Kripto paralar dünyanın her noktasında farklı amaçlarla kullanılıyor. Örneğin İran, ambargoyu bypass etmek için kripto paralara yoğun ilgi gösteriyor. Hatta ülkedeki belli başlı şirketlere ithalat ve ihracat için Bitcoin (BTC) kullanma izni bile verilmişti. Elbette bir şartla, yerli madencilerin ürettiği Bitcoin’ler ile bu ticaretlerini yapacaklardı.
İran Kripto Para
Ambargoyu delmek için altından daha iyi bir çözüm bulan İran kripto paralara yöneldi. Son olarak İran Merkez Bankası Başkanı Ali Salih Abadi, yerli kripto para projesi üzerinde çalıştıklarını ve denemelerin sürdüğünü açıkladı. Gelecek yerli kripto para ve borsayla birlikte ülkedeki kripto para kullanımının yaygınlaşması ve sınır ötesi ticarette daha aktif şekilde kullanılması hedefleniyor. Yapılacak kripto para çalışmasının CBDC ile sınırlı olup olmayacağı ise henüz bilinmiyor. İran eğer ambargoya karşı bir çalışma yürütüyorsa bu yerli kripto paranın küresel ölçekte pazarlara açılması ve İran’ın yerli borsasını da hayata geçirmesi gerekecektir.
Yerli kripto para projesi aynı zamanda ülkedeki paranın dışarıya çıkışını da dizginleyecek. İran gibi ülkeler zaten darboğazda olan ekonomilerini kripto para borsaları aracılığıyla daha da çıkmaza sokmak istemez. Örneğin yerel bir borsadan alım yapmak için banka hesabınızı kullanmanız gerekir. Siz banka hesabınızdaki parayı borsaya, oradan da global kripto para ekosistemine taşırsanız bu durum ülkede zaten az olan sıcak parayı daha da azaltacaktır. İran attığı bu adımla birlikte sadece İran vatandaşlarının kullandığı ve dışarıya para çıkışının olmadığı bir modeli getirebilir. Eğer bunu başarabilirlerse diğer ekonomisi zayıf ülkelere de yol göstermiş olacaklar.
İran ve Kripto Yasakları
Kripto para madenciliğinin İran’a getirdiklerinin yanında bir de götürdükleri bulunuyor. Zaten çeşitlik aksaklıklara maruz kalan enerji arzı, madencilerin artan talebi karşısında daha da zor bir sürece girebiliyor. İran’da bireysel madencilerin kaçak olarak kripto para madenciliği yaptığı için birçok enerji dağıtım istasyonunun kullanılamaz hale geldiğini okumuştuk. Trafolar yanıyor ve bazı bölgelere enerji verilemiyordu.
İran bu durumun önüne geçmek için kripto para madenciliğini ülke genelinde “süreli” olarak yasaklamıştı. Yeni süreçte ambargoyu aşabilmek adına kripto paralara büyük görev düşecek. Elbette İran kontrol edilebilir biçimde madenciliği ve kripto ticaret faaliyetlerini vatandaşlarına açacak. Ülkedeki şirketler dünyanın dört bir yanına kripto paralar aracılığıyla ürün gönderebilecek veya hammadde alımı yapabilecek. Peki bu durumda ABD, ambargosunun delinmesine göz yumacak mı? İran eğer yerli kripto para çıkarmayı ve yerli kripto para borsası açmayı düşünüyorsa bundan önce yerli “mikser” uygulamalarını da hayata geçirmek zorunda kalabilir. Çünkü global kripto para borsalarıyla daha merkezi hale gelen kripto para ekosistemi ABD’nin belli oranda yaptırımlarına maruz kalabilir. Bu senaryoda ABD’nin İran’a ait kripto varlıklara el koyduğu haberlerini de okuyabiliriz.
