Menkul kıymet, finansal piyasalarda alınıp satılabilen, değer taşıyan ve yatırımcılara mülkiyet ya da alacak hakkı sağlayan araçların tamamına verilen isimdir. Bu araçlar, şirketlerin sermaye artırımı yapması, borçlanma amacıyla çıkardıkları tahviller, hisse senetleri, bonolar, devlet tahvilleri gibi finansal enstrümanları kapsamaktadır.
Menkul Kıymet Nedir?
Menkul kıymet, finansal değeri olan ve sermaye piyasalarında alınıp satılabilen her türlü değeri temsil eden finansal araçlardır. Bu finansal araçlar, şirketlerin sermaye ihtiyaçlarını karşılamak, yatırımcılara yatırım imkanı sağlamak ve likiditeyi artırmak amacıyla çıkarılan menkul kıymetlerdir. Menkul kıymet, genellikle hisse senetleri, tahviller, bonolar ve fon payları gibi çeşitli enstrümanları kapsar.
Hisse senetleri, bir şirketin ortaklarına ait olan ve şirketin sermayesini temsil eden menkul kıymetlerdir. Hisse senedi sahipleri, şirketin karına ve yönetimine katılım hakkına sahip olurlar. Ayrıca hisse senetleri, şirketin değer artışı ve temettü gibi finansal performansına bağlı olarak yatırımcılara getiri sağlar. Tahviller, bir şirketin veya hükümetin borçlanma aracıdır. Şirketler veya hükümetler, tahvil çıkararak yatırımcılardan borç alırlar. Tahvil sahipleri, belirli bir faiz oranıyla düzenli olarak faiz geliri elde ederler ve tahvilin vadesi geldiğinde ana parayı geri alırlar.
Bonolar, tahvillere benzer şekilde borçlanma araçlarıdır. Ancak bonolar, genellikle daha kısa vadeli ve düşük riskli olarak kabul edilir. Devlet tahvilleri, şirket bonoları ve hazine bonoları gibi farklı türleri vardır. Fon payları, yatırım fonlarının birikimlerini temsil eden menkul kıymetlerdir. Yatırım fonları, birçok yatırımcının bir araya gelerek bir fon oluşturmasını sağlar. Fon payları, yatırımcılara fonun getirisine ve portföyün çeşitliliğine ortak olma imkanı sunar.
Kripto Paralar Menkul Kıymet mi? Bitcoin ve Altcoin’ler İçin Menkul Kıymet Konusu
Blockchain teknolojisi üzerinde çalışan, dijital varlıklar olarak da bilinen kripto paraların menkul kıymet olarak kabul edilip edilmeyeceği tartışmalı bir konudur. Bazı kripto paralar, kullanıcıların yatırım yapmasına imkan sağlamak veya belirli bir projeye finansman sağlamak amacıyla çıkarılan token’lar/coin’lerdir. Bu tür kripto paralar menkul kıymet niteliği taşıyabilir ve düzenleyici kurumların denetimi altında olabilir. Ancak kripto paraların tamamını için menkul kıymet demek mümkün değildir. Özellikle Bitcoin (BTC) 
$104,049.2 gibi popüler kripto paralar genellikle menkul kıymet olarak kabul görmemektedir. Bitcoin, dijital para birimi olarak görev üstlenmiştir ve doğrudan bir şirkete veya varlığa dayanmamaktadır.
Hangi kripto paraların menkul kıymet olarak kabul edileceği, düzenleyici otoritelerin belirlediği kurallara ve kripto paranın yapısına bağlıdır. Bazı ülkelerde kripto paraların menkul kıymet olarak kabul edilmesi için belirli düzenlemeler getirilmesi gerekmektedir. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu‘na (SEC) göre BTC dışında kripto para piyasasının geri kalanını oluşturan birçok altcoin menkul kıymet sınıfına girmektedir.
5 Haziran’da Binance‘e, 6 Haziran’da ise Coinbase’e başta kayıt dışı menkul kıymet satışı yapmak üzere birçok iddiada dava açarak harekete geçen ve büyük tartışmaya neden SEC’e göre Cardano 
$1.0 (ADA), Solana (SOL), Binance Coin 
$718.4 (BNB), Binance USD (BUSD), Decentraland (MANA) ve Filecoin (FIL) olmak üzere 19 altcoin menkul kıymet sınıfına giriyor. SEC’in söz konusu altcoin’leri menkul kıymet sınıfında görmesi aslında yüzlerce, hatta binlerce altcoin’in de bu sınıfta yer aldığı anlamına geliyor.
SEC, bir kripto paranın menkul kıymet olup olmadığının tespitini Howey Testi‘ni uygulayarak yapmaktadır. Howey Testi, SEC tarafından belirlenen ve menkul kıymet niteliği taşıyan bir yatırım aracının tanımlanmasında kullanılan bir testtir. Howey Testi, 1946 yılında ABD Yüksek Mahkemesi tarafından Howey ile SEC arasındaki davada ortaya konmuştur. Test, bir yatırımın menkul kıymet olarak kabul edilip edilmeyeceğini belirlemek için dört kriterden oluşmaktadır.
- Yatırımın para veya değerli varlıkla yapılması: Howey Testi’ne göre bir yatırımın menkul kıymet olarak kabul edilmesi için para veya değerli varlıkla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu kriter, kripto paralar için de geçerlidir. Eğer bir kripto para, para veya değerli varlık karşılığında satın alınıyorsa, Howey Testi uygulanabilir.
- Yatırımın ortak bir girişime veya işletmeye yapılması: Howey Testi’ne göre yatırımın ortak bir girişim veya işletme faaliyetine yapılmış olması gerekmektedir. Kripto paralar genellikle bir proje veya platformla ilişkilendirilir ve yatırımcılar projenin veya platformun başarısından etkilenir. Bu durumda, Howey Testi uygulanabilir.
- Yatırımcının beklenen kar veya getirinin diğer kişilerin çabalarına bağlı olması: Howey Testi’ne göre yatırımcının beklenen kar veya getirinin başkalarının çabalarına bağlı olması gerekmektedir. Yani, yatırımcının pasif bir şekilde getiri elde etmesi ve başkalarının faaliyetlerine dayanması gerekmektedir. Kripto paralar genellikle projenin veya platformun başarısına bağlı olarak getiri sağlar ve yatırımcılar pasif bir şekilde kar elde etmeyi bekler. Bu durumda, Howey Testi uygulanabilir.
- Yatırımın merkezi bir yönetim tarafından kontrol edilmesi: Howey Testi’ne göre yatırımın merkezi bir yönetim tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu, yatırımcıların kontrol dışı olması ve getirinin merkezi bir otoriteye bağlı olması anlamına gelir. Kripto paralar genellikle merkeziyetsiz veya dağıtık yapıya sahiptir, bu nedenle bu kriterin uygulanması kripto paralar için bazen tartışmalı olabilir.
Kripto paraların Howey Testi’ne tabi tutulması, düzenleyici otoritelerin kripto paraları menkul kıymet olarak kabul edip etmeyeceği konusunda belirleyici bir faktör olabilir. Eğer bir kripto para Howey Testi’nin kriterlerini karşılıyorsa, SEC gibi düzenleyici otoriteler tarafından menkul kıymet olarak kabul edilebilir ve ilgili düzenlemelere tabi olabilir. Ancak, bu konuda net bir düzenleme ve netlik olmadığından, kripto paraların Howey Testi’ne uygulanması ve menkul kıymet olarak kabul edilip edilmeyeceği durumdan duruma farklılık göstermektedir.
Emtia Nedir? Kripto Paralar Emtia mıdır?
Emtia, ticarete konu olan doğal kaynaklar, tarım ürünleri, metaller, enerji ürünleri gibi fiziksel veya ticari değeri olan malları ifade etmektedir. Bu nedenle genel kanı, kripto paraların birer dijital varlıklar olması ve fiziksel bir formu bulunmamasından dolayı emtia olmadıklarıdır. Kripto paralar, Blockchain teknolojisi üzerine inşa edilmiş birer dijital varlıklardır ve genellikle merkeziyetsiz bir yapıya sahiptirler. Bitcoin ve Ethereum (ETH) 
$3,870.3 gibi kripto paralar, kendi Blockchain ağları üzerinde çalışan ve transfer edilebilirlik, depolanabilirlik ve kullanılabilirlik gibi özelliklere sahip dijital varlıklardır.
Emtialar, genellikle fiziksel olarak var olan ve ticaret yapılan mallardır. Kripto paralar ise dijital varlıklar olduğu için fiziksel bir formu bulunmazlar ve ticari mal veya hizmetleri temsil etmezler. Ancak, kripto paraların fiyatları, arz ve talep faktörlerine bağlı olarak hareket eder.
Kripto paraların genel olarak emtia olarak kabul edilmememelerinin bir diğer nedeni ise emtiaların genellikle gerçek ekonomik faaliyetlere dayanan değerlerini temsil etmeleridir. Örneğin, tarım emtiaları gıda üretimi ve tüketimiyle bağlantılı iken enerji emtiaları enerji üretimi ve tüketimiyle bağlantılıdır. Kripto paralar ise genellikle spekülatif yatırım araçları olarak görülmekte, fiyatları arz ve talep dengeleri, teknolojik gelişmeler, regülasyonlar gibi faktörlere bağlı olarak aşağı ya da yukarı yönde değişkenlik göstermektedir. Ancak, bazı ülkelerin veya hükümetlerin bazı kripto paraları emtia olarak sınıflandırmaktadırlar. Örneğin Bitcoin için genel kabul emtia olduğu yönündedir.
