Non-fungible token ya da herkesin aşina olduğu kısaltmasıyla NFT’ler ağustos ayı itibariyle büyük bir talep patlaması yaşıyor. Ağustos ayında hacim milyarlarca dolara ulaştı ve doğal olarak bu talebi karşılamak için sayısı NFT piyasaya pompalanıyor. Visa’nın yaptığı alımla birlikte bir çılgınla dönüşen NFT’ler birçok riski de içinde barındırıyor. Sayısız yatırımcı son birkaç günde inanılmaz derecede zarar etti. Peki NFT yatırımı yapmak isteyen kullanıcılar nelere dikkat etmeli?
NFT Yatırım Yaparken Dikkat Edilecekler
Öncelikle güvenilir platformlardan işlem yapmanız gerekiyor. Birçok kripto para borsası kendi NFT pazarını çoktan açtı. Ancak hali hazırda en güçlü hacim OpenSea tarafından tutuluyor. İşlem hacminin %90’ını elinde tutan platform birçok fırsatı ve riski içinde barındırıyor.
En sık karşılaşılan NFT dolandırıcılık türlerine karşı bilgi sahibi olmanız ve yapacağınız yatırımları iyi bir şekilde değerlendirmeniz gerekiyor.
NFT Dolandırıcılarının 6 Yöntemi
NFT alırken dolandırılmamak için bu altı maddeye mutlaka dikkat etmeniz gerekiyor. Elbette bu maddeler artırılabilir. Ancak güncel olarak dolandırılma vakalarının önemli kısmı bu altı konu çerçevesinde gelişiyor.
Sahte Koleksiyonlar
En büyük sorun hali hazırda budur. Birçok dolandırıcı popüler koleksiyonları kopyalayarak satışa sunuyor. Örneğin siz CyberPunk’a ait bir parçayı satın aldığınız düşünüyorsunuz. Mağaza görseli ve NFT detayları almak istediğiniz koleksiyona neredeyse birebir uyuyor.
Yani siz Mona Lisa tablosunu almak isterken aşağıdaki görselde bulunan versiyonuna benzer bir şey alıyorsunuz. Aldığınız şeyin maddi değeri ise kocaman bir sıfır oluyor.
Fakat dikkatli olmazsanız çok uyguna aldığınız düşündüğünüz NFT aslında sahte bir parça olabilir. Mağaza isimlerini ve koleksiyonları taklit eden dolandırıcılar ufak harf farklılıklarıyla sahte NFT parçalarını piyasaya sürüyor.
Sahte NFT Satış Platformları
Oluşan hype çok sayıda kripto para yatırımcısının ucuza NFT kapma yarışına döndü. Popüler platformlara göre çok daha ucuza değerli NFT koleksiyonları satan sahte platformlar oluşturuldu. Güvenilir olmayan bu sistemlere paranızı gönderdiğinizde geri çekme imkanınız bulunmuyor. Bununla birlikte aldığınız NFT’leri transfer dahi etseniz bir alıcı bulamıyorsunuz.
Bu yöntem popüler projelerin ön satışları şeklinde de sunulabiliyor. Örneğin Tron yeni bir NFT koleksiyonu piyasa sürecek ve X isminde bir pazar yerinden bunu almanız gerekiyor diye bir reklam görüyorsunuz. Bu reklama inanarak açılan sahta pazar yerine kaydolarak KYC doğrulaması yapıyorsunuz. Nihayet posta kutunuza bir mesaj geliyor ve belli oranda Tron yatırarak NFT ön satışına katılmak için stake yapmanız isteniyor. Ön satıştan yararlanmak için bu şartları yerine getirdiğinizde tüm paranız dolandırıcıların eline geçiyor.
Ön Satışı Başlamamış NFT
Son günlerde birçok kripto para yatırımcısı bu yöntemle hiçbir değeri olmayan NFT’ler satın aldı. Yakın zamanda ön satışa çıkarılacak popüler NFT koleksiyonları için dolandırıcılar OpenSea gibi platformlarda taklit koleksiyonlar üretiyor. Siz projenin ismiyle sistemde arama yaptığınızda bu mağazanın NFT parçalarını görüyorsunuz.
Fiyatı 100 ETH olması gereken nadir bir parçayı 1 ETH karşılığında el çabukluğunuz ve uyanıklığınız sayesinde aldığınızı düşünürken aslında bu değersiz NFT’lere sahip oluyorsunuz. CryptoMonkey isimli bir NFT’nin ön satışını takip ettiğinizi düşünelim, CrytoMonkeys isimli sahte ürünler sizin gerçeğinden ayırmanıza pek imkan vermeyecek şekilde satışa sunuluyor. Üstelik bu tarz aldatmacalara çok sayıda tanınmış fenomenler dahi kanıyor.
FOMO ile Alınan NFT
NFT yatırımı yaparken en dikkat etmeniz gereken konulardan biri budur. Bir ürün gördünüz ve onun emsallerinin çok yüksek rakamlara satıldığını biliyorsunuz. Hemen araştırma yapmadan bu koleksiyon parçalarını almayın.
Son bir haftadaki OpenSea satışlarını incelerseniz FOMO ile alınan çok sayıda eserin 10 hatta 20’de biri fiyatına satıldığını görebilirsiniz. Fırsatı kaçırma korkusuyla bilinçsiz olarak alınan NFT’leri elinizden çıkarmanız çok güç olabilir veya verdiğiniz paraları tamamen çöpe atmış olabilirsiniz.
Sahte Müzayedeler
Birçok art niyetli satıcı bu yöntemi uzun süredir uyguluyor. Öncelikle bilindik bir koleksiyonun parçasını makul bir fiyattan açık artırmaya çıkarıyorlar. Sonrasında kendisine ait farklı hesaplardan şişirme teklifler veriyorlar. Fiyatın birkaç saat içinde 20-30 katına çıkmasını sağlayan bu dolandırıcılar avlarını beklemeye başlıyor.
Teklif geçmişini incelediğinizde birçok insanın fiyatı 30 katına çıkardığını ve kısa aralıklarla teklifler verdiğini görüyorsunuz. Sonrasında bu parçanın çok değerli olduğunu düşünerek daha yüksek bir teklifte bulunuyor eseri alma imkanına kavuşuyorsunuz. Bir dakika, oda ne! Sizden sonra kimse teklif vermiyor, her teklifte 100 hatta 1000 dolar artan fiyat sizin teklifinizden sonra biranda sabitleniyor. Eğer sizden daha büyük FOMO’ya kapılan biri gelirse teklif onda kalır ve kurtulursunuz. Ancak bu genellikle olmuyor ve ihale başınıza kalıyor. Sonrasında o ürünü 100’de bir fiyatına bile satamıyorsunuz.
Herkes NFT Üretebilir Dikkat!
Evet bu konuyu bilmiyor olabilirsiniz. Örneğin ayağınızın resmini çekerek popüler NFT pazarlarında bunu mint ederek satışa çıkarabilirsiniz. Bir miktar gas ücreti ödersiniz ancak size ait bir koleksiyonunuz olur. Sizin yapabildiğiniz bu işlemi milyonlarca art niyetli insanın da yapabileceğinin farkında olun.
Hiçbir karşılığı olmayan ve değersiz NFT’ler şu an tüm platformları koca bir çöplüğe döndürüyor. Satışta olan eserlerin sadece az bir kısmı kıt ve koleksiyon değerine sahip, sadece NFT almak için önünüze gelen her şeye para öderseniz büyük ihtimalle dolandırılacaksınız.
