Kripto paranın ilk günlerini anımsayan Vitalik Buterin, Berlin’deki Bitcoin Kiez’de ve New Hampshire’ın kuzeyindeki PorcFest adlı özgürlükçü buluşmada Bitcoin’i çevreleyen canlı atmosferi yansıtıyor. Bu anılar, daha özgür ve açık bir toplum yaratmaya odaklanan bir vizyon olan kripto paranın altında yatan daha derin vizyonu yeniden canlandırmaya yönelik Vitalik’in çağrısı için bir zemin oluşturuyor.
Web3″ ve Ethereum’un Orijinal Vizyonunu Yeniden Keşfetmek
Buterin, “web3″ün köklerini Ethereum‘un kurucu ortağı Gavin Wood’un Ethereum’u yalnızca “Bitcoin artı akıllı sözleşmeler” olarak değil, daha açık bir internet birikimi için temel bir teknoloji olarak gören daha geniş perspektifine dayandırıyor. Konsept, açık kaynak ilkelerini korurken işbirliğine dayalı, büyük ölçekli çalışmalara olanak tanıyan kamuya açık, merkezi olmayan bir paylaşılan ortam oluşturma etrafında dönüyor.
Ancak 2017’den bu yana bu vizyon arka planda kaldı. Buterin bu değişimi, işlem ücretlerindeki artışa ve Blockchain’deki finansal olmayan uygulamaların cazibesinin azalmasına bağlıyor. En yüksek ücret dönemlerinde kimi grupların baskın kullanıcı grubu olarak yükselişi, kripto alanının kamu algısını değiştirdi.
2024’te Dönüm Noktası: Olumlu Gelişmeler
2024’e doğru ilerliyoruz ve Buterin ufukta olumlu gelişmeler görüyor. Bu gelişmeler arasında şunlar var;
- Rollup’lar: Ölçeklendirme çözümleri gerçeğe dönüşüyor.
- Gizlilik Çözümleri: Railway ve Nocturne gibi ikinci nesil gizlilik çözümleri ortaya çıkıyor.
- Hesap Soyutlama: Hesap soyutlama giderek daha fazla ilgi görüyor.
- Sıfır Bilgi Kanıtları: Bir zamanlar yıllarca uzakta olduğu düşünülen sıfır bilgi kanıtları artık geliştirici dostu ve tüketici uygulamaları için neredeyse kullanılabilir durumda.
Bu gelişmeler, anlatıyı değiştirmek ve Ethereum ekosisteminin bir bölümünü gerçekten izinsiz, merkezi olmayan ve açık kaynak haline getirmek için bir fırsat sunuyor.
Kripto Ekosisteminde Savunulması Gereken Değerler
Buterin, kripto topluluğuna rehberlik etmesi gereken temel değerleri vurguluyor. Bu değerler arasında şunlar yer alıyor:
- Açık Küresel Katılım: Dünya çapında herkesin kısıtlama olmaksızın katılabilmesini sağlamak.
- Merkeziyetsizlik: Tek bir aktöre bağımlılığın en aza indirilmesi.
- Sansüre Direnç: Merkezi aktörlerin müdahalesine karşı koruma.
- Denetlenebilirlik: Herkesin uygulamaların mantığını ve işleyişini doğrulamasını sağlamak.
- Güvenilir Tarafsızlık: Doğrulanabilir altyapı tarafsızlığının sağlanması.
- İmparatorluklar Değil, Araçlar İnşa Etmek: Duvarlarla çevrili bahçeler yerine birlikte çalışabilirliğe odaklanmak.
- İşbirlikçi Zihniyet: Projeler arasında pozitif toplamlı işbirliğini teşvik etmek.
Buterin zorlukları kabul ediyor ancak bu değerlerden ödün verebilecek baskılara direnmekte ısrar ederek kripto ekosisteminin mevcut merkezi sistemlerin bir klonu haline gelmesini engelliyor.
Güvenlik Zorlukları: İnovasyon için Bir Fırsat
Kripto alanı, zorluklarına rağmen, güvenlik teknolojileri için bir test ortamı görevi görüyor. Buterin, sıfır bilgi kanıtı, resmi doğrulama ve donanım tabanlı anahtar güvenliği gibi güçlü teknolojilerden yararlanarak çözümleri deneme ve kuluçkaya yatırma potansiyelinin altını çiziyor.
Whisper ve Swarm gibi araçları yeniden gözden geçiren ve sıfır bilgi kanıtlarının tanıtımını yapan Ethereum, kullanıcıların merkezi olmayan bir atmosfer içinde sorunsuz bir şekilde etkileşime girebilecekleri bir gelecek öngörüyor. Ethereum, çeşitli alanlarda geleneksel merkezi sistemlerle rekabet ederek çoğulcu ve birlikte çalışabilir bir teknoloji protokolü yığını oluşturur.
Sosyal Katman: Teşvikler ve Değerler
Teşvikler çok önemli olsa da Buterin bunların sınırlılıklarını kabul ediyor. Örneğin DeFi projeleri açık ve işbirlikçi başlayabilir ancak büyüdükçe zorluklarla karşılaşabilir. Ethereum topluluğunun benzersiz gücü, güçlü bir sosyal katmanı korurken teşvikleri ciddiye almasında yatıyor.
Buradaki zorluk, işbirliğine dayalı, açık ve merkezi olmayan bir ekosistem sağlamak için teşvikleri sosyal normlarla bütünleştirerek bir denge kurmakta yatıyor. Sonuç olarak Buterin, kripto dünyasının idealist ve kaotik yönleri arasında bir simbiyoz öngörüyor ve daha açık ve merkezi olmayan bir gelecek inşa etmek için teknik ve sosyal katmanları entegre eden Ethereum tarzı bir cypherpunk dünyası yaratıyor.
Cypherpunk teriminin, 1980’li yılların sonlarına doğru oluşan bir eylemci hareket olduğunu belirtelim. “Cypher” ve “Punk” kelimelerinden oluşan kavram hareketinde kriptografi tekniğini kullanıyor. Buna göre bireysel gizlilik ve özgürlüğü savunmaya yönelik eylemleri ifade ediyor.
