Kripto para piyasalarına bomba gibi düşen haberin ardından Bitcoin fiyatı hızlı biçimde yükselişe geçmişti. Peki 4 milyar dolarlık cezayla birlikte Binance ve CZ hakkındaki suçlamaların askıya alınması piyasalar için gerçekten pozitif mi? Bu alanda en uzman isimlerden biri eski SEC yöneticisi John Stark ve durumu değerlendiren bir analiz kaleme aldı.
Binance Davası Nedir?
Uzun süredir Binance borsasının ABD Adalet Bakanlığı tarafından soruşturulduğu iddiası gündemdeydi. Hatta kriptonun en büyük yapısal sorunları arasında bu dava gösteriliyor beklenen büyük boğa sezonunu bile engelleyebilecek güçte olay olduğu değerlendiriliyordu. Bloomberg’in önceki rapor Adalet Bakanlığı yetkililerinin kripto para piyasalarında çöküşü ve mağduriyetleri önlemek için uzlaşıya daha yakın olduğunu söylüyordu.
Yazı hazırlandığı sırada Binance yetkilileri konuyla ilgili açıklama yapmadı. İlerleyen saatlerde kapsamlı bir değerlendirmenin Binance tarafından yayınlanması bekleniyor. Süreç devam ettiği için şirketin yapacağı her açıklama önem arz ediyor ve bunun gecikmesini sebebi de buradaki risk olabilir.
Binance Davası Uzman Yorumu
ABD Adalet Bakanlığı Binance ile ertelenmiş bir kovuşturma anlaşması (“DPA”) yapmayı düşünüyor. John Stark eski SEC yöneticilerinden ve kripto endüstrisiyle alakalı davalarda yaptığı yorumlarla tanınıyor. Önce göre DPA ihtimali sürprizdi ve detaylarıyla ele alınmalı.
DPA Nedir?
Öncelikle soruşturmadaki güncel durumu anlayabilmemiz için DPA nedir onu bilmemiz gerekiyor. Binance için CFTC ve SEC davaları açıldı ancak ABD Adalet Bakanlığı henüz soruşturma aşamasında ve süreç davaya evrilmedi.
DPA kısaca ertelenmiş kovuşturma anlaşmaları anlamına gelir. ABD’deki cezai soruşturmaların hedeflerinin, mahkemenin onayıyla, mali cezalar ve iyileştirici önlemler de dahil olmak üzere DPA’nın emirlerine uymayı taahhüt etmeleri karşılığında cezai suçlamalardan kaçınabilecekleri mekanizmalardır.
Türkiye’deki HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) kararlarına benzeyen bir şey. DPA’da sanıkları için denem süresi 2-3 yıl olarak bilinir. Şirketler için DPA’lar, cezai şartlı tahliye gibi bir şeydir ancak birkaç değişiklik vardır. Bir DPA kapsamında, hükümet bir sanığa karşı suçlamalarda bulunur ancak bu suçlamalarda ilerlememeyi kabul eder. Buna karşılık belirli gerekliliklere, koşullara uyulması talep edilir.
HAGB ile benzer yanı şudur. Türkiye’de de genel çerçevede eğer belirli suçlarda ilk cezanızı alacaksanız hakim genelde HAGB kararı verir. Örneğin X hesabınız üzerinden birine hakaret ettiniz ve siciliniz temiz, sizin belli bir para cezasıyla HAGB kararına uyup 5 yıl boyunca aynı suçu işlememeniz gerekir. Eğer bunun tekrarı olursa cezalar infaz edilir.
DPA’lar federal mahkemede bir suçlama belgesi (örneğin bir suç duyurusu) ve gerekirse Hızlı Yargılama Yasası’ndan feragat ile birlikte dosyalanır. DPA’lar yargı onayına tabidir fakat mahkeme uzlaşma şartlarını onaylamaz. Bir DPA’nın gerekliliklerinin yerine getirilmesi, anlaşmanın süresinin bitiminden sonra suçlamaların düşürülmesiyle sonuçlanır.
DPA Neden Tercih Edilir?
ABD Adalet Bakanlığı bazı şartlarda DPA’yı tercih eder. Örneğin dava kurumsal şirketin çöküşüne neden olacaksa, küresel finans piyasalarını ve masum üçüncü tarafların yaşayacağı mağduriyetler önlenmek isteniyorsa bu yol tercih edilebilir.
DPA sürecinde sanık suçlamaları kabul eder ve 2-3 yıl boyunca suçlamalar askıda kalır. Eğer sanık bu suçları deneme süresi boyunca tekrar işlemezse suçlamaların düşürüldüğünü yani geçmişe dönük temiz sayfa açıldığını görürüz. Bu son paragraftaki bölüm eğer Binance 3 yıl suç işlemez ve 4 milyar doları öderse temiz sayfa açabileceği için onun menfaatine görünüyor.
Binance İçin Neden Riskli?
Temiz sayfa açılacak ve Binance çöküşünü tetikleyebilecek bir davadan kurtulacaksa neden bu DPA süreci onun için kötü olsun ki? John Stark şu maddeleri sıralıyor;
- Ayrıntılı ve kapsamlı bir suçlayıcı itiraflar ve gerçekler listesinin tahsis edilmesi/teklif edilmesi
- Uyumla ilgili kapsamlı bir dizi gereklilik ve koşulu başlatmayı ve tamamlamayı kabul etmek
- Önemli kurumsal, yönetişim ve finansal raporlama reformları uygulamak
- ABD Adalet Bakanlığı’nın yürüttüğü tüm soruşturmalarda, özellikle de savcılığın CZ gibi şahıslar hakkında yürüttüğü soruşturmalarda tam iş birliği yapmak
- Binance borsasının DPA’ya uyumunu denetlemesi ve izlemesi için özel bir bağımsız dış denetim/danışmanlık firmasına %100 sınırsız erişim ve şeffaflık sağlanması ve bu dış firmanın görevlendirilmesiyle ilgili tüm ücretlerin ödenmesi
İzleme ekibi, ABD Adalet Bakanlığı’na tüm uyum gerekliliklerine ve koşullarına uyulup uyulmadığına dair, bazen üç ayda bir olmak üzere, rutin raporlar sunacaktır. Binance’in işlediği iddia edilen suçlar göz önüne alındığında, herhangi bir ABD Adalet Bakanlığı DPA’sının kapsamlı, sağlam ve zorlu olması gerekecektir. Sorun da tam olarak burada. Binance hali hazırda merkezi çoğuna göre belli olmayan, ketum bir şirket ve detaylı mali raporlarını bu kadar şeffaf biçimde denetleyicilere açmaya hazır olup olmadığı bilinmiyor.
Eğer kapsamlı raporları paylaşırsa yeni suçlamaları destekleyecek deliller bulunabilir. Şirketin bu kadar kapsamlı, denetçilerin istediği şekilde bugüne kadar rapor tutup tutmadığı belirsiz.
Binance gibi tarihsel olarak gizli ve şeffaf olmayan bir finans şirketi nasıl birdenbire geleneksel ve yasalara uyan bir finans şirketine dönüşebilir? Stark bu konuda tam olarak şunu söylüyor;
“Gerçek şu ki, ne Binance ne de başka bir mega-kripto şirketi daha önce ABD Adalet Bakanlığı ile ertelenmiş bir kovuşturma anlaşmasına taraf olmadı; bu da muhtemelen yılda 365 gün, 7/24 finansal kolonoskopi yaptırmak ve bu ayrıcalık için milyonlarca dolar ödemekle eşdeğer olacak.”
Sonuç
DPA kabulleri ikincil davalarda nadiren inkar edilebilir. Dolayısıyla, Binance bu uzlaşıyı kabul ettikten sonra yeni davalara önceki suçlamaları da kabul etmiş şekilde başladı. Nitekim bu berbat bir durum çünkü kesin bir hukuki mağlubiyet vadediyor.
CFTC ve SEC davaları devam ediyor. DPA için Binance kapsamlı suç kabul listesini bu davalarda onu yerle bir etmeyecek şekilde hazırlamalı. En büyük sorunlardan biri de budur. Binance nasıl bir suç kabul listesine imza atacak ki devam eden davalardaki suçlarını (iddia edilen suçlarını) kabul etmemiş olacak?
Sonuç olarak kripto paralar için ilk aşamada olumlu görülen bu haber Binance borsasının tam şeffaflığa hazır olup olmadığına göre büyük çöküşe de neden olabilir. Hepsi bir yana Binance borsasının rezerv fazlası olarak 4 milyar doları yok. Eğer rezerv kanıtında belirtilen rakamlar dışında bir yerde 4 milyar doları yoksa bu cezayı ödemesi de pek mümkün değil. Binance Labs yatırımlarının bir kısmından vazgeçerek bu rakamı tamamlayabilir mi? Yeni bir utility token çıkarıp bu davayı finanse edebilir mi? Ve daha onlarca soru kafaları karıştırıyor.
