Kripto para dünyasının en büyük şirketleri grubu DCG ve altında onlarca devasa kripto şirketi bulunuyor. Bunlar milyar dolarlık devler ve 2022 yılındaki büyük çöküşte rolleri tam olarak anlaşılmış değil. Bugün Genesis iflas süreci devam ederken DCG alt şirketi Grayscale’in GBTC’sinin ETF’e dönüşümüyle nakit akışını güçlendirmeyi umuyor.
Kriptonun Dev Şirketi DCG ve Karanlık Yüzü
Vijay Boyapati isimli kullanıcı açık kaynak belgeleri ve son dedikoduları derleyen DCG çatı şirketinin kriptodaki rolünü incelemeye karar verdi. Ona göre FTX kurucusu SBF’in müşteri varlıklarını ele geçirmesinden daha büyük bir dolandırıcılık olayı yaşandı.
Vijay ilk olarak GBTC fonunun başlatıldığı 2013 yılına dönmemiz gerektiğini söylüyor. Kurumsalların Bitcoin yatırımı yapmasına olanak sağlayan bu şey bir tröst. ETF benzeri bir itfa mekanizması yoktu ve kurumsal sermaye toplam tutulan BTC miktarına bölünen GBTC Tröstlerini satın alıp BTC yatırımı yapabiliyordu. Toplam tutulan BTC değeri yani NAV (net varlık değeri) 1 dersek ilk zamanlarında GBTC fonlarının toplam değeri hep 1’in üzerindeydi. Bugünlerde bahsettiğimiz negatif değer de 1’in altını temsil ediyor. Örneğin -15% negatif primle işlem görüyor dememizin açıklaması 1 yerine 0,85 (net varlık değerine göre) seviyesini temsil ediyor.
Pozitif primle işlem gören (yani 1’in üzerinde) GBTC fonları temelde fonun piyasadaki değerinin, dayanak varlıklarından (Bitcoin’ler) daha yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Hisse senedi yatırımcılarının fazla seçeneği yoktu, bu yüzden sadece BTC’ye yatırım yapabilmek için (güvenli biçimde) fazladan para ödemeye razıydılar.
Arbitraj ve GBTC
GBTC, NAV’ye göre primli işlem gördüğü için (bir noktada %40’ın üzerinde), çok karlı bir arbitraj mümkün hale geldi. Grayscale’e X bitcoin verirken X bitcoini açığa satarak arbitraj işlemini gerçekleştirebilirsiniz. 6 ay sonra GBTC’yi (X bitcoine göre primli işlem gören) satarak açığınızı kapatabilirsiniz. Primden faydalanmaya GBTC prim arbitrajı deniyordu.
Birçok piyasa katılımcısı bu işlemin ne kadar karlı ve görünüşte risksiz olduğunu fark etti (GBTC her zaman NAV’a göre primli işlem gördüğü için) ve bu işe girmeye başladı. Bu katılımcılardan ikisi: hedge fonu Three Arrows Capital (3AC) ve borç verme platformu BlockFi, ne tesadüf ki ikisi de iflas etti.
Three Arrows Capital sadece GBTC primiyle yetinmedi kaldıraçla kazancını katlamak için de harekete geçti. Kaldıraç için büyük miktarda BTC ödünç alması gerekiyordu. Bunu nasıl yaptı?
Genesis
Tam da bu aşamada devreye Genesis giriyor. Genesis, DCG’nin sahip olduğu alt şirketlerden biriydi. DCG, Berkshire Hathaway’in kurumsal yapısını taklit etmek ve bunu kripto piyasasına uygulamak için Barry Silbert tarafından oluşturulan bir ana şirketti. Grayscale ile birlikte Genesis, DCG’nin değerli iki şirketiydi.
Kriptonun en büyük aracılık şirketine dönüşen Genesis iki kola ayrılmıştı. İlki Trade ve Türev kolu yani GGT diğeriyse borç verme hizmetleri olan GGC. Genesis irili ufaklı Bitcoin yatırımcılarından faiz karşılığında varlıklarını topladı. Topladığı BTC’leri daha yüksek faizle başkalarına ödünç verdi ve aradaki farktan kar elde etti. Bankalar da bunu yapmıyor mu? Tek sorun bankaların bu tarz yüksek volatilite risklerinden kendini koruması ve müşterilerinin ödeme yapıp yapamayacağını iyi analiz etmesiydi.
“Bu noktada DCG’nin GGT’yi (Silbert 2013’ten Temmuz 2022’ye kadar yönetim kurulu başkanıydı) ve GGT aracılığıyla GGC’yi doğrudan kontrol ettiğini belirtmek gerekir. GGC’nin, üç üyesinden ikisinin DCG’den geldiği bir yönetim kurulunun atandığı Haziran 2022’ye kadar yönetim kurulu yoktu. Genesis’i GBTC arbitraj işleminde kullanılacak bitcoin kredileri vermeye teşvik etmek için büyük bir motivasyon vardı. Bu varlıklar Grayscale’e akacak ve daha sonra orada sıkışıp kalacaktı. İtfa mekanizması olmadığından bahsetmiştik.
Bu bitcoinler sıkıştığında, Grayscale “fonu yönetmek” (aslında hiçbir şey yapmamak) için yılda %2’lik büyük bir ücret toplayacaktır. Şu anda GBTC’nin 620.000’den fazla bitcoini var, yani Grayscale her yıl 12.000’den fazla BTC’yi yıllık ücret olarak kazanıyor. Grayscale’den elde edilen kârlar ana şirket DCG’ye akmaktadır. Belki de şimdi DCG, Grayscale ve Genesis arasındaki bazı önemli çıkar çatışmalarını fark ediyorsunuzdur.”
Aşağıdaki görselde Grayscale CEO’su Michael’in Genesis’in Three Arrows Capital’e verdiği bir krediyi imzaladığını görebilirsiniz. Barry Silbert tarafından ifade edilen, aile şirketleri arasında çıkar çatışmasının gözetildiği iddiası bu yüzden gülünç.
İflaslar Başlıyor
18-23 Şubat tarihlerinde ilk kez GBTC primi negatife döndü. Bu aslında çarktaki büyük bir bozulmanın da işaretiydi. Çünkü rekabet artıyordu, MicroStrategy akıllı bir hamleyle rezervlerini BTC ile doldurmaya başlamış MSTR hisseleri adeta Spot Bitcoin ETF gibi ilgi görme aşamasına gelmişti. Vadeli ETF’ler, kripto hisse senetlerine artan ilginin de GBTC negatif primde payı vardı.
2021’den bu yana GBTC primi hiç pozitife dönmedi ve tarihi dibinde yüzde 50’ye kadar iskontolu seviyelere düştü.
- Arbitraj artık bitti ve zarara döndü.
- Three Arrows Capital para kazanmanın en güvenilir ve kârlı yolunu kaybetti.
- 3AC (Three Arrows Capital) daha karlı bir alana TerraUSD’ye girdi.
- Genesis’den borç almaya devam etti.
- 7 Mayıs 2022’de Terra Luna ekosistemi çökmeye başladı.
- Three Arrows’un iflasıyla Genesis’in 1,2 milyar dolarlık alacağının tahsil edilmesi imkansız hale geldi.
Adım adım olan şeyler bunlardı. Genesis risk yönetimi konusunda kocaman bir sıfırdı ve geçtiğimiz günlerde FTX’e de sahte bilançolara bakarak borç verdiğinden bahsetmiştik.
Genesis İflas Etti
Eğer kredi verdiğiniz kuruluşlar iflas ederse faiz karşılığında borç olarak topladığınız bakiyeleri müşterilere ödeyemezsiniz. Bu noktada yapılması gerekli olan en doğru şey Genesis CEO’sunun iflas kararı almasıydı.
Genesis’in iflası nihayet Kasım 2022’de FTX patladığında ve tüm müşteriler panikle BTC varlıklarını soğuk cüzdanlarına çekmeye çalıştığında ortaya çıktı. Genesis müşterilerinin para çekme taleplerini karşılayamadı ve 16 Kasım 2022’de para çekme işlemlerini dondurdu. O dönemde DCG/Genesis, müşterilerinin fonlarının “geçici” olarak dondurulmasına neden olan şeyin FTX’in çöküşü ve buna eşlik eden piyasa kargaşası olduğunu iddia etmişti.
“Gerçek ise Genesis’in o yılın Haziran ayından bu yana iflas etmiş olduğuydu. Para çekme işlemlerini dondurduktan sonra bile Genesis iflas etmediğini iddia etti. Yani, para çekme taleplerini karşılamak için yeterli sermayesi vardı, ancak hemen hazırda değildi. Bu son derece yanıltıcıydı.”
19 Ocak 2023’te Genesis iflasını ilan etmek zorunda kaldı ve hilekarlığının boyutlarını alacaklılarına yavaş yavaş ifşa etti. 19 Ekim 2023 tarihinde New York Başsavcısı Genesis, DCG ve şahsen Barry Silbert ve Michael Moro aleyhine bir suç duyurusunda bulundu.
Sonuç
Genesis’in çöküşü FTX dolandırıcılığı ile pek çok açıdan benzerlik gösteriyor.
- Bilançolar aldatıcı
- Yatırımcıyı aldatan kamu beyanları
- Yönetim alt şirketlerdeki gücünü daha fazla kar için kullanıyor.
- Risk birimlerinin olmayışı
ABD savcısının FTX davasında belirttiği gibi, yanlış ve hileli beyanlarda bulunmak büyük bir suç, DCG alt şirketleriyle bunu da yaptı. Muhtemelen DCG önümüzdeki dönemde yeni tanıklarla büyük bir davanın ortasında debelenecek. Bu da kripto paralar için ciddi risk içeriyor. New York Başsavcısının elinde, Genesis’te yönetici olarak çalışan ve iş birliğine yanaşan bir tanık zaten var.
