Bu yıl büyük bir patlama yaşayan NFT’ler sadece kısa vadede yüksek kazanç yakalamak isteyenlerin odağında değil. Sanatçılar da kendi iş modellerini NFT üzerine kurgulamaya başladı. Üstelik buna Türkiye’den de başarılı örnekler gösterebiliyoruz. Selçuk Erdem’in Fluffy Polar Bears koleksiyonu ve Cem Yılmaz’ın çalışmaları başarılı örnekler olarak karşımıza çıkıyor.
Hayatımıza Giren NFT’ler
NFT‘lerin 2012’den beri bir kavram olduğu iddia edilebilir. Örneğin, 2012’de “Colored Coins” başlamış ve NFT’nin temelleri atılmıştı. CryptoKitties, 2017 yılında Product Hunt’ın kurucusu Ryan Hoover tarafından “kullanıcıların dijital kedi yavrularını toplayıp üretebilecekleri ilk Ethereum tabanlı merkezi olmayan Pokemon benzeri oyun” olarak tanımlandı.
NFT satışları, 2021’in ilk yarısında 2,5 milyar doları aşarak, dijital içerik oluşturucular için görünüşte yeni bir iş modelinin potansiyelini ortaya koydu. Yine bu yıl birçok yatırımcı daha fazla kazanç elde edebilmek için popüler NFT koleksiyonlarına yatırım yaptı.
TreeTrunk’un kurucu ortağı ve ConsenSys Mesh’in araştırma ve geliştirme başkanı John Wolpert şunları söylüyor.
“NFT‘lerden kazanılabilecek çok para var, ancak biz bunları nasıl görüyoruz? NFT’leri hisse senedi olarak görüyorsak sanatçılara ve sanat eserlerine gerçekten önem vermiyor olabiliriz”.
Wolpert’e göre birçok koleksiyonun arkasında ciddi bir iş modeli bulunmuyor. Bu NFT girişimlerinin köpüğü ortadan kalktıkça gerçek girişimler daha fazla gün yüzüne çıkacak.
Telif Hakları ve NFT
Sanatçıların NFT odaklı çalışmaları ikincil telif ücretlerinin bir kısmını tüm sahiplerine dağıtıyor. Bunu daha çok bir yatırım sözleşmesi gibi görebiliriz. Mart ayında, “Kripto Anne” olarak da bilinen Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun bir komiseri olan Hester Peirce sanatçılar tarafından oluşturulan NFT’leri benzer şekilde yatırım ürünleri olarak görüyor.
Ancak, NFT‘lerin hemen menkul kıymet haline gelip gelmeyeceğini belirlemek için henüz çok erken, fakat yasal düzenlemelere de ihtiyaç duyduğu açıktır.
Iota Vakfı’nın finansal ilişkiler başkanı Dan Simerman şunları söyledi.
“Blockchain teknolojisi ile, tüm dijital ‘şeylerin’ getiri ve telif hakkı kazanması mümkün, bu yüzden muhtemelen bir menkul kıymet olmanın veya telif ücreti kazanmanın ne anlama geldiğini yeniden gözden geçirmemiz gerekiyor”.
Telif hakları bir yana, NFT’lerin bütünlüğünü sağlamak, kalıcı bir iş modelinin yapısını belirlemeden önce çözülmesi gereken önemli bir sorundur. TreeTrunk NFT’leri, özgünlük sağlamak için Temel Protokol standardına dayalı sıfır bilgi kanıtlarından yararlanırken, diğer pazar yerleri farklı yaklaşımlar benimsiyor.
Şimdiye kadar hiç NFT yatırımı yapmadıysanız veya sadece para kazanma odaklı yatırımlar yapıyorsanız NFT’lere bir de bu açıdan bakmanız gerekiyor. NFT‘lerin iş modeli hala erken ve birçok deney görüyoruz. Yine de şu anda binlerce kişi için bir oyun değiştirici oldu. Yakın gelecekte NFT’ler hayatımızda çok daha fazla yer edinecek.
