Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) Fed fon oranı hedefindeki değişiklikleri açıkladığında, bunun piyasanın yönünü ne kadar önemli ölçüde değiştirebileceğini hepimiz biliyoruz. Bu hareketin doğru tarafında olmak istersiniz.
Fed tahminlerini yılda dört kez yayınlar; “dot plot” ekonomik tahminlerin özeti raporlarının sayfalarında bulunabilir ve her bir Fed üyesinin gelecekteki faizi ne şekilde öngördüğünü tahmin etmenizi sağlar.
Peki yatırımcılar Dot plot’u gelecekteki faiz kararlarını tahmin etmek konusunda kullanabilir mi? Bu mümkün, ama bu pek de güvenli olmayacaktır. Sonuç olarak Fed üyeleri yeni ekonomik veriler ortaya çıktıkça tahminlerinde değişikliğe gidebilirler. Ancak buna rağmen Fed’in yakın zamanda ne düşündüğünü ve bir sonraki FOMC toplantısında ne gibi kararlar alabileceğini anlamak adına dot plot kullanılabilir.
Fed Dot Plot Nedir?
Fed dot plot, her bir FOMC üyesinin, faiz oranlarının 1 yılın sonunda, iki veya daha fazla yılın sonunda, hatta daha belirsiz olan “uzun vadede” hangi noktada olabileceğini düşündüğünü gösteren bir grafik olarak tanımlanır. Grafikte bulunan her bir “nokta” bir üyenin sahip olduğu bireysel görüşünü temsil etmektedir..
FOMC toplantısı yılda sekiz kez yapılmaktadır. Fed dot plot bu toplantılardan dördünü (Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında yapılanlar) kapsayacak şekilde komite güncellenmiş dot plot grafiğini açıklar.
Dot Plot Nasıl Okunur?
Grafiğin nasıl okunacağının anlaşılması açısından aşağıda bulunan 2023 yılının Eylül ayına ait nokta grafiğine bir bakalım:
- Sütunlar: Grafikte bulunan her bir sütun, solda mevcut yıldan başlayarak bir yıla denk gelmektedir. Son sütun ise grafiği okuyanları yanıltmamalıdır. Bu sütun bir yılı değil uzun dönemi işaret etmektedir.
- Satırlar: Satırlar, faiz oranı yüzdelerini temsil etmektedir.
- Noktalar: Noktalar, her bir üyenin sahip olduğu ve belirli bir yıllık sürece ait faiz oranı tahminini temsil etmektedir.
Dot Plot size Fed’in zaman içerisinde ortaya çıkan faiz oranlarına ilişkin beklentilerine ışık tutar. Kümelenmiş halde bulunan noktalara dikkat etmek gerekiyor. Kümelenmiş halde bulunan noktaların, Fed üyelerinin çoğunluğunun faiz oranlarının gelecekte hangi noktada olabileceği yönünde fikri birliği halinde olduğu anlamına gelir.
Buna rağmen ortaya çıkan görüşlerin kesin olmadığını unutmamak faydalı olacaktır. Beklentileriyle paralellik göstermeyen bir ekonomik verinin ortaya çıkması durumunda, Fed üyeleri de geleceğe dair görüşlerini değiştirebilirler.
Dot Plot’un Faydaları ve Sınırları Nelerdir?
Dot Plot’un dikkat çekici yanı Fed’in tahminlerini şeffaflaştırmasıdır. İlk kez 2012 yılında yayınlandığından bu yana durum bu şekilde yorumlanıyor. 2012 yılında paylaşıldığından bu yana her bir FOMC üyesinin faiz oranlarına ilişkin görüşü grafikte görülebilmektedir.
Bu tahminlerin temel bir sınırlaması bulunuyor. Bu da sonuç olarak sadece bir tahminden kaynaklanması oluyor. Bu nedenle her zaman değişime açıktırlar. ABD’de gelen enflasyon, işgücü piyasaları ve buna benzer veriler, Fed’in mevcut Fed fon oranını yükseltip yükseltmeyeceğini, düşürüp düşürmeyeceğini veya koruyup korumayacağını kararlaştırmada büyük önem taşırlar.
Fed Dot Plot’a Göre Beklenti Ne Kadar Değişti?
Fed üyelerinin yaptığı değişiklikler genel olarak hafif olur. Buna rağmen ekonomik belirsizlik dönemlerinde gerçekleşen değişiklikler çok önemli olabilir. Buna bir örnek verecek olursak Haziran 2022’de bir Fed üyesi “terminal faiz oranının” ya da 2023 için ortaya çıkabilecek en yüksek faiz oranının %4,25 ile %4,5 arasında zirve yapacağı yönünde görüş belirtmişti. Bir üye ise faiz oranlarının %3’ün altına düşüş yaşayacağı yönünde görüşünü sunmuştu. Üyelerin çoğunluğu dikkate alındığında faiz oranlarının %3,5 ile %3,75 arasında olacağı görüşü hakimdi.
Bir yıllık sürecin ardından ise, bir üye tarafından 2023 son faiz oranının %6’nın hemen üzerinde olacağı tahmininde bulunulmuştu (bir önceki yıl tahmin edilenden yaklaşık olarak 150 baz puan daha yüksek konumda).
İki üyenin tahminleri ise %5 ila %5,25 civarında olacağı yönündeydi. Çoğunluk ise geçen sürecin ardından faiz oranlarının yılı %5,5 ile %5,75 arasında tamamlayacağı yönünde görüş belirtmişti.
Faiz Kararı Sonrası Neler Yaşanabilir?
Yarın açıklanacak faiz kararı piyasadaki olumsuz havayı dağıtabilecek faiz kararı kısa vadeli yükselişe neden olabilir. Ancak yatırımcıların unutmaması gereken bazı detaylar var. Aşağıdaki tablo bize piyasanın önümüzdeki aylarda faizlerle ilgili ne beklediğini söylüyor.
Bugün açıklanan enflasyon verilerinin ardından gözler yarın akşama çevrildi. Yarın akşam açıklanacak kararda faizlerin sabit bırakılması “duraklamanın sürdüğü” anlamına gelebilir. Yarın öncesinde ortaya çıkan son bilgiler dikkate alındığında gerçekleşebilecek ilk faiz indirimin 2024’ün Mayıs ayında gerçekleşecek toplantıda yaşanması bekleniliyor.
Mart ayına kadar indirim beklentisinden çok faizlerin sabit kalacağına dair görüşler bulunurken mayıs ayı ve sonrasında kademeli olarak indirimin yaşanabileceği FedWatch grafiklerine yansımış görünüyor. Bunun öncesinde yarın gerçekleştirilecek toplantıda faizin sabit kalması ihtimali %98,4 olarak grafiklere yansıyor.
Toplantı öncesinde önemli olan bir diğer önemli konu ise gelecek yıldan beklentinin 100 baz puanın üzerinde bir beklenti bulunuyor. Piyasanın bu şartlarda aşırı iyimser olduğunu söylemek pek de yanlış olmaz. Buna rağmen son gelen verilerin kafa karıştırıcı olduğunu da söyleyebiliriz. Bu doğrultuda önümüzdeki yıla dair gelecek görüşü paylaşıldığında üyelerin beklentisinin zayıf olduğu görülebilir.
Aşağıda bulunan grafikte Haziran ayında yayımlanan FedWatch’a dair görüşler bulunmaktadır. Gerçekleşen toplantı sonucunda oluşan bu grafiğe göre beklentilerin fazlasıyla değiştiği görülebiliyor.
Haziran ayında gerçekleştirilen toplantıda ilk faiz indiriminin 2024 yılının Ocak ayında gerçekleşmesi beklenilirken bugün gelen verilere göre bunun en erken Mayıs ayında olacağı beklentisinin ortaya çıkmış olması yatırımcıların da kafasını karıştırabilir ve piyasada olumsuz bir hava yaratabilir.
Son olarak iki toplantı arasında oluşan en belirgin farklardan birisi ise 2024 yılı faiz beklentisiymiş gibi görünüyor. Haziran ayında gerçekleşen toplantıda faizlerin 2024 sonunda gerçekleşecek toplantıda 3,50-3,75 bandına gelmesi beklenilirken yarın için bu beklenti 4-4,25 bandında görünüyor ki bu da piyasayı olumsuz etkileyebilecek bir diğer sebep olarak görülebilir.
Sonuç
Hülasa güncel görünüm önümüzdeki yıl yaşanacak faiz indirimlerine dair nispeten olumlu. Eğer Fed üyelerinin uzun vadeli beklentileri FedWatch tablosunun güncel halinden aşırı farklı olursa bu durum mevcut iyimserliği baltalar. Ufak bir parantez açalım kripto piyasaları 2023 yılı boyunca aşırı iyimserliğin baltalanmasıyla yediği tokatların acısını halen unutabilmiş değil ve son yükselişe yatırımcıların inanmakta zorlanmasının en büyük sebeplerinden biri, fake yükselişlerin nedeni de büyük ölçüde buydu. Bunun sonucu olarak kripto paralarda dişe dokunur bir düşüş dalgasının başladığını görebiliriz. Yatırımcıların yarın son dakika olarak açıklayacağımız verileri ve bunlara dair güncel piyasa okumalarını sıkı takip etmeleri lehlerine olabilir.
Fed üyelerinin 2023 sonu enflasyon beklentisi gerçekleşti ve buna rağmen önümüzdeki yıl 100bp ve üzerinde indirim beklemiyorlarsa bu risk piyasalarını baskılar. O halde heyecan dolu dakikalara sadece saatler kaldı ve neler olduğunu yaşayıp göreceğiz. 2024 sonu için üyelerin 400-425bp ve altında ortalama hedef açıklaması olumlu, üzerindeki rakamlar buradan uzaklaştıkça olumsuz, riskli, çok riskli şeklinde okunabilir.
