Emeklilik hayali tüm orta ve alt sınıfların gerçeğidir. Yıllarca kapitalist sistemde emeklerini satarak para kazanan kesimler emeklilik yaşları gelince hizmet ettikleri sermayenin onlara güzel ve rahat bir emeklilik sunacağına inanırlar.
Bu inançlarını perçinlemek için kapitalizmin bekçisi kurumlar proletaryayı bu güzel hayalden, rüyadan uyandırmamak için elinden geleni yaparlar. Onlar uyurken de bir sabah emeklilik yaşının 60 olduğunu, bir sabah 7.000 değil 9.000 gün çalışmaları gerektiğini görürler.
Ancak kimse uykudan uyanmak istemez. Çünkü her ayın başında veya ortasında kapitalizmin belirlediği bir günde ve saatte proletaryanın prangasını perçinleyen kutsal “maaş” yatar, ticketları dolar, beyaz yakaysa arabasına benzin, satış yapıyorsa bonusu hesabına yatar, proletaryaya şükretmesi söylenir. Aynı bir madde bağımlısı gibi, tam maddenin etkisi geçecek ve kurtaracakken tak damardan yine “madde” veya bildiğimiz isimle “maaş” gelir. Proletarya uyumaya ve madde bağımlılığından yani emeğini satmaktan kurtulmamaya şükretmeye, porsiyonunu azaltmaya devam eder.
Emeklilik yaşı uzadıkça aslında proletaryalar emekli olana kadar çalışma hayatlarının uzun olduğunu sanırlar. Çalışma hayatlarının çok uzun ve böylece rahatça ek para biriktirebilirler diye düşünürler. Bunun için de kapitalizmin bitmek bilmeyen çözümlerinden birisi “bireysel emeklilik sistemi” devreye girer.
“Sen istiyor emekli olmak, verecek ayda 100$” der bireysel emeklilik sistemi.
Bir de ekler “bu da benden sana %30”, ama “şöyle olursa %10, böyle olursa %50 keserim, asgari ücretin belirlediğimiz katını geçemez” der. Aslında olmayan ve ileri vadeli devletin belirlediği düşük faizli bir tahvil olan %30`un nasıl alacağını anlamadan yıllar geçer, ha aldık ha alacağız derken koşturmaca içerisinde o %30 olur sana %1 ama proletarya yaşamaya devam eder.
Peki bu garibim proletarya ağlamaklı gözlerle göğe bakıp, ağlayan karınca ile konuşup, sarı çiçeğe “ben niye emekli olamıyorum?” diye sorar mı?
Sorar mı sormaz bilinmez ancak Ethereum ile diyebileceğini anlatmaya çalışacağım klavyem yazdığınca.
Bildiğiniz gibi Ethereum büyük Proof of Work`den Proof of Stake geçişini yapmaya başlayalı epey zaman olmuştu, oluyordu ve artık oldu. Vitalik ol dedi, oldu. Öyle 7 günde değil, baya sürdü. Önümüzdeki dönemde bazı güncellemeler ile de perçinlenecek bu süreç ile artık Ethereum tutanlar, ağı destekleyerek karşılığında Ethereum alabilecek. Alacakları stake gelirinin de ağın kullanılmasına bağlı olarak yıllık ortalama %7 civarında olabileceği tahmin ediliyor.
Peki bunun emekli olmak isteyen proletarya ile ne alakası var?
Ortalama bir proletarya 24-25 yaşında iş gücüne katılmak ister. Ancak dayısı amcası yoksa tepelerde, ne yazık ki bırakın devleti özel sektöre bile giremez. KPSS`de 100 alır, sıfırcı Mahmut Hoca’nın sınavına girmiş gibi 0 alır oturur aşağı. Diyelim şansı yaver gitti ve girdi, önünde 40 yıl iş hayatı uzun ince bir yol gibi durur.
Eğer bu 40 yılda sadece çalışıp, çalıştığının karşılığında aldığı maaşından ek bir yatırım yapmaz ve ek varlık yaratamazsa, alacağı emekli maaşı yüksekle muhtemelen 40 yılın ortalama maaşının %60`ını geçemeyeceği gibi, bireysel emeklilik sistemine yatıracağı gelirinin %5`i de pek bir amaca hizmet etmeyebilir.
Sonuçta öyle veya böyle insan ömrü uzuyor. Bugün 20`li yaşlarda olan bireylerin 100`lü yaşları görmesi artık muhtemel. Tüm sistemler bireylerin 70-80 yaşlarında öleceğine yönelik kurgulanmış. Ancak içinde bulunduğumuz bu yüzyılda bu sistem değişiyor. Artık insanlar 100 yaşını görebilecek. Sorun şu ki sistemler hazır değil, peki insanlar hazır mı?
Şöyle bir hesap yapalım. Enflasyon ve kurun etkisini ortadan kaldırmak için para olarak “birim” kullanalım. Ancak enflasyon ve kurun etkisinin olmadığı bir dünya olmadığı için çıkan sonuçları lütfen aslında durum daha kötü olabilir diye okuyun.
Normal sistemde bir birey 25 yaşında, yıllık 1.000 birim maaş ile iş hayatına başlarsa, geçen zamanda artacak deneyim ve kıdem ile emekli olana kadar yıllık ortalama %1-3 civarında bir gelir artışı yaşayabilir. Biz bunu %2 alalım. Bu hesap ile 40. yılında emekli olurken alacağı son maaş 2.164 birim olacaktır. Emeklilik maaşı açısından 40 yılın ortalama geliri 1.510 birim, alacağı emeklilik maaşı da ortalama gelirinin %60 ile oranlarsak 65 yaşında 906 birim olacaktır.
Gelelim bireysel emeklilik birikimine her yıl %5 birimini ayıran birey, %30 emeklilik katkısı ile 40 yıl sonunda aslında birim olarak sadece 3.926 birimlik bir birikim yapmıştır. Enflasyon ve kur etkisi yok dedik ama sistemi de çok öldürmeyelim, kapitalizm bize küsmesin, ne de olsa ekmeğini yiyoruz. Bu birikime yıllık da aynı maaş kıdem artışı gibi %2 artış koyalım. Yani enflasyon ve kurdan arındırdıktan sonra %2 net varlık artışı olsun. Bu durumda 5.628 birim varlık birikir. Hadi sizi çok sevdi kapitalizm, %5 net kazanç desin oldu mu size 10.469 birim varlık. Tam 11 yıllık emekli maaşınız. Üstüne devletimizin de vereceği 906 birim maaş var. Daha ne istiyorsun proletarya, bunu bulamayanlar var. Sen hiç soğan kırdın mı, porsiyonlarını azalttın mı, Kauai kuşuna üzüldün mü?
Gözü yaşlı, ağlayan karınca ile konuşan proletarya için yaşam simülasyon oyunumuzu 85 yaşına kadar oynayalım.
Gözü yaşlı proletarya son maaşı olan 2.164 birime göre kurduğu yaşam standardını devam ettirmek için 906 birim aldığı emekli maaşının üstüne her yıl birikiminden 1.258 birim alması gerektiğini ve kalan birikiminin %5 net kazanç ile sistemde kaldığını düşünelim. Bu durumda sevgili gözü yaşlı karınca ile konuşan proletaryamız emekliliğinin 10. yılında yani sistemin onu “ölür zaten” dediği 75 yaşında bireysel emeklilikteki son yatırımını da çekip, 76 yaşından itibaren 906 birim emekli maaşına kalır. Son 10 yılını da eski Yeşil Çam oyuncuları gibi, işte zamanında böyle kazanırdı, böyle harcardı dercesine arkada unutulmaz duygusal belgesel müziği ile yaşamaya devam eder, gençliğini anar, kapitalizmi hisseder.
Ethereumun sunduğu “proof of stake – PoS” sisteminde ise şu olabilir.
Gözü açılmış, karıncanın ağlamayacağına ve konuşmayacağını, göğe katırların çıkmayacağını anlayan proletaryanın her ay maaşının %5`i ile Ethereum aldığını düşenelim. Bu alınan Ethereumunda %7 civarında yıllık PoS geliri olacağını ve deflasyonist etki ile aynı gözü açılmamış proletaryanın bireysel emeklilik sistemi gibi yıllık ortalama %5`de yatırımının değerleneceğini farz edelim. Bu hesap ile gözü açılmış artık ağlayan karınca ile de konuşmasını kesmiş proletarya 65 yaşına geldiğinde 49.860 birimlik Ethereum yatırımına sahip olur. Yaşam standardını bozmamak için yine 906 birimin üzerine birikiminden her yıl 1.258 birim alan gözü açılmış proletarya, parayı bulduğu için “1.258 olmaz bir maaş da buradan çekeyim” der ve son maaşı olan 2.164 birimi her yıl birikiminden çeker. Hatta hızını alamayan proletarya her 5 yılda bir ek 5.000 birim daha çeker, torununa sünnet düğünü yapar, kızına çeyiz alır, alemlere akar, Dünya turu yapar, yaşlılığını yaşar vs. 85 yaşına kadar yaşadığında bir bakar ne görür ki hala harcayabileceği 257.274 birim daha Ethereumu vardır. Der ki “vur dibine 100 yaşına kadar yaşayasım geldi”. Simülasyonu 85 değil 100 yaşına kadar sürdürür, üstüne bu sefer her sene 2164 birim son maaşı + 5.000 birim alem parası çeker Ethereum hesabından. 100 yaşına gelir ve son nefesini verirken bir bakar ki hala 1.303.105 birim Ethereumu vardır.
Diyelim ki böyle olmadı %5 yatırım değerlemesi olsun ama POS geliri %7 değil %5 olsun. Tamam olsun tabii ki. Bu durumda da yine Ethereumcu proletarya birikiminden 1.258 değil de yine 2.164 çeksin ama öyle alemlere akacak para çekmesin. Bu durumda da emekli olurken birikimi 28.699 birim, 100 yaşına geldiğinde ve son nefesini verirken de 205.185 birim Ethereumu vardır.
Sonuç olarak Ethereum ile emeklilik hayali kuran proletaryanın varsa çocukları ve torunları der ki “iyi ki dedemiz ağlayan karınca ile konuşmamış, sarı çiçeğe sormamış.”…
Özetle gözlerinizden yaş gelip, göğe bakıp ağlayan karıncayla konuşup size anlatılan masallar ve hikayelere değil, zamanı ve bilimi anlayanlardan olun. İsterseniz emeğinizi satarak kazanacağınız sınırlı para ile mevcut sistemin bir çarkı ve sonsuz sermaye birikiminin bir damlası olun, isterseniz kafanızı kaldırın, gözlerinizdeki yaşları silin, göğe bakabilirsiniz sıkıntı yok ama karıncayla konuşmayın, çiçeğe sormayın, porsiyonlarınızı azaltmayın, size anlatılan masallar inanmayın ve Ethereumun sunduğu bu fırsatı kaçırmayın.
Sizi bilmem ama olur da 100 yaşımda son nefesimi verirsem mahşeri kalabalığa karıştığımda sorduklarında “Nasıl bilirdiniz?”, desinler ki “Proof of stake bilirdik.”, sorduklarında “Hakkınızı helal ettiniz mi?”, desinler ki “Hakkımızı stake ettik”…
