Kripto Para Grafikleri: Mum Grafikleri Nasıl Okunur?

Yazar: İlayda Peker

Yaklaşık olarak 4 yıldır kripto para ekosistemi içindeyim, her gün sizler için önemli gelişmeleri, haberleri ve uzman isimlerin analizlerini derliyorum ve paylaşıyorum. Her zaman söylüyorum, bana kripto para ekosistemi içinde kaybolma fırsatını CoinTürk verdi ve önümde yeni, upuzun bir öğrenme yolu oluştu böylece…

Kripto para ekosistemine dahil olduğumdan bu yana teknik analiz öğrenmekten, mum grafiği okumaktan hep kaçtım. Çünkü bana hep karışık ve içinden çıkılamazmış gibi geldi. Yatırımlarımı ise doğru analistleri takip ederek ve daha çok temel analizler ile şekillendirdim. Ama daha önce de pek çok konuda yaptığım gibi grafikleri ve “Kripto para piyasasında nasıl grafik okunur?” sorusunun yanıtını hem kendim öğrenirken hem de herkesin anlayabileceği şekilde sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu aşamada, özellikle “Şu model nedir?”, “İlayda bize teknik analiz ile ilgili şu konuyu” anlat dediğiniz noktalar olursa mutlaka yazın, ben araştırayım, birlikte olabilecek en kolay hali ile öğrenelim 🙂

Bugün ise ben mum grafik okuma konusuna değinmek istiyorum, hadi başlayalım…

Mum Çubuğu Ne Demek?

Bir Bitcoin grafiğini açtığımızda genellikle bizi kırmızı ve yeşil renkli, muma benzeyen çubuklar karşılıyor. Bu çubukları, mum çubukları olarak adlandırıyoruz. Grafiklerde sadece tek bir mum çubuğu bile bize pek çok bilgi veriyor. Bu noktada mum çubuklarının belli zaman aralıkları arasındaki fiyatları temsil ettiğini ve grafiklerde genellikle 1 dakikadan 1 aya kadar zaman aralığında mum çubuklarını görebileceğinizi belirtmem gerekiyor. Bu sebeple seçilen zaman aralığı oldukça önemli. Çünkü 1 dakikalık mum çubuğu düşüşü işaret ederken, 4 saatlik mum çubuğu yükselişi işaret edebilir.

Peki, mum grafikleri bize hangi bilgileri sunuyor?

• Seçilen zaman aralığında varlığın açılış fiyatını verir.
• Seçilen zaman aralığında varlığın kapanış fiyatını verir.
• Seçilen zaman aralığında varlığın en yüksek fiyatını verir.
• Seçilen zaman aralığında varlığın en düşük fiyatını verir.
• Mum çubuğunun gövdesinin uzunluğu ise seçilen zaman aralığında varlığın ne kadarlık bir fiyat değişimi yaşadığını gösterir.

Mum çubuklarının bir araya gelmesi ise bize formasyonları verir. Formasyonlar sayesinde, daha önce grafiklerde böyle bir görünüm oluştuğunda, bu görünüm sonrasında nasıl bir fiyat hareketinin geldiğini gözlemleyerek pozisyonumuzu alabiliriz. Ama formasyonlara bir başka yazıda yer vermek istiyorum. Bu yazıda tek mum çubuklarının bize nasıl ipuçları verdiği konusu ile devam edeceğim.

Mum Grafiklerini Okumak

Özellikle kısa vadeli yatırım stratejisi benimsemiş olan yatırımcılar zaman zaman sadece belli bir zaman dilimindeki tek bir mum çubuğuna odaklanabilir. Bu grafikler, kısa vadede fiyatın ne yöne gideceği ile ilgili bir bilgi verebilir.

• Çekiç ve Asılı Adam Mumu Nedir?

Çekiç şeklindeki mumlarda gövde kısa iken fitilin yani gölgenin aşağı yönlü uzun olduğu görülüyor. Bu noktada gölgenin, gövdenin 2 ya da 3 katı uzunluğunda olması gerekiyor. Grafikte eğer düşüş eğiliminden sonra bir çekiç oluşuyorsa bu, bir artış sinyali olarak değerlendiriliyor. Çünkü satış yapanlar her ne kadar fiyatı aşağı çekse de alıcıların bu fiyatı hızla yukarı çektiği yani bir alım baskısının olduğu görülüyor.

Asılı adam ise çekicin tam tersi olarak düşünülebilir. Grafikte eğer yükseliş eğiliminden sonra bir asılı adam oluşuyorsa bu bir düşüş sinyali olarak değerlendiriliyor. Çünkü her ne kadar yükseliş sonrasında oluşan satın alma baskısı alıcılar tarafından baskılansa da bir sonraki mumda satış baskısının artabileceği yorumu yapılıyor.

• Ters Çekiç ve Kayan Yıldız Mumu Nedir?

Ters çekiç görünümündeki mumlarda gövde kısa iken fitilin yukarı yönlü ve uzun olduğu görülüyor. Burada da yine fitilin, gövdeden iki ya da üç kat uzun olması bekleniyor. Bir düşüş trendi sonrasında oluşan bu mum, yükseliş sinyali olarak değerlendiriliyor. Çünkü burada, her ne kadar alım baskısı, satıcılar tarafından baskılansa da bir düşüş eğilimi sonrasında oluştuğu için bir sonraki mumun alım baskısı ile destekleneceği düşünülüyor.

Kayan yıldız ise ters çekicin tam tersi olarak değerlendirilebilir. Eğer bir yükseliş eğilimi sonrasında kayan yıldız şeklinde oluşum varsa bu düşüş sinyali olarak değerlendiriliyor. Çünkü burada her ne kadar alıcılar fiyatı yukarı doğru çekmeyi başarmış olsa da satış baskısı üstün gelmiş görünüyor. Bu da bir sonraki mumda da satış baskısının devam edebileceği yorumunun yapılmasını sağlıyor.

Bu açıklamaları her yerde gördüğünüzü biliyorum. Ancak anlatımı basitleştirebilmek için ve herkesin anlayacağı şekle getirebilmek için öncelikle bu noktalardan bahsetmem gerekiyordu. Şimdi daha kolay anlaşılacak şekilde bu dört oluşuma bir bakalım:

• Eğer grafik bir süre aşağı yönlü gitmişse yani mum renklerine bakmadan, grafiğin aşağı yönlü ilerlediğini görüyorsanız ve sonrasında çekiç oluşuyorsa bu, piyasada düşüş sonrasında her ne kadar bir satış baskısı olsa da bu mum alıcıların baskın geldiğini gösteriyor. Dolayısıyla piyasada düşüş sonrasında bir alım baskısı oluşuyor ama henüz düşüş trendi de olduğu için alım yapanlar ile satış yapanlar burada bir nevi karşı karşıya geliyor. Her ne kadar bu mum bir alım sinyali olarak değerlendirilse de bu noktada bir sonraki mumun hareketini beklemek yönün yukarı dönüp dönmeyeceğini görmek için önemli.
• Eğer grafik bir süre yukarı yönlü hareket ettiyse yani yine mum renklerine bakmadan, grafiğin aşağı yönlü ilerlediğini görüyorsanız ve sonrasında asılı adam oluşuyorsa bu, piyasada yatırımcıların kar almaya başladığını gösteriyor olabilir. Dolayısıyla burada her ne kadar alıcılar, fiyatı yukarı taşımış olsa da satış yapanların baskı oluşturduğu görülüyor. Bu sebeple piyasada yükseliş sonrasında bir satış baskısı oluşuyor ve yine alım yapanlar ile satış yapanlar mücadele ediyor. Yükseliş sonrasında geldiği için de bu mum bir düşüş sinyali olarak değerlendiriliyor. Ancak çekiçte olduğu gibi her ne kadar bu mum bir satış sinyali olarak değerlendirilse de bu noktada bir sonraki mumun hareketini beklemek yönün aşağı dönüp dönmeyeceğini görmek için önemli.
• Grafiği açtığınızda eğer bir düşüş sonrasında ters çekiç oluşmuşsa bu, düşüşten sonra yatırımcıların alım yaptığı yani alım baskısının arttığı şeklinde yorumlanıyor. Bu mumda her ne kadar satış yapanlar yani “ayılar” fiyatı yeniden aşağı çekmeyi başarmış olsa da düşüş eğiliminde gelen alım baskısı bir sonraki mumun da alım baskısını beraberinde getireceğini gösteriyor. Dolayısıyla bu mum bir alım sinyali olarak değerlendiriliyor. Ancak bu mumda da yönün yukarı döndüğünün teyit edilebilmesi için bir sonraki mum oluşumunu beklemek önemli olabilir.
• Grafiği açtığınızda eğer bir yükseliş eğilimi sonrasında kayan yıldır görüyorsanız bu, yükseliş sonrasında yatırımcıların kar almaya başladığını, dolayısıyla satış yaptıklarını gösteriyor. Burada da yine “ayılar” ile “boğalar”ın karşı karşıya geldiğini ancak kar alımı olduğu için “ayılar”ın galip geleceğini düşünebilirsiniz. Yine de burada da grafiğin net bir veri sağlaması ve kesin düşüş başlaması için bir sonraki mumun takip edilmesi önemli.

Bunlara ek olarak bir de piyasanın kararsız olduğunu gösteren Doji mumu bulunuyor…

• Doji Mumu Nedir?

Bu gösterge aslında piyasada bir kararsızlık olduğunu gösteriyor. Çünkü burada mumun açılış ve kapanış fiyatının hemen hemen aynı olduğunu gösterir. Eğer piyasada net bir yükseliş ya da düşüş trendi yoksa görmezden gelinebilecek olan bu mum piyasada net bir düşüş ya da yükseliş görünümü olduğunda önemli hale geliyor. Bu noktada fitillerin agac ya da yukarı yönlü uzunluğu da önemli.

Çünkü bir yükseliş yaşanırken eğer yatırımcılar kararsız kaldıysa ve fitil yukarı yönlü uzunsa bu durum, piyasanın tersine dönebileceği yani düşüşe geçebileceğini gösteriyor. Bu doji mumu piyasada Gravestone Doji (Mezar Taşı Doji) olarak adlandırılıyor.

Aynı şekilde eğer piyasada net bir düşüş trendi hakimse ve fitil aşağı yönlü uzunsa bu doji oluşumu yine yatırımcıların kararsız olduğunu ama piyasanın tersine dönebileceğini gösteriyor. Bu doji mumu piyasada Dragonfly Doji (Yusufçuk Doji) olarak adlandırılıyor.

Bunlara ek olarak eğer aşağı ve yukarı fitiller dojide hemen hemen aynı ise ise bu durumda piyasanın tamamen kararsız olduğu düşünülüyor. Dolayısıyla bu doji oluşumlarının, piyasadaki eğilimi tersine çevirmeyeceği görülüyor.

Sonuç

İlk bakışta karışık göründüğünün farkındayım ama kripto para grafiklerini okumak noktasında henüz ilk aşamada olduğumuzu belirtmek isterim 🙂 Bu sebeple eğer gerçekten grafik okumayı öğrenmek ve kendi yatırımınızı kendiniz yönetmek istiyorsanız biraz çaba ve zaman harcamanız gerekecek…

Her fırsatta dile getirdiğim gibi kripto para birimlerinden gerçekten sağlam adımlarla para kazanan ve hayatlarını değiştiren, sizinde öyle olmak istediğinizi bildiğim yatırımcılar da tam olarak bu adımları atarak yatırımlarını yapmaya başladılar. Zaman zaman grafikleri yanlış yorumladılar ve kaybettiler, zaman zaman da yaptıkları doğru yorumlar ile karları katladılar. Dolayısıyla bu işte çalışmak, araştırmak ve yatırımı önce kendinize yapmak çok önemli.

Bunlara ek olarak bu mum grafiklerinin tek başlarına net bir sinyal vermeyeceğini, piyasada hareketlerin sadece teknik analiz ile oluşmadığını ve teknik analizlerin temel analizler ile desteklenmesi gerektiğini de hatırlatmak isterim. Ayrıca piyasada net bir düşüş sinyali almak için de sadece mumlar yeterli değil. Daha sonraki yazılarda değineceğimiz oluşumlar, destek ve direnç noktalarının belirlenmesi, trendleri takip etme ve daha pek çok faktör yatırımlarınızı şekillendirmenizde yardımcı olacak.