Ekonomist Tuur Demeester Bitcoin dünyasında son zamanlarda sıklıkla konuşulan ölçekleme ve hard fork konusuna farklı bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Kendi blogundan yayınladığı bu yazıyı aşağıda Türkçe olarak paylaşıyoruz..
Ethereum fiyatında son dönemde gerçekleşen artışla birlikte (ETH yaklaşık 4 milyar dolarla Bitcoin’in pazar payının yüzde 20’sine ulaştı) kendimi tekrar birkaç kararımı gözden geçiriyor buluyorum; bu, gelecekte bir noktada Ethereum’un baskın para birimi olup Bitcoin’i geçip geçemeyeceğini sorgulamaya kadar gidiyor.
Çeşitli ağ etkileri sebebiyle, bir protokolün piyasanın en sonunda yüzde 80’ini alacağına inanan kripto para maksimalisti konumundayım. Elimizdeki verilerle birlikte şu anda ekosisteme karşı ikili bir bakışım var: Ya Bitcoin kazanacak ya da Ethereum. İşte Bitcoin’e kıyasla Ethereum (ETH) blockchain’ine dair varsayımlarım:
- Savunmasız
- Daha az uyumlu
- Daha “merkezli” bir geleceğe davetiye çıkarıyor
- İşlem sonlanması daha belirsiz
- Proof-of-stake, proof-of-work’dan daha verimli olmayacak
Bu varsayımlara dayanarak son zamanlarda Bitcoin’in kripto para piyasasını domine etmeye devam edeceği şeklinde bir gelecek tasarlamıştım.
Ancak aşağıdaki gözlemler sebebiyle durup bir düşündüm:
- Ethereum Girişim İttifakının (Ethereum Enterprise Alliance) iyi bir izlenimi var ve Ethereum projesine en yüksek mali seviyelerden kredibilite getiriyor.
- Bitcoin kısa vadeli belirli bir çözümü olmayan ölçeklenme darboğazında
- Ethereum’un mevcut ücretleri Bitcoin’inkinden daha düşük
- Müthiş esnekliği onu geliştiriciler için çekici hale getiriyor
- Birçok proje Ethereum platformuna geçiş yapıyor veya Ethereum için uygulamalar geliştiriyor: Brave, Storj, Shapeshift.
- New York Finansal Hizmetler Birimi (DFS) Coinbase’e resmi olarak müşterilerine ETH sunma yetkisi verdi.
Ethereum blockchain’inin uzun vadede değer saklama aracı olabileceğine dair hâlâ şüphelerim var (ve bununla birlikte uzun vadede hayatta kalmaya gücünün yetebileceğine) ancak yine de şu sorular üzerine ciddiyetle kafa yoruyorum:
- Ya piyasa hard-fork müdahalesini kabul etmeye yanaşırsa?
- Ya piyasada çoğunluk daha merkezli — yönetilen — bir kripto para istiyorsa?
- Ya Ethereum’un geliştirici ekibi Bitcoin’in çıkmazından fayda sağlıyor ve dizginleri ele almak için yeterli momentumu kazanmaya çalışıyorsa?
- Ya Ethereum ölçeklenme bilmecesini ödeme kanallarıyla çözerse? Raiden’ın takım liderine göre program yakında başlatılacak.
- Kısacası, ya Ethereum yeteri kadar iyi bir kripto para olmayı başarır ve bundan mütevellit bu protokol savaşını kazanırsa?
- Bütünüyle basite indirgenmiş bir kıyas yapma pahasına, Betamax’ın resim kalitesi VHS’ninkinden iyiydi. Fakat VHS’nin daha iyi bir pazarlama stratejisi vardı (kira piyasası) ve tape’leri uzun metrajlı filmler kadar sürerdi, piyasanın daha çok isteyeceği şeyde buydu..
Madalyonun diğer yüzünde şunları görüyorum:
- Ethereum’un müdahalelerle dolu tarihine karşılık Bitcoin’in istikrarlı, değişmez bir blockchain olma geçmişi var
- Bitcoin’de Ethereum’a kıyasla muhtemelen daha yüksek geliştirici etkinliği var
- Bitcoin’in 100 core geliştiricisi var, Ethereum’un ????
- Core geliştiricisi Vlad Zamfir: Ethereum para değil, güvenli veya ölçeklenebilir değil
- ICO’lar ve ETH/ETC ayrılmasıyla alakalı yasal kaygılar, SEC reddi mümkün
- Buterin’in ve Zamfir’in ölçeklenmeye yaklaşımı farklı
- Ölçeklenme konusunda sorunlu bir gelecek
- Gelecekteki enflasyon oranı bilinmiyor
- Bitcoin’in modüler tasarımına kıyasla belirsiz temel değer önerisi
Bitcoin’in bunun dışında avantajları da var:
- Segwit UASF ile aktive edilebilir, yani madenciler alt edilerek ve alpha durumundaki lightning ödemelerinin acil aktivasyonuna müsaade edilerek (Eğer bu başarısız olursa lightning segwit’siz dahi uygulanabilir.)
- Rootstock Ethereum’un teknolojisini Bitcoin’e döndürebilir
- Sidechain’ler neredeyse üretime hazır, segwit’e ihtiyaçları yok ve ek özelliklerle birlikte özgürce deneyler yapmaya müsaade ediyor. (bu yolla ucuz ekstra blok alanı isteyen herkes aradığını sidechain’de bulabilir.)
- Eğer zamanla bir kripto para “emtianın interneti” olabilmek adına ezici bir şekilde üstün gelecekse bu protokol savaşını kimin kazanacağı sorusunu düşündüğümüzde varlıkların çoğu mevzubahis demektir, kazanacak olan Bitcoin mi Ethereum mu?
Bu bağlamda cevaplarını bulmayı umduğum sorulardan bazıları şunlardır:
- Bitcoin ve Ethereum’da farklı ödeme kanalları (lightning, raiden) uygulamanın zorlukları nelerdir?
- Bugünün spekülatif olmayan ETH kullanım senaryoları nelerdir? (İnsanlar neden ETH’ye ihtiyaç duyar?) Ve, buna bağlı olarak, gelir getiren ETH smart contract tabanlı iş kolları nelerdir?
- Ethereum ve Bitcoin’in güvenlik modelleri arasındaki farkları ölçmenin yolları var mıdır?
- Bitcoin ve Ethereum core gelişimlerinin toplam miktarını ve ortalama kalitesini değerlendirmek için ne gibi proxy’lere sahibiz?
- Tarihi protokol savaşlarının olası analojileri nelerdir?
- Blockchain şişmesi ve sharding’i üzerine ne gibi güvenlik analizleri yapılmıştır?
Tuur Demeester aslında kripto para dünyasındaki ETH-BTC arasında olan düelloyu çok iyi özümsemiş ve dile getirmiş. Tüm bu sorular ve cevapları bize ipuçları verecek ve bu ikini arasındaki piyasa rekabetinin hangi yöne gideceğini gösterecek..
Sizce yukarıdaki tüm senaryolar düşünüldüğünde uzun vadede Ethereum Bitcoin’in yerini alabilir mi??
