Bugün merkez bankaları tarafından basılan kağıt paraların temeli 806 yılına kadar gidiyor. Deri paralar ise 118 yılında dolaşıma girdi. Daha eskiye gittiğimizde milattan önce 7’ncü yüzyılda Lidyalıların altın gümüş karışımı parasıyla karşılaşırız. Yani para yavaş ama önemli dönüşümler yaşıyor. Bir sonraki aşamada ise dijital itibari para biriminin dünya genelinde yayıldığını göreceğiz.
Her ne kadar dijital para gizliliği ve hükümetin aşırı erişim korkusu ile ilgili tartışmalar devam etse de, CBDC‘lerin ve Stablecoinler birçok fayda getiriyor. Basılı paranın dijital ve blockchain tabanlı olan bu versiyonu hızlı, ucuz transferlere kapı aralıyor.
CBDC Geleceği
COVID-19 salgınından bu yana dünya giderek daha fazla dijitalleşiyor. Geçtiğimiz 18 ay içinde pek çok vatandaş finansal işlemlerini gerçekleştirmek için cep telefonlarını ve dijital cüzdanlarını kullanmaya başladı. Blockchain tabanlı CBDC çözümleri, mobil uygulamalarla entegrasyona olanak tanıyarak vatandaşlar için daha fazla finansal katılım sağlarken aynı zamanda üçüncü taraf bankacılık ücretlerini de ortadan kaldırıyor. Mevcut gelişmeler, dünyanın en büyük merkez bankalarının birçoğunun mevcut itibari para birimlerini tamamlamak üzere kendi dijital para birimlerini pilot olarak kullanma ve piyasaya sürme planlarıyla ilerlediğini göstermektedir.
Son atılan bazı adımlar şunlardır;
- Türkiye ilk kapalı beta testini gerçekleştirdi.
- Brezilya’da Merkez Bankası 2024 yılında bir CBDC başlatma planlarını hazırlıyor.
- Karadağ Merkez Bankası kısa bir süre önce Ripple ile bir CBDC için pilot proje başlattığını duyurdu.
- İngiltere Merkez Bankası, bankanın web sitesinde yayınlanan CBDC ile ilgili unvanlara sahip iş ilanlarından da anlaşılacağı üzere bir Dijital Pound üzerinde çalışmaya devam ediyor gibi görünüyor.
- Çin çoktan dijital para birimini dolaşıma soktu.
- Biden’ın yürütme emri CBDC konusundaki çalışmaların başlamasını sağladı.
Bu gerçekler, merkez bankaları tarafından desteklenen dijital para birimlerinin ortaya çıkmasının zamanının geldiğini göstermektedir. Juniper Research’ün yeni bir raporuna göre, merkez bankası dijital para birimlerinin (CBDC’ler) küresel değeri bugün 100 milyon dolardan 2030 yılına kadar 213 milyar dolara çıkacak.
Bu konuda birçok devlet kripto para devlerine baş vuruyor. Ripple ise başı çekiyor.
