Tokenization diğer bir deyişle tokenizasyon, hassas verileri anlamlı bir değeri olmayan benzersiz tokenlere dönüştürme sürecidir. Hassas bilgileri yetkisiz erişime karşı korumak için kullanılan veri güvenliği ve gizlilik yöntemlerinden biridir. Tokenizasyon, Blockchain teknolojisi ve kripto paralar gibi alanlarda da önemli bir rol üstenirken, buradaki “token” terimi biraz farklı bir anlam taşımaktadır. Bu yazımızda Tokenization nedir, Tokenization nerelerde kullanılır başta olmak üzere Tokenization ile ilgili hemen hemen her konuyu ele alacağız.
Tokenization Nedir?
Tokenizasyon, hassas verileri rastgele oluşturulan tokenlerle değiştirerek çalışır. Bu token’ler genellikle alfasayısal dizelerdir ve güvenli bir veritabanında veya token havuzunda saklanır. Orijinal veri ile ilgili eşleme, tokenizasyon sisteminde korunur. Orijinal veri gerektiğinde, token güvenli veritabanından bilgiyi almak için kullanılır.
Tokenizasyon, veri güvenliğinde birçok avantaj sunar. İlk olarak, tokenler anlamsız olduğu için hassas bilgilerin ortaya çıkma riskini azaltır ve token’ler kullanılarak orijinal verinin yeniden oluşturulması imkansız hale gelir. Tokenize edilen veri ele geçirilse veya çalınsa bile, yetkisiz bir kişiye yararsız olur. İkinci olarak, tokenizasyon, ödeme kartı endüstrisi gibi alanlarda veri koruma düzenlemelerine uyum sağlayarak, hassas verileri sistemlerinden kaldırarak ve uyum değerlendirmelerinin kapsamını azaltarak kuruluşların uyum sağlamalarını sağlar.
Tokenization Nerelerde Kullanılır?
Tokenizasyon, veri güvenliğinin önemli olduğu çeşitli endüstrilerde ve uygulamalarda kullanılmaktadır. Tokenizasyonun yaygın olarak kullanıldığı alanlardan biri ödeme endüstrisidir. Satıcılar, ödeme işlemi sırasında müşteriye ait banka kartı ya da kredi kartı bilgilerini korumak için kredi kartı tokenizasyonunu kullanır. Gerçek kredi kartı numaraları yerine tokenler, ödeme işlemlerini kolaylaştırmak için kullanılır ve veri hırsızlığı ve hassas finansal bilgilere yetkisiz erişimi engelleyerek riski azaltır. Ayrıca tokenizasyon, sağlık sektöründe de kullanılmakta, hasta kayıtları ve kişisel tanımlama bilgileri gibi hassas verileri korumaya yardımcı olmaktadır. Sağlık verileri tokenize edilerek, kuruluşlar hasta bilgilerini güvenli bir şekilde depolayabilir ve iletebilir ve Health Insurance Portability and Accountability Act (HIPAA) gibi gizlilik düzenlemelerine uyum sağlayabilir. Bu, hasta verilerinin korunmasını ve gizli kalmasını sağlar. Üstelik bu, bir güvenlik ihlali durumunda bile geçerlidir.
Tokenizasyon kimlik ve erişim yönetimi sistemlerinde kullanılmakta, kullanıcı kimlik bilgilerinin güvenliğini sağlamaktadır. Kullanıcı adlarını ve şifreleri yerine kullanıcıları temsil eden tokenler kullanılarak kimlik doğrulama süreci güçlendirilir ve kullanıcı bilgilerinin korunması sağlanır. Bu, yetkisiz erişimi ve kimlik hırsızlığını önlemeye yardımcı olur.
Tokenizasyon, Blockchain teknolojisi ve kripto paralar gibi alanlarda da önemli bir rol üstlenmektedir. Ancak, burada “token” terimi biraz farklı bir anlam taşır. Burada, “coin” ve “token” terimleri farklı şeyleri ifade eder. Bir “coin”, bağımsız, kendi Blockchain‘i üzerinden çalışan bir kripto parayı temsil ederken, bir “token” mevcut Blockchain ağlarından herhangi biri üzerinde oluşturulan varlıkları temsil eder. Tokenler, genellikle akıllı sözleşmelerin çalıştığı ve çeşitli uygulamalar için kullanıldığı Ethereum gibi platformlarda bulunur.
Coin ve Token Nedir?
Coin ve token terimleri, genellikle Blockchain ve kripto para sektöründe kullanılır ve farklı anlamlara sahiptir. Coin, genellikle bağımsız, kendi Blockchain’i üzerinde kendi başına var olan bir kripto parayı temsil eder. Coin’ler, kripto paraların en temel birimidir ve genellikle kendi Blockchain’lerine sahiptirler. Örneğin, Bitcoin (BTC) 
$98,673 ve Ethereum (ETH) 
$3,480 gibi coinler, kendi Blockchain ağları üzerinde işlem görürler ve bağımsız olarak transfer edilebilir, saklanabilir ve kullanılabilirler. Coinler, genellikle bir ekosistemin para birimi olarak hizmet verir ve doğrudan değer taşırlar.
Token, mevcut bir Blockchain üzerinde oluşturulan ve bu Blockchain üzerinde akıllı sözleşmeler tarafından çalıştırılan kripto para temsil eder. Tokenler, genellikle başka bir Blockchain’in üzerinde oluşturulurlar ve bu Blockchain’in sunduğu özellikleri kullanarak işlem görürler. Örneğin, Ethereum Blockchain’i üzerinde oluşturulan tokenler, akıllı sözleşmelerin çalıştığı ve çeşitli uygulamalar için kullanıldığı bir platformda kullanılabilir. Tokenler, genellikle bir projenin ekonomik sistemi içinde bir değeri temsil eder ve proje içinde belirli bir kullanım sağlar. Örneğin Pepe (PEPE) ve Shiba Inu (SHIB) gibi kripto paralar Ethereum Blockchain’i üzerinde çalıştıkları için birer tokendirler.
Coin ile token arasındaki temel farklar şunlardır:
- Bağımsızlık: Coinler, kendi Blockchain’ine sahip bağımsız birer varlık olarak işlev görürken, tokenler mevcut bir Blockchain üzerinde oluşturulan ve o ağ üzerinde çalışan varlıkları temsil ederler.
- Blockchain Ağı: Coinler, genellikle kendi Blockchain ağlarında işlem görürken, tokenler başka bir Blockchain’in üzerinde çalışır ve bu Blockchain’in özelliklerini kullanırlar.
- İşlevsellik: Coinler genellikle bir ödeme aracı olarak kullanılırken, tokenler genellikle bir projenin ekonomik sistemi içinde belirli bir değeri temsil eder ve projenin hizmetlerine veya özelliklerine erişim imkanı sunarlar.
- Oluşturma Süreci: Coinler genellikle madencilik veya başka bir konsensüs mekanizmasıyla oluşturulurken, tokenler genellikle akıllı sözleşmelerin çalıştığı bir Blockchain ağı üzerinde oluşturulur ve belirli bir mantıksal yapıya sahiptirler.
Kısaca coinler bağımsız bir kripto parayı temsil ederken, tokenler mevcut bir Blockchain platfağıormu üzerinde oluşturulan varlıkları temsil eder ve projenin ekonomik sistemi içinde belirli bir değeri temsil eder.
Token Çeşitleri
Tokenler, farklı türlerde olabilir. “Utility token“ler, bir projenin belirli bir hizmet veya ürün için kullanılabilen tokenleridir. Örneğin, bir Blockchain tabanlı oyun içi para birimi bir utility token olarak kabul edilebilir. “Security token“ler, finansal varlık temsil eden tokenlerdir ve hisse senetleri veya tahviller gibi geleneksel finansal enstrümanların dijital karşılıklarını temsil eder. “Non-fungible token“ler (NFT‘ler), benzersiz dijital varlıkları temsil eder ve birbirleriyle değiştirilemezler. Örneğin, dijital sanat eserleri veya koleksiyon ürünleri NFT’ler olarak temsil edilebilir.
