Chainalysis’in son raporu, merkeziyetsiz borsaların (DEX’ler), 2021’in Ocak ayından bu yana zincir üstü (on-chain) işlem hacmi bakımından merkezi borsaları (CEX’ler) geride bıraktığını ortaya koyuyor. Bununla birlikte, DEX’lerin pazar payındaki liderliğini sürdürmek için gelecekte düzenleyici inceleme de dahil olmak üzere bir dizi sorunun üstesinden gelmeleri gerekebilir.
DEX’ler vs CEX’ler
CEX‘ler genellikle zincir dışı işlemleri mümkün kılan “sipariş defterleri” sistemini benimsediğinden, zincir üstü işlemler toplam hacimlerinin yalnızca nispeten küçük bir yüzdesini oluşturur. Buna karşılık, DEX‘ler, Blockchain’lerde otomatik olarak kaydedilen işlemleri yürütmek için akıllı sözleşmelere güvenir.
Chainalysis‘in raporu, 2021’in Nisan ayından 2022’nin Nisan ayına kadar zincir üstünde CEX’lere 175 milyar dolar değerinde kripto paranın gönderildiğini gösteriyor. Aynı dönemde, DEX’lere ise 224 milyar dolar değerinde kripto para gönderildi. Ek olarak, DEX’lerin hizmetlerini artıran DeFi’nin yükselişiyle, zincir üstü işlemlerdeki hakimiyetleri geçen yılın Haziran ayında zirveye yaptı ve toplam hacmin yüzde 75’inden fazlasını oluşturdu.
DeFi faaliyetleri, kripto para piyasasının nispeten düşüş trendinde kalmasıyla birlikte azaldıkça, iki tür borsanın mevcut pazar payını neredeyse ikiye böldü ve işlemlerin yüzde 55’i DEX’lerde ve yüzde 45’i CEX’lerde gerçekleşti. Zincir üstü faaliyetler büyük ölçüde piyasanın durumuna göre şekillendirmektedir.
Raporda, “Bitcoin tüm zamanların en yüksek seviyesine tırmanırken CEX’lerin işlem hacmi 2017 yılının sonlarında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Benzer şekilde, DEX ve CEX işlem hacimleri, 2021’de kripto para fiyatları tekrar arttıkça fırladı.” notu yer alıyor.
Rapor, ayrıca zincir üstü işlemlerin 2021’in Nisan ayından 2022’nin Nisan ayına kadar ilk beş CEX’e kıyasla ilk beş DEX’te daha fazla yoğunlaştığını gösteriyor. Uniswap, SushiSwap, Curve, dYdX ve 0x Protokolü hacmin yüzde 85’ini oluşturuyor. DEX’ler de ise ilk beşte Binance.com, OKX.com, Coinbase.com, Gemini.com ve FTX.com yer alıyor. Söz konusu borsalar tüm zincir üstü CEX işlem hacminin yüzde 50’sini destekledi.
Rapor, DEX’lerin içsel mekanizmasını böyle bir yoğunlaşma eğilimini desteklemeye bağlıyor:
Daha yüksek likiditeye sahip DEX’ler, en büyük piyasa katılımcıları için bile daha istikrarlı fiyatlandırma sağlayabilir, ancak daha küçük havuzlar, önemli fiyat volatilitesine neden olmadan aynı şeyi yapmakta zorlanabilir. Bu, hem tüketiciler hem de likidite sağlayıcıları için pek de ilgi çekici olmayan bir durum.
DEX’lerin Önündeki Gelecek
Rapora göre, DEX’lerin liderliği sürdürüp sürdüremeyeceğini belirleyen başlıca üç faktör söz konusu.
Daha düşük işlem ücretleri ve daha adil token fiyatları, kullanıcıların CEX’ler yerine DEX’leri seçmeleri için en yüksek teşvik edici faktör. Ek olarak, kripto para birimleri ticaretinin kendi kendini saklama ve programlı bir yolu olarak ortaya çıkan DEX’lerin, ana akım yatırımcıları daha fazla otomasyon, aracısızlaştırma ve kendi kendini saklama lehine ikna etmenin bir yolunu bulması gerekiyor.
Son olarak, düzenleyici inceleme, merkeziyetsiz ticaret platformları için öngörülebilir en büyük zorluk olabilir. Chainalysis Ekonomisti Ethan McMahon, sektörün popülaritesini artırmaya devam etmesiyle düzenleyicilerin dikkatini çekebileceğini ve böylece pazar payında düşüşlerin yaşanabileceğini düşünüyor.
