Geçtiğimiz yıl boyunca yapay zeka (AI) alanı günlük kullanım için daha etkili bir araç haline geldikçe teknolojinin etrafındaki yasal ortam da gelişmeye başladı. Küresel düzenlemeler ve yasaların şekillenmeye başlamasından telif hakkı ve veri ihlali iddiasıyla açılan sayısız davaya kadar yapay zeka herkesin radarındaydı. Peki süreç nasıl devam ediyor? Birlikte inceliyoruz.
Yapay Zeka ve Avrupa Birliği
2023 yılında Avrupa Birliği, üst düzey yapay zeka modellerinin konuşlandırılması ve geliştirilmesini düzenlemek için mevzuat çıkarma konusunda önemli ilerleme kaydeden ilk bölgelerden biri oldu. “AB Yapay Zeka Yasası” ilk olarak Nisan ayında önerildi ve Haziran ayında Parlamento tarafından kabul edildi. Avrupa Parlamentosu ve Konsey müzakerecileri 8 Aralık’ta tasarı üzerinde geçici bir anlaşmaya vardığını açıkladı.
Tasarı tamamen yürürlüğe girdiğinde, hükümetin biyometrik gözetimde yapay zeka kullanımını düzenleyecek, ChatGPT gibi büyük yapay zeka sistemlerini denetleyecek ve geliştiricilerin pazara girmeden önce uyması gereken şeffaflık kurallarını belirleyecek. Ancak tasarı şimdiden teknoloji sektöründen ciddi eleştiriler almaya başladı.
Baker McKenzie’nin ortağı ve Determann’s Field Guide to Artificial Intelligence Law kitabının yazarı Lothar Determann, konuya ilişkin verdiği demeçte geliştiricilerden gelen geri tepkiler ve gecikmelerle ilgili şu ifadelere yer verdi:
“AB Yapay Zeka Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle benzer şekilde gecikmiş bir zaman çizelgesi görmemiz tamamen imkansız görünmüyor.”
Tasarıya Yönelik Dikkat Çeken Açıklamalar
Determann, anlaşmaya Aralık ayı başında varılmış olmasına rağmen nihai metnin henüz yayınlanmadığına dikkat çekti ve aralarında Fransa Cumhurbaşkanı’nın da bulunduğu bazı önemli üye devlet politikacılarının mevcut taslakla ilgili endişelerini dile getirdiklerini de sözlerine ekledi:
“Bu bana AB’nin 2016 yılında Mayıs 2018’de Genel Veri Koruma Yönetmeliği ile yürürlüğe gireceğini duyurduğu ancak beş yıl sonra hala sonuçlandırılamayan e-gizlilik yönetmeliğinin gidişatını hatırlatıyor.”
Hukuk firması Wilson Sonsini Goodrich & Rosati’nin Brüksel ofisi ortaklarından Laura De Boel de Aralık ayındaki gelişmenin siyasi bir anlaşma olduğunu ve resmi kabulün 2024 yılı başlarında gerçekleşeceğini belirtti:
“Yasaklanmış yapay zeka sistemlerine ilişkin kurallar altı ay sonra, yapay zekaya ilişkin kurallar ise 12 ay sonra uygulanacak. Yapay zeka yasasının diğer gereklilikleri, Ek II’de tanımlanan yüksek riskli sistemler için yükümlülüklerin 36 ay sonra uygulanacak olması dışında 24 ay sonra uygulanacaktır.”
