Kripto para yatırımcılarının hayatında uzun süredir olan bir tanım ve bugünlerde çok daha popüler hale geldi. SEC “spot Bitcoin ETF onaylayacak mı?” sorusunu gören yatırımcıların çoğu ETF’in ve Spot ile Vadeli ETF arasındaki farkların neler olduğunu bilmiyor. Doğal olarak olası onayın ne anlama geldiğini de tam olarak kavrayamamaktalar.
ETF Nedir?
ETF (Exchange Traded Fund) yatırımcıların borsalardan alıp satabildiği hisselere benzer bir yatırım ürünüdür. Bu fonların dayanak varlığı vardır ve bunlar hisseler, emtialar veya kripto paralar olabilir. Örneğin X ETF ihraççısı şirket Danimarka’daki gıda şirketlerinin hisselerini toplayarak bir Danimarka Gıda ETF’i oluşturabilir. Bu aslında bir nevi ihraççı şirketin hisse sepetine ortak olmaya benziyor.
Gerçek hayattan bir örnek verelim. Örneğin S&P 500 ETF, S&P 500 endeksinde listelenen şirketlerin hisselerini tutar ve endeksin performansını taklit etmeye çalışır. Endeks bileşenlerini değiştirirse, ETF yöneticisi endeksin bileşimini ve performansını izlemeye devam etmek için fonun varlıklarını bu değişiklikleri yansıtacak şekilde ayarlar.
Bitcoin ETF Nedir?
Yatırımcıların doğrudan Bitcoin’e yatırım yapmasını ancak bunu yaparken ETF ihraççısı şirkete güvenmesini sağlar. Bitcoin fiyat performansına bağlı olarak ETF fiyatı dalgalanır ve yatırımcı Bitcoin’e yatırım yapmış olur.
Spot Bitcoin ETF Nedir?
Peki spot Bitcoin ETF nedir? Spot ETF’de Bitcoin (BTC) direkt olarak dayanak varlıktır. İhraççı şirket ihraç ettiği ETF’lerle orantılı olarak fiziksel BTC tutar. Yani siz ETF alırsınız ancak bunu satan şirket gerçek Bitcoin alıp bunu (saklama hizmeti ortağı aracılığıyla) tutmak zorundadır.
Örnek;
Bitcoin ABC Spot ETF’i olsun örneğimiz. Bu bir ETF ihraççısı tarafından (mesela BlackRock) piyasa sürülür. 10.000 Bitcoin tuttuğunu iddia ediyorsa ve 1 milyon hisse ihraç etmişse, her bir hisse teorik olarak 0,01 Bitcoin’i temsil edecektir.
Spot Bitcoin ETF’in bazı faydaları şunlardır;
- BTC saklama riskini almadan BTC yatırımı yapmış olursunuz.
- Geleneksel borsalarda işlem gördüğü için BTC’ye daha fazla likidite getirir.
- BTC’yi meşru hale getirir ve kurumsalların yatırım yaparken endişelenmemesi sağlanır.
- Akredite ve kurumsal yatırımcıların ilgisiyle BTC fiyatını yukarı çeker.
- İhraççı şirketler ve ETF’lere ilgi arttıkça fon miktarı, ETF piyasa büyüklüğüyle doğru orantılı olarak BTC rezervleri büyük. Özetle arz kıtlığına neden olur.
Negatif yönleri şunlardır;
- Yüksek volatilite.
- ETF ücretleri ve dönemsel baskı nedeniyle negatif fiyatlanabilir. Yani fon olması gereken değerin altına düşebilir. Talepsizlik burada önemli sorun.
- ETF ücretleri Bitcoin’e yatırımı daha maliyetli hale getirir. Yüzde 2,5’e ulaşabilen ücretler ETF’lerin maliyetini artırır. Ama yakında onaylanması beklenen ETF’lerde bunun rekabet gereği önemli ölçüde düşük tutulması bekleniyor.
Vadeli Bitcoin ETF Nedir?
Bu fon türünde doğrundan BTC tutulmaz. Bunun yerine, gelecekteki belirli bir tarihte önceden belirlenmiş bir fiyattan Bitcoin almak veya satmak için yapılan anlaşmalar olan Bitcoin vadeli işlem sözleşmelerine yatırım yapar. Opsiyonları daha önce anlatmıştık ve vade sonlarında volatilitenin nasıl arttığından bahsediyorduk.
Bu yüzden vadeli Bitcoin ETF’ler çoğu uzman tarafından kağıt Bitcoin olarak tanımlanır. Yani arz kıtlığına vesair neden olmadığı için fiyat pozitif katkısı pek yoktur. Binance güzel bir örnekle bunu şöyle açıklıyor.
“Birincil amacı Bitcoin vadeli işlem sözleşmeleri satın alarak Bitcoin’in gelecekteki fiyatını takip etmek olan “BitFutures” adında bir Bitcoin Vadeli İşlem ETF’si hayal edelim. Bir finans kurumu BitFutures ETF’yi kurar ve yönetir. Diyelim ki BitFutures, her biri üç ay sonra 55.000 $’dan bir Bitcoin satın alma hakkını temsil eden 1.000 Bitcoin vadeli işlem sözleşmesi satın almayı planlıyor.
Bu sözleşmeleri satın alacak sermayeyi toplamak için “BitFutures”, bu vadeli işlem sözleşmelerinin yaratabileceği karlar (veya zararlar) üzerinde bir hak talebini temsil eden 10 milyon hisse ihraç eder. Bu da her bir hissenin, her bir vadeli işlem sözleşmesinin 0.0001’lik bir kısmını temsil ettiği anlamına geliyor.
Yatırımcılar daha sonra herhangi bir şirketin hisselerini satın aldıkları gibi BitFutures hisselerini de normal borsalardan satın alabilirler. Eğer piyasa Bitcoin’in üç ay içinde 55.000 $’dan çok daha değerli olacağına inanıyorsa, hisseler primli işlem görebilir. Tersine, piyasa kötümser ise, hisseler indirimli işlem görebilir.
Diyelim ki BitFutures hisse başına 10 dolardan işlem görüyor. Bitcoin fiyatlarının önümüzdeki üç ay içinde yükseleceğine inanan bir yatırımcı 10.000 $ karşılığında 1.000 hisse satın alır. Üç ay içinde, vadeli işlem sözleşmeleri kârlı olursa, BitFutures hisselerinin değeri muhtemelen artacaktır. Yatırımcının inancı doğruysa ve her bir hissenin fiyatı 12 $’a yükselirse, yatırımları artık 12.000 $ değerinde olacak ve 2.000 $ kar elde edecektir.
Özünde, BitFutures gibi bir Bitcoin Vadeli İşlem ETF’sinin hisselerini satın aldığınızda, kripto para birimini veya vadeli işlem sözleşmelerini doğrudan elinizde tutmadan dolaylı olarak Bitcoin’in gelecekteki fiyatı üzerine bahis oynamış olursunuz.”
