Tarihin başından beri borsalar bireylerin bir birleri arasında mal ve ürünleri aldığı ve sattığı yerlerdir. Halen tarım borsası, çelik borsası gibi borsalar olmakla birlikte günümüzde daha çok hisse senedi veya altın gibi değerli madenlerin işlem gördüğü borsalar revaçtadır. Eskiden insanlar borsalarda işlem yapmak için fiilen borsalara gitmeleri gerekirken elektronikleşen dünyada artık dünyanın neresinde olursanız olun New York, Londra, İstanbul veya Dubai`de bulunan borsada işlem yapabilirsiniz. Çok değil 1980-90`larda dahi ülkemizde eskiden İMKB isminde olan BİST`de işlemlerin büyük kısmı elle yapılıyor, insanlar borsada işlem yapmak için o zaman Karaköy`de olan borsa binasına gitmeleri gerekiyordu.
İlk Bitcoin borsalarından biri olan MtGox`un 2010 yılında kurulmasından sonra Bitcoin borsalarına ilgi her geçen gün arttı. Ancak birçok borsa kurulmasına rağmen hepsi varlığını devam ettiremedi. Örneğin MtGox, siber saldırı sonrasında yaşadığı zarar nedeniyle kapanmak zorunda kaldı.
Türkiye`de Bitcoin`e olan ilginin artması ile Türk Lirası kullanarak işlem yapan ilk Bitcoin borsası olan BTCTurk 2013 yılında Kıbrıs`da kuruldu. Ardından Takascoin ve Koinim borsaları Türkiye`de kuruldu. Ancak Takascoin Bitcoin ile ödeme araçları sunmasına rağmen finansal ve vergisel nedenlerle kapanmak zorunda kaldı. Şu an için Türk Lirası ile işlem yapılabilen BTCTurk ve Koinim borsaları aktiftir.
Bitcoin borsalarında dünya çapında işlem hacmi her geçen gün artmaktadır. Bitcoinity`ye göre Bitcoin borsalarının 24 saatlik toplam işlem hacmi ise 2.739.717 BTC yani yaklaşık 1.5 milyar$`dır. Crypto-Currency Market`e göre ise 134 milyon$ dır. Sonuç olarak günlük dolar bazında 100, tüm diğer para birimleri dahil muhtemelen 2 milyar$ lık işlem hacmine ulaşıldığı söylenebilir. Bitcoin`in toplam değeri olan 10 milyar $ düşünüldüğünde, günlük hacim toplam değerin %10-15`i civarındadır.
Bu oranın karşılaştırmasını her ne kadar benzer olmasa da menkul kıymet borsaları ile yapabiliriz. CNBC-E`nin haberine göre Dow Jones ilk 30 şirketinin değeri 4.24 trilyon $ ve S&P nin ilk 500 şirketinin değeri 14 trilyon $`dır. MarketWatch`a göre Dow Jones`da günlük hacim 200-250 milyon $ civarında olup piyasa değerinin %4`ü civarındadır. Yine MarketWatch`a göre S&P 500 günlük işlem hacmi 1-1.5 milyar $ civarında olup piyasa değerinin %7`si civarındadır. TRT tarafından yapılan habere göre ise BIST`de bulunan şirketlerin değeri 600-700 milyar TL`dir. Borsa İstanbul verilerine göre günlük işlem hacmi 5-8 milyar TL olup, piyasa değerine göre %1-2 civarındadır.
TL/BTC işlemi için aktif olan borsalardan Koinim`in günlük işlem hacmi 3-4 BTC, BTCTurk`ün ise 700 BTC civarındadır. Diğer bir ifade ile Bitcoin`in şu anki değeri ile günlük yaklaşık 1.500.000 TL`lik, TL/BTC işlem hacmi gerçekleşmektedir. Bu rakamlara göre TL/BTC`nin mevcut günlük işlem hacimleri potansiyelinin biraz altında olduğu söylenebilir. Çünkü Türkiye yıllar boyunca dünya ekonomisinde %1`lik bir yer kaplamıştır ve kaplamaktadır. Örneğin Dünyanın toplam nominal GDP`si 2015 yılında 73 trilyon $ iken, Türkiye`nin 733 milyar $`dır. Türkiye`de olan neredeyse tüm sektörlerin, dünya çapında sektörün büyüklüğüne göre benzer oranda olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum yıllardır aynıdır ve değişmemiştir.
Bu bakış açısı ile bakıldığında 10 milyar $`lık toplam Bitcoin`in içerisinde 100 milyon$`nın Türkiye`de olabileceğini düşünebiliriz. Bu durumda da TL/BTC`nin, USD/BTC`de olduğu gibi toplam hacmin %10 civarında günlük işlem hacmi olabileceği düşünüldüğünde, günlük 10-15 milyon $ yani 30-45 milyon TL`lik işlem hacmi potansiyeli bulunmaktadır. Bu potansiyelin %3-5`i mevcut BTCTurk ve Koinim ile karşılanmaktadır. Muhtemelen bu ihtiyacın geri kalanı yurt dışı borsalarından karşılanmaktadır, veya Türkiye`de diğer ülkeler kadar Bitcoin bilinirliği olmadığı için şu an için bir ihtiyaç yoktur.
Özetle günlük işlem hacminin toplam değere oranı gelişmiş ülkelerin borsalarında yüksek, gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye`de düşük olduğu gözlenebilir. Yani Türkiye`nin önünde gidecek çok yol vardır. Bu nedenle Türkiye müşterilerine hizmet edebilecek TL/BTC takas hizmeti verebilecek yeni borsalar açılabileceği ve hayatta kalabileceği söylenebilir. Elbette mevcut borsalar pazarı yönetecektir; ancak her zaman gelişmekte olan pazarlarda yeni gelenlere yer vardır. Sonuçta birçok marka rakiplerinden çok sonra piyasaya girmiş ve başarılı olmuştur. Örneğin çağımızın dev arama motoru olan Google, internetin başlangıcından beri kurulmuş onlarca arama motorundan sonra doğdu. Bunlardan bazıları halen aktif olmak ile birlikte Google 16-17. Arama motoru olup, şu an için pazar lideridir.
Sonuç olarak Türkiye`de Bitcoin`e her geçen gün ilgi artıyor. Mevcut borsaların çok üzerinde bir potansiyeli olan Türkiye pazarında yeni borsalara her zaman için ihtiyaç olduğunu söyleyebiliriz.
