Kripto para piyasalarının buz üstüne inşa edilmiş bir endüstri olduğunu iddia eden karşıtları bugün büyük bir gerçekle karşı karşıya. Bankacılık sistemi son çöküşünün üstünden henüz 15 yıl geçmeden yeniden bir iflas dalgası görüyoruz. Üstelik bu sefer yaşanan şey 2008 krizinden çok daha büyük. Bugünlerde yaşanan şey tam bir ders niteliğinde.
Kripto Paralar ve Bankalar
FTX çöküşünde kripto paralara saldıran merkez bankacıları bugünlerde uykusuz geceler geçiriyor. Dünyanın en büyük ikinci stablecoini USD Coin, yanlış zamanda yanlış yerde bulunduğu için 1 doların altına düştü. Bu durum başka bir soruyu doğurdu “hani kripto paralar güvenilmezdi?”
USDC’yi ihraç eden Circle nakit rezervlerinin 3,3 milyar dolarını saklamak üzere yatırdığı 209 milyar dolarlık varlığa sahip ticari bir banka olan Silicon Valley Bank (SVB)’ın iflas ettiğini gördü. SVB gibi uzun süredir uzun vadeli varlıklar satın almak için kısa vadeli mevduat toplayan kurumlar hızlı faiz artışlarının ortasında müşteri rezervlerini erittiği için USDC 1 doların altına düştü. USDC, 13 Mart Pazartesi günü 1 dolara yükselmeden önce 0,85 dolara kadar düştü. Harvard Üniversitesi Kennedy School of Government’ta araştırma görevlisi ve Amerika Birleşik Devletleri Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu’nun (CFTC) eski başkanı Timothy Massad bu konuda şunları söyledi;
“Stablecoin rezervlerini koymak için en güvenli yer olması gereken şeyin bir çöküşe neden olması ironik. Ancak bu geçici bir sorundu, temel tasarım zayıflığının bir göstergesi değildi”.
Kripto Paraların Geleceği
Avrupa Merkez Bankası Başkanı bugün herkesin daha kötü günlere hazır olması gerektiğini söyledi. 575 milyar dolarlık Credit Suisse dahil birçok banka iflasın eşiğindeyken şimdiden Fed bilançosu 300 milyar dolar arttı. Peki bu ortamda stablecoin ihraççıları nereye kaçacak? BofA ve diğerlerinin Credit Suisse ile derin ticari ilişkileri varken Amerika’da gerçekten güvenli bir banka var mı? Veya büsbütün yeni bankacılık sistemi duyurulmadan önce daha büyük iflaslar mı göreceğiz? Kripto paraları riskli olarak gören ana akım medya neden bankaların kurduğu ponzi şemalarından bahsetme gereği hissetmiyor? Kripto paraların volatilitesinden dem vuran uzmanlar neden günde %60’tan fazla düşen banka hisselerini görmeden geliyor?
O halde insanların kararları ve yönelimleri en güvenilir sistemlerin bile çökmesine neden olabilir. Bir bankaya para yatıran müşteriler içlerindeki şüphe nedeniyle vezne ve ATM’lere akın ettiğinde banka iflas eder. O halde müşteri varlıkları 1:1 oranında likit biçimde tutulmamaktadır? Bunu bir stablecoin projesi yaptığında dolandırıcı damgası yer ve bir borsa yaptığında soruşturmayla karşı karşıya kalır. O halde mevcut bankacılık sisteminde düzeltilmesi gerekilen sorunlar vardır ve bankalar kripto para şirketlerinden daha esnek yasalara sahiptir.
Veya tüm bu yaşananlar, bir banka yüzünden dolara sabitliğini kaybeden USDC ve diğerleri insanlara Bitcoin’in ne olduğunu öğretecek. Dünyanın her yerinden ulaşılabilen, devasa madenci topluluklarıyla güvenliği sağlanan, likit, kolay bölünebilir dijital altın. Üstelik dolar gibi sınırsız bir arza veya parlak altın gibi taşıma zorluklarına sahip değildir. Sahi altını değerli yapan şey parlaklığıysa Bitcoin neden bir değer deposu olarak görülmesin? Kağıt, metal veya dijital bir şeyin değer ifade etmesi insanların ona değer vermesiyle mümkün. Önümüzdeki birkaç ay mevcut kriz büyümeye devam ederse çok daha enteresan şeyler görebiliriz.
