Bitcoin fiyatı son günlerde ciddi bir volatilite yaşıyor. 7600 dolara kadar çıkan fiyatın haberin yazıldığı sırada 5900 dolar seviyelerine kadar düştüğü görülüyor. Geçtiğimiz günlerde Bitfinex tarafından fazladan Tether basarak yapıldığı iddia edilen manipülasyon ihtimali, fiyatın birkaç gün sonra tekrar aşağı çekilmesiyle artmış durumda.
Peki olayın iç yüzü tam olarak nedir, biz uyurken piyasanın arka sokaklarında neler dönüyor? Bu soruların cevabına geçmeden önce kısaca Tether’i tanıyalım..
Tether (USDT)
Piyasada itibari paralarla kripto paraları buluşturan ilk para birimi olarak tanınan Tether’in sitesinde kripto paraya ait tüm token’lerin (USDT) %100 dolarla desteklendiği belirtiliyor. Yani piyasadaki her USDT token’i için 1 dolar rezerv edilmiş durumda. Ancak bunu garanti eden herhangi bir denetim yok?? Şirket iddiasına göre ise belirli tarihlerde bir denetim şirketi hesapları denetliyor. Peki bu yeterli mi veya güvenilir mi?
Tether’in fiyatı hep 1 dolar civarında sabit olmak zorunda. Coinmarketcap‘e göre USDT tarihinin en düşük değeri 0.94 dolar, en yüksek değeri ise 1.05 dolar olarak kayıtlara geçmiş.
Birçok kripto para borsası ülkelerin uyumluluk yasalarıyla uğraşmamak için dolar yerine tether kabul ediyor. Yani birçok borsada USD/BTC çifti yerine USDT/BTC çifti tercih ediliyor. Böylece borsalar hem dolar, euro, yen gibi paraları ayrı ayrı listeleme zahmetinden kurtulmuş oluyor hem de tüm kripto paralara karşılık itibari paraları temsil eden tek bir para birimi (USDT) kullanarak kullanıcılarına yeterli sayıda para çiftinde işlem yapma fırsatı tanıyor.
Bitfinex
Piyasadaki borsaların öncülerinden biri olarak bilinen Bitfinex’in, USDT token’lerini basan şirketin ortağı olduğu biliniyor. Bitfinex ile Tether’in ilişkisine dair çarpıcı gerçekleri BitCrypto’ed isimli Medium kullanıcısının yazılarını takip ederek görebilirsiniz. Aynı kişinin Twitter’da yönettiği Bitfinexed isimli hesap, bu konuda bildiklerimizin birçoğuna detaylı bir şekilde ışık tutuyor.
Hesabın daha önce iddia ettiği 80 milyon USDT token’ın piyasaya sürülmesiyle ilgili grafiğe göz atalım.
Bu grafikte 80 milyon tether’in piyasaya sürülmesinin hemen ardından Bitcoin fiyatında büyük bir pump gerçekleştiği görülebilir.
Daha geniş bir süreyi kapsayan bir diğer grafiği ise aşağıda görebilirsiniz. Aşağıdaki grafikte Bitcoin fiyatı ile USDT arasında bir ilişki olduğu ifade gösterilmiş.
Bitcoin fiyatının 2015 yılından beri hareketinin izlenebileceği grafiği çarpıcı kılan veri, basılan USDT’lerin fiyata hep olumlu etkide bulunması.
SegWit2x hard fork’unun ve iptalinin son haftayı meşgul ettiği gündemde piyasanın dikkatli gözlerinden kaçmayan şey bir başka toplu USDT basımı oldu. Geçtiğimiz günlerde gerçekleşen bu işlemin sorumlusu yine Bitfinex olarak gösteriliyor.
İddialara göre, son günlerde piyasaya 20 milyon USDT süren borsa bastığı bu USDT’lerle bitcoin alıyor ve bitcoin fiyatını büyük bir şekilde pump’lıyor. SegWit2x planının rafa kalkmasıyla birlikte pek tabii artmasını bekleyebileceğimiz BTC fiyatının bu büyük habere rağmen kısa süre içinde 7600 dolardan 6000 dolara inmesi ise Bitfinex’in bastığı USDT’lerle aldığı BTC’leri satmasıyla açıklanıyor.
Sadece yukarı verdiğimiz örneklerle kalmayan ve sayısız iddianın yaşandığı USDT’de bu çarpıcı fikirler ne derece doğru olabilir?
Öncelikle tether sirkülasyonuna ve şirket verilerine bir göz atalım.
13 Kasım Pazartesi günü ilk saatlerinde tether.to sitesinden aldığımız veriye göre sirkülasyonda 594 milyon dolarlık USDT, yani tether bulunmakta. Bu paranın yalnızca 333 bin doları ise şirket sahiplerinin.
Tüm tether token’ların 2015 yılından beri basıldığı yani sirkülasyona sokulduğu adresi ise aşağıda paylaşıyorum, geriye dönük tüm işlemler bu adresten görülebilir:
http://omniexplorer.info/lookupadd.aspx?address=3MbYQMMmSkC3AgWkj9FMo5LsPTW1zBTwXL
Öte yandan 11 Kasım’da ise 30 milyon dolarlık tether daha basıldığı görülüyor. Aslında tether girişi sadece bu aralar değil sürekli olarak belirli aralıklarla yapılıyor. Kasım ayı içerisinde toplamda 125 milyon dolarlık tether piyasaya sürülmüş.
Şimdi de tether’lerin hangi borsalarda tutulduğuna şirketin sitesinden verilen bilgilere göre göz atalım. Aşağıda görüleceği üzere, 242 milyon dolarlık USDT bakiyesiyle Bittrex birinci sırada, onu 209 milyon dolarla Poloniex takip ederken, sadece 16,2 milyon dolarlık bakiyesiyle Bitfinex üçüncü sırada yer alıyor. Diğer adreslerde bulunan irili ufaklı miktarların kaynağı ise Kraken hariç belirtilmemiş.
Tether şirketinin bu rakamlar üzerinde oynama yaptığını söylemek zor; çünkü işin içerisinde sadece Bitfinex değil, Bittrex ve Poloniex’de var. Eğer bir düzenbazlık veya hile yapılıyorsa bu borsalar da bu tezgahın içerisinde demektir.
Biz elimizdeki verilere bakarak ilerlemeye devam edelim..
Bitfinex’in USDT hesabında görünen 16,2 milyon dolar ile herhangi bir spekülasyon yapamayacağı çok açık. Çünkü 200 milyar dolarlık piyasada bu kadar küçük bir para bence en fazla 40 – 50 dolar fiyatı oynatabilir ve bu da kalıcı olmaz. Hatta tüm Tether’leri düşündüğümüzde bile 594 milyon dolarlık rakam, toplam piyasanın 400’de 1’ine (1/400) denk gelmekte. Tüm USDT’lerin spekülasyon için kullanıldığını düşünsek bile fiyatı binlerce dolar yukarı çekmesi zor görünüyor, özetle USDT spekülasyonları varsa ve yapılıyorsa bile 2000 – 3000 USD civarında seyreden Bitcoin fiyatını 7000 – 7500’lere çıkaramaz.
Diğer taraftan, daha önemli bir şey var. Bence asıl üzerinde durulması gereken konu tether’in şirket hesaplarıdır. Eğer şirketin hesabında yukarı belirttiği rakamdan 1000 dolar bile az para varsa, burada bir sorun var demektir ve bu USDT’ye olan güveni derinden sarsacaktır. Bu nedenle şirketin banka hesapları sürekli olarak denetlemeye açık olmalı, kullanıcılar tetikte olmalı ve bu paranın varlığı her zaman kanıtlanmalıdır; aksi takdirde piyasada USDT denen varlığın değeri 1 USD’ye eşit olmayacak ve güven sorunuyla birlikte bir çok farklı sıkıntılara yol açacaktır.
Özetlersek, tether ve Bitfinex ile ilgili çok sayıda iddia var; fakat buna rağmen Bitfinex hesaplarında çok az miktarda USDT görünüyor. Adı geçen borsanın bu kadar küçük bir miktarla piyasayı maniple etmesi zor görünüyor. Ama yine de iddialarda olduğu gibi spekülasyon girişimleri yaşanmış veya halen yaşanıyor olabilir. Şu an için elimizdeki verilere göre tamamen yok ya da var demek yanlış olacaktır. Bununla birlikte, Bitfinex’in yaptığı spekülasyonlarla Bitcoin bu fiyatları gördü demek de pek doğru olmayacaktır.
Değerlendirmeyi okurlarımızın görüşüne bırakarak yorumlarınızı bekliyoruz..
