Ünlü New York Times Gazetesinin teknoloji muhabirlerinden Nathaniel Popper, 28 Ocak’ta ”Bitcoin Has Lost Steam. But Criminals Still Love It” yani “Bitcoin’in Havası Söndü ama Suçlular Onu Hala Seviyor” başlıklı bir yazı yayınladı.
Yine meşhur The Wall Street Journal gazetesinde İngilizce muhabirlik ve Türkçe Forex Haberleri masası kuruculuğu ve şefliği yapmış bir kardeşiniz olarak, Nathaniel efendiye müsadenizle söz konusu yazısı ile ilgili biraz gazetecilik dersi vereceğim. Çünkü ciddi ihtiyacı var.
2019 Yılının En Çok Kazandıran Yatırım Aracı Bitcoin
Bitcoin 2019 yılında en çok kazandıran yatırım aracıydı. Coindesk’ten Omkar Godbole’un 20 Aralık 2019 tarihli haberine göre geçen yıl altın %15 ve SP500 Borsa endeksi %28 artış gösterirken Bitcoin yatırımcısına %93 kazandırdı. Bitcoin sahipleri sadece 2020’nin ilk 15 günde %22 kar elde etti. Bu nasıl “Havası Sönme”?
Bitcoin tarihi hakkında kitap yazmış olan Nathaniel efendinin Bitcoin fiyatındaki döngüleri bilmemesi imkansız. 2017 sonu zirvesinden düşüşü kastediyorsa bunu belirtmesi gerekirdi. Başlık sanki bugün Bitcoin değer kaybediyormuş gibi anlaşılıyor.
On yıllık tarihinde 5 cent’ten 9000 $’a gelen Bitcoin, yatırımcısına 180 bin kattan fazla kar ettirdi. Oysa Amerikan Doları 1913’te ABD Merkez Bankası Fed kurulduğundan beri satın alma gücünün %90’ından fazlasını kaybetti. Nathaniel ya ekonomi gazetecisi olmadığı için ya da Bitcoin’e karşı art niyetli yaklaşımı nedeniyle bu gerçekleri görmezden gelmiş.
Haberin kendisi başlıktan da fecaat. Nathaniel, Chainalysis’in son yayınladığı verilere dayanarak, Bitcoin ekonomisinin diğer alanları küçülürken suç alanında kullanımın arttığını iddia etmiş ve başlıkta da yansıttığı gibi adeta Bitcoin’in her alanda bittiğini sadece suçlular tarafından kullanıldığını ima etmiş. Bunun aksini iddia edenleri de kendince Bitcoin’in ‘aficionados’u yani bir çeşit “donanımlı fanatikler”i olmakla adeta suçlamış.
Taraflı yorum, suçlayıcı dil vs bunları haydi görmezden gelelim. Haberde yapılan en büyük hata, karşılaştırmalarda sadece çok küçük bir zaman diliminin esas alınması. Twitter sayfası arka planındaki dolar resmi ile gayet sağlam bir dolar ’aficionados’u olarak değerlendirebileceğimiz Nathaniel, Bitcoin’in suç alanında kullanımı ile başka alanlardaki kullanımını güya karşılaştırmış ve buradan Bitcoin’in suçlular tarafından çok sevildiği sonucuna ulaşmış. Ama nedense Nathaniel zaten eksik olan bu karşılaştırmalarda bile sadece 2018-2019 dönemini baz almış.
Darknet’te Bitcoin Kullanımı
Chainalysis verilerine göre yasa dışı internet ya da Dark Net’te Bitcoin kullanımı 2015’te yaklaşık 150 milyon $’dan 2019 sonunda 600 milyon $’a ulaşmış. Yani 4 kat artış göstermiş. Nathaniel’in odaklandığı 2018-2019 döneminde ise artış aslında sadece 2,4 kat.
Nathaniel bu artışı borsalara gönderilip alınan Bitcoin değeri ile karşılaştırmış. Ve 2017 sonu zirvesinden sonra yaşanan bir miktar gerilemeyi (ki o da sonradan tersine artışa dönmüş) Bitcoin’e spekülatif ilginin düştüğü şeklinde yorumlamış. Oysa neden karşılaştırma için dar bir zaman kesitini alalım ki? Gazetenin kendi yayınladığı grafikte bile aynı 2015-2019 döneminde borsalara gönderilip alınan Bitcoin’in yaklaşık 5 milyar $’dan 60 milyar $’a yükseldiği yani 12 kat arttığı görülüyor.
Online Alışverişlerde Bitcoin Kullanımı
Yine 2015-2019 döneminde Bitcoin’in online alışverişlerde kullanımı 50 milyon $’dan 800 milyon $’a çıkmış. Artış 16 kat! Nathaniel efendi gazeteye kendi koyduğu grafiklerdeki aleni gerçekleri bile görmezden gelmiş. Yalnızca 2017 zirvesinden sonra borsa spekülasyonu ve online alışverişlerde yaşanan düşüşe rağmen suç alanında kullanımın artmaya devam etmesine tutunmuş ve sadece buradan yola çıkarak Bitcoin’in tüm diğer alanlarda gerilediğini, sadece suç alanında ilerlediğini iddia etmiş.
Bu arada Nathaniel, Bitcoin’in en büyük kullanım alanını da gözardı etmeyi ihmal etmemiş. Değer saklama alanı. Bitcoin’in en büyük kullanım sahası bir yerden başka bir yere hareket etmek değil, sadece durmak. Digital Assets Data’nın Ocak ayının ilk günlerinde yayınladığı verilere göre, 99,5 milyar $ değerinde 10,7 milyon Bitcoin, %93 fiyat artışına rağmen geçen yıl boyunca hiç hareket etmedi. Bu miktar, dolaşımdaki 18.1 milyon Bitcoin’in yaklaşık %60’ını temsil ediyor. Bu Bitcoin’lerin sahipleri fiyatın daha da artacağını düşündükleri için hareket etmiyorlar. Bitcoin’i değer saklama aracı olarak kullanmaya devam ediyorlar.
Bitcoin Piyasa Değeri
Bitcoin’in aynı zaman diliminde değer saklama performansına da göz atalım: Coinmarketcap verilerine göre 2015-2020 döneminde Bitcoin piyasa değeri 3,62 milyar $’dan 169 milyar $’a yükseldi. Bir başka deyişle yaklaşık 46 kat arttı. Yine içinde herhangi bir bakiye bulunan cüzdan sayısı Coinmetrics’in verilerine göre 2015’te yaklaşık 4 milyon’dan Aralık 2019 başında 28,39 milyona çıktı. Artış 7 kat.
Yani büyük gazetecilik başarısıyla dört kat artan “suç alanında kullanım”, nasıl oluyorsa 12 kat artan borsa spekülasyonu, 16 kat artan online alışverişler ve ‘7 ve 46’ kat artan değer saklama alanı performanslarının önüne geçmiş.
Tabii Nathaniel gibi büyük bir gazeteciden, Hashrate’in 2020 başında tarihi yüksek seviyelere ulaştığını ve hala artmaya devam ettiğini yazmasını da bekleyemeyiz. O tip bilgileri arayıp kendimiz bulacağız.
Bitcoin’in bugünkü piyasa değeri 169 milyar $. Dark Net’te kullanımı 600 milyon $. Demek ki suç için kullanılan Bitcoin’lerin değeri, toplamın sadece %0,35’i. Yüzde 1 bile değil el insaf. Bu veriler ışığında “Bitcoin bitti onu sadece suçlular seviyor” gibi bir haber yapmak tam bir habercilik cinayetidir.
Bitcoin Yasa Dışı İşlerde Kullanışsız Bir Araç
Bitcoin genel inanışın aksine özellikle büyük hacimli para transferi gerektiren suçlarda kullanışsız bir araçtır. Çünkü blokzincir teknolojisi gereği Bitcoin ağındaki kayıtlar şeffaftır, değiştirilemez ve herkesin görmesine açıktır. Sadece istemiyorsanız kimliğinizi açıklamazsınız. Ama güvenlik güçleri başka yöntemlerle kimliğini açıklamayan kullanıcıları da tespit edebilir. Bu da elbette suçlular için büyük risk oluşturur. Zaten Nathaniel bile yazısında polisin bu görüşte olduğunu ifade ediyor.
Bitcoin Takip edilebildiği için Dark Nette kullanılan Bitcoin miktarını tam olarak biliyoruz. Oysa örneğin yoğun biçimde dolar euro gibi fiat paralarla gerçekleştirilen kara para aklama hakkında elimizde sadece Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisinin bir oransal tahmini var. Buna göre dünyada aklanan kara para miktarı küresel üretimin %2’si ila %5’i arasında. Bu iki oran arasında 100 milyarlarca $ var. Bu durumdan bile suçluların hangi aracı tercih edeceği aslında belli değil mi?
Bitcoin’in özellikle siber ortamda suç işlemeyi kolaylaştırdığı açıktır. Bu da gayet doğaldır çünkü Bitcoin çok işe yarayan, güçlü bir araçtır. Herkes gibi suçlular da onu kullanır.
Asıl Niyet Nedir?
Örneğin hızlı otomobiller de banka soymayı kolaylaştırır. Bunun için hızlı otomobilleri suçlayabilir miyiz? Ya da geçen yıl JP Morgan’a ait bir gemide 1 milyar $ değerinde kokain yakalandı. Şimdi bu olay için gemileri ya da JP Morgan’ı kötüleyebilir miyiz? Suçlular gemilere ya da JP Morgan‘a bayılıyor diye başlık atabilir miyiz?
Elbette Bitcoin’i sadece suçluların kullandığı argümanının arkasında aslında Bitcoin’in yasaklanması için bahane üretme arayışı yatıyor. Bromium’un yaptığı bir araştırmaya göre Amerika’da sosyal medya aracılığı ile işlenen siber suçlarda 2015-2017 döneminde 300 kat artış yaşanmış. Sosyal medyanın da tıpkı Bitcoin gibi çok kullanışlı bir araç olması nedeni ile siber suç işlemeyi çok kolaylaştırdığı ortada. Peki şimdi hızlı otomobilleri, gemileri, bankaları ya da sosyal medyayı suç işlemeyi kolaylaştırıyorlar diye yasaklayalım mı?
Ama yukarıdaki veriler ışığında Bitcoin sadece suç için kullanılıyor demek art niyettir. Bu art niyetin arkasında da aslında dünyadaki suçların ve kötülüklerin çoğunun arkasında olan mevcut sınırsız fiat-dolar para sistemini koruma güdüsü vardır.
Bu hastalıklı ‘gazetecilik’ anlayışı sadece bir gazeteye ya da onun bir muhabirine ait olsaydı keşke. 1 Temmuz 2019 tarihli Olga Kharif imzalı Bloomberg haberinin başlığı “Bitcoin Criminals Set to Spend $1 Billion on Dark Web This Year” yani “Bitcoin suçluları Dark Nette Bu yıl 1 milyar $ harcamaya hazırlanıyor”. Herhangi bir suç için dolar ya da euro kullanıldığında da böyle başlık atıyor musunuz? Örneğin “Dolar Suçluları Danske Bank Aracılığıyla 220 milyar Dolar Akladı” diye başlık olur mu?
İşte mevcut dolar sistemini savunacağız diye eski tip medyada gazeteciliğin düşürüldüğü haller… Yorumu siz değerli okurlarımıza bırakıyoruz…
