Metaverse, gelecekte hayatımızın çeşitli yönlerini yeniden şekillendirme potansiyeli ile internetin ve sanal deneyimlerin evriminde heyecan verici bir sınırı temsil etmektedir. Bu yazımızda metaverse nedir, metaverse kavramının tarihçesi, günümüzde en popüler metaverse oyunları neler başta olmak üzere metaverse ile ilgili hemen hemen her konuyu ele alacağız.
Metaverse Nedir?
Metaverse, insanların bilgisayar tarafından oluşturulan bir ortamla ve diğer kullanıcılarla gerçek zamanlı olarak etkileşime girebildiği bir sanal gerçeklik alanı veya dijital evreni ifade eder. Genellikle çeşitli artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve çevrimiçi platformları kapsayan kolektif bir sanal paylaşım alanı olarak tanımlanır.
Metaverse’de kullanıcılar sosyalleşme, çalışma, alışveriş yapma, oyun oynama, keşfetme ve içerik oluşturma gibi çok çeşitli faaliyetlerde bulunabilirler. Fiziksel ve dijital dünyalar arasındaki sınırları flu hale getirerek daha sürükleyici ve birbirine bağlı bir deneyim sağlayarak geleneksel bir çevrimiçi platform kavramının ötesine geçer.
Metaverse’in sanal ortam, kullanıcı etkileşimleri, süreklilik, ölçeklenebilirlik, ekonomi ve mülkiyet başlıkları altında toparlanabilecek temel özellikleri bulunmaktadır. Metaverse, gerçek dünya veya fantastik alanları simüle eden sanal ortamlar üzerine inşa edilmiştir. Bu ortamlar, mevcut konumların gerçekçi temsillerinden tamamen hayali alemlere kadar çeşitlilik gösterebilir. Kullanıcılar avatarlar veya kendilerinin dijital temsilleri aracılığıyla metaverse ile etkileşime girebilirler. Sesli sohbet, metin mesajlaşma veya sanal hareketler gibi çeşitli şekillerde diğer kullanıcılarla iletişim kurabilir, işbirliği yapabilir ve etkileşime girebilirler.
Metaverse kalıcıdır, yani dijital ortam ve içeriği kullanıcılar mevcut olmadığında bile varlığını korur ve gelişir. Kullanıcılar veya otomatik süreçler tarafından yapılan değişikliklerin ise metaverse üzerinde kalıcı etkileri olabilir. Bu dünya aynı anda çok sayıda kullanıcıyı barındıracak şekilde tasarlanmıştır. Sorunsuz etkileşimler sağlar ve küçük toplantılardan binlerce hatta milyonlarca katılımcının yer aldığı devasa sanal etkinliklere kadar çok çeşitli faaliyetleri destekler.
Metaverse genellikle kullanıcıların dijital varlıklar, sanal ürünler ve hizmetler alıp satabileceği ve ticaretini yapabileceği kendi sanal ekonomisine sahiptirler. Benzersiz dijital ögelerin yaratılmasına ve sahiplenilmesine imkan tanıyarak girişimcilik ve para kazanma fırsatları sunarlar.
Metaverse kavramı son yıllarda sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, Blockchain teknolojisindeki gelişmeler ve sürükleyici çevrimiçi deneyimlere yönelik artan ilgiyle birlikte büyük ilgi görmüş durumda. Kitaplar, filmler ve video oyunları da dahil olmak üzere popüler kültürde genellikle fütüristik, birbirine bağlı bir dünya olarak tasvir edilmektedir. Şirketler ve geliştiriciler, sanal gerçeklik platformları ve sosyal ağlardan Blockchain tabanlı ekosistemlere kadar uzanan girişimlerle metaverse deneyimler yaratmak için aktif şekilde çalışmalar yapmaktadırlar. Metaverse vizyonu sadece eğlencenin ötesine geçerek insanların dijital ortamda etkileşim, iş birliği, öğrenme ve iş yapma biçimlerini dönüştürmeyi amaçlamaktadır.
Tüm bunlarla birlikte tamamen işlevsel bir metaverse’in geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi halen devam eden, üzerinde çalışılan bir süreçtir ve bu süreç birçok teknik, sosyal ve etik zorluğun ele alınmasını şart koşmaktadır. Bunlar arasında gizlilik, güvenlik, kimlik, yönetişim, birlikte çalışabilirlik ve erişilebilirlikle ilgili konular yer almaktadır.
Metaverse Kavramının Tarihçesi
Metaverse kavramı 1980’lerde ortaya çıkmıştır. Kavram, ilk kez Neal Stephenson tarafından 1992 tarihli bilim kurgu romanı “Snow Crash”te kullanılmıştır. Kitapta metaverse, kullanıcıların birbirleriyle etkileşime girebildiği ve geniş bir dijital dünyayı keşfedebildiği, internetin sanal gerçeklik tabanlı bir halefi olarak tasvir edilmektedir.
1990’larda sanal dünyalar metaverse’in öncüleri olarak ortaya çıktı. Habitat, Active Worlds ve Second Life gibi platformlar kullanıcıların avatar oluşturmasına, başkalarıyla etkileşime girmesine ve sanal ortamlar inşa etmesine imkan tanıdı. Bu ilk sanal dünyalar ile metaverse’in sürükleyici ve etkileşimli yönlerinin temeli atmış oldu.
2000’lere gelindiğinde World of Warcraft ve Second Life gibi devasa çok oyunculu çevrimiçi oyunlar (MMO’lar) büyük popülerlik kazandı. Bu oyunlar, oyuncuların iş birliğine dayalı veya rekabetçi oyunlara katılabilecekleri, sosyalleşebilecekleri ve sanal varlıkların ticaretini yapabilecekleri geniş sanal dünyalar sunarken paylaşılan çevrimiçi deneyimlerin potansiyelini ve metaverse’in ekonomik yönlerini ortaya koydular.
2010’larda ise VR’ın yeniden canlanması, metaverse konseptine olan ilginin yeniden artmasını sağladı. Oculus VR ve HTC Vive gibi şirketler, daha sürükleyici deneyimler sağlayan tüketici VR gözlüklerini tanıttılar. Sosyal bir VR platformu olan VRChat, kullanıcıların kullanıcı tarafından oluşturulan sanal dünyaları etkileşime girip keşfedebilmesiyle dikkat çekti. Blockchain ve merkeziyetsizlik kavramlarının yükselmeye başladığı bu dönemde özellikle Bitcoin 
$89,143 ve Ethereum 
$3,096 gibi kripto paraların ortaya çıkışıyla birlikte, metaverse yeni olanaklar getirdi. Blockchain tabanlı platformlar, dijital varlıklar için merkeziyetsiz sahiplik ve ekonomiler sundu. Decentraland, CryptoKitties ve The Sandbox gibi projeler Blockchain, sanal dünyalar ve kullanıcı tarafından oluşturulan içeriğin entegrasyonunu yeni bir seviyeye getirdi.
Metaverse kavramı son yıllarda ana akımın da dikkatini çekmiş durumda. Meta (eskiden Facebook), Microsoft ve Epic Games gibi büyük teknoloji şirketleri, metaverse benzeri deneyimler inşa etme planlarını dile getirmeye başladılar ve bu alana dönük çalışmalar için harekete geçtiler. Bu çalışmalar arasında sanal gerçeklik platformları, artırılmış gerçeklik uygulamaları ve sürükleyici ve birbirine bağlı dijital alanlar yaratmayı amaçlayan sosyal ağlar yer alıyor.
Günümüzde En Popüler Metaverse Oyunları
Roblox, günümüzde en popüler metaverse oyunları arasında yer almaktadır. Roblox, oyuncuların diğer kullanıcılar tarafından oluşturulan oyunları oluşturup oynayabildiği, kullanıcı tarafından oluşturulan bir oyun platformudur. Platform içerisinde sosyalleşme, inşa etme ve çeşitli oyunlar oynama gibi geniş bir deneyim yelpazesi sunmaktadır. Bir diğer popüler metaverse oyunu ise Minecraft’tır. Minecraft her ne kadar öncelikle bir sandbox oyunu olarak bilinse de, oyuncuların sanal dünyalar inşa edip keşfedebilecekleri bir metaverse olarak da hizmet etmektedir. Oyun, çok oyunculu etkileşimlere, iş birliğine dayalı bina projelerine ve özel oyun modlarının oluşturulmasına izin verir.
Popüler metaverse oyunlarına bir diğer örnek olarak ise VRChat verilebilir. VRChat, kullanıcıların sanal dünyalar yaratmalarını ve keşfetmelerini, gerçek zamanlı olarak başkalarıyla etkileşime girmelerini ve avatarlarını özelleştirmelerini sağlayan sosyal bir VR platformudur. Sanal gerçeklik gözlüklerinin yanı sıra masaüstü oyunlarını da destekleyerek topluluk odaklı bir metaverse deneyimini teşvik eder. Bir battle royale oyunu olarak bilinse de Fortnite da “Party Royale” modu ile metaverse benzeri bir deneyime dönüşmüştür. Bu modda oyuncular rekabetçi olmayan etkinliklere katılabilir, sanal konserlere katılabilir, film izleyebilir ve oyun dünyası içinde sosyal etkileşimlerde bulunabilir. Günümüz popüler metaverse oyunlarından bir diğeri de Second Life’tır. Second Life, uzun yıllardır var olmasına rağmen kullanıcıların avatar oluşturabildiği, başkalarıyla etkileşime girebildiği ve alışveriş, bina inşa etme ve sanal etkinliklere katılma gibi çeşitli aktivitelerde bulunabildiği popüler bir sanal dünya olmaya devam etmektedir.
Kripto sektörünün en popüler ve en bilinen metaverse oyunu ise Decentraland‘dır. Decentraland, kullanıcıların Ethereum Blockchain’ini kullanarak sanal arazi ve varlıkları satın alabilecekleri, satabilecekleri ve takas edebilecekleri Blockchain tabanlı bir sanal dünyadır. Kullanıcı tarafından oluşturulan içerik aracılığıyla sosyal etkileşimlere, sanal etkinliklere ve yaratıcı ifadeye olanak tanıyan sürükleyici bir 3D ortam sağlar.
