İki ayrı dönemde düzenlenen Telegram ICO’su toplamda 1.7 milyar yatırım toplayarak tüm rekorları alt üst etmiş ve piyasada büyük ses getirmişti. 850 milyon doların toplandığı ön satışa sadece 81 kişinin katılmasıyla büyük sansasyon yaratan Telegram, kendi cüzdanını geliştirmeye ve GRAM token’lerini piyasaya sürmeye hazırlanıyor.
Telegram (TON) Nedir?
Şifrelenmiş mesajlaşma uygulaması Telegram’ın ölçeklendirilebilir ve esnek bir yapıya sahip blockchain’i, TON (Telegram Open Network) şeklinde isimlendiriliyor. TON ana bir chain’den ve ona eşlik eden 292 blockchain’den oluşuyor. Geliştirilen özelliklerle birlikte TON’un saniyede milyonlarca işlem işleyebileceği belirtiliyor. Şimdi bu özelliklere göz atalım.
Telegram (TON) Nasıl Çalışır?
Sonsuz sharding paradigması: TON ölçeklendirme mekanizmasını güçlendirmek için sharding (veritabanının yatay bölünmesi) desteği sağlıyor. TON blockchain’leri bekleyen değişiklikleri anında uygulamak için otomatik olarak ayrılıp birleşiyor. Yani yeni bloklar hızla üretiliyor ve uzun kuyruklar oluşmadığı için, platformdaki hizmetlerin kullanım yoğunluğuna bakılmaksızın işlem ücretleri düşük kalıyor.
Hızlı yönlendirme: İki blockchain arasındaki işlemlerin sistemin boyutuna bakılmaksızın hızlıca işlenmesi için akıllı yönlendirme mekanizmaları kullanılıyor. TON blockchain’leri arasında bilgi iletimi için gereken zaman logaritmik bir şekilde belirleniyor. Yani sayıları milyonlara ulaşsa da chain’ler birbiriyle en yüksek hızda veri alışverişi yapabiliyor.
Proof-of-Stake algoritması: Kullanılan bu algoritmada node’lar kendilerine düşen paydan rastgele alıyor. Proof-of-Work’te ödüle ulaşmak için gereken işlemci gücü bu algoritmaya sahip TON’da işlemlerin ve akıllı sözleşmelerin kontrol edilmesinde kullanılıyor, dolayısıyla hız ve verim artıyor.
İki boyutlu dağıtık defterler: Yeni, geçerli bloklar hatalı olduğu ortaya çıkan blokların üzerine yerleştiriliyor. Dolayısıyla gereksiz fork’ların (çatallanma) önüne geçiliyor. Buna ek olarak geçerli işlemler kaynağı belirsiz hatalar sebebiyle devre dışı kalmıyor.
TON depolama sistemi: Sistem dağıtık bir dosya depolama teknolojisi olarak tanımlanıyor. TON P2P ağından sisteme erişebilir ve istediğiniz dosyaları depolayabilirsiniz. Dağıtık bir Dropbox’a benzetilen hizmet aynı zamanda dev yığınlar halinde bilgi depolaması yapılan daha karmaşık merkezsiz uygulamaların önünü açıyor.
TON Proxy: TON Proxy katmanıyla TON node’larının IP adresleri ve kimlikleri gizleniyor. Bir diğer deyişle bu katman anonimlik sağlamak ve online gizliliği korumak için merkezsiz VPN hizmetleri ve blockchain temelli TOR alternatifleri oluşturmada kullanılabilir. Tıpkı TON P2P ağı ve TON DNS’i gibi TON Proxy’si de Telegram dahil tüm hizmetler için sansüre karşı tam koruma sağlayabilir.
TON DNS: TON DNS’i hesapların, akıllı sözleşmelerin, sunulan hizmetlerin ve ağ node’larının isimlerini belirleyen bir hizmet olarak tanımlanıyor. TON DNS’ini kullanarak merkezsiz hizmetlere erişmek internet üzerinde bir sayfayı aratmak kadar kolay.
TON’da ödemeler: TON’da kullanıcılar birbirleri arasında mikro ödemeler dahil her çeşit ödeme yapılabilir. Kullanılan mal ve hizmetlerin ödemeleri de TON üzerinden yapılabilir.
GRAM’ın gücünü kullanım kolaylığından alacağı öngörülüyor. Zira dünyada 200 milyonun üzerindeki Telegram kullanıcısının her birinin telefonuna ödeme özelliğinin entegre edilmesi planlanıyor. Dolayısıyla kullanıcılar, botlar ve diğer hizmetler arasında anında chain-dışı para transferi yapılabilir. Chain üzerindeki işlemlerdeki güvenliğin chain-dışı işlemlerde de sağlanması için gerekli önlemlerin alınacağı belirtiliyor.
GRAM’ın akıbeti
Rus hükümeti Telegram’a tam anlamıyla savaş açtı. Hükümet Telegram’dan kullanıcıların şifrelenmiş mesajlarına erişim izni talep etmiş; Telegram ekibi kullanıcıların gizliliğini koruma amacıyla bu talebi reddetmişti. Bunun üzerine Rus yargısı Telegram’a yasak getirdi. Telegram CEO’su Pavel Durov Nisan ayı sonlarında 18 milyonun üzerinde IP adresinin hükümet tarafından engellendiğine dikkat çekerek, “Rus internet tarihindeki en büyük sansüre şahit oluyoruz.” yorumunda bulunmuştu. Durov Rus vatandaşlarına yasağı protesto etmek için sokaklara dökülme ve Telegram’ın simgesi olan kağıt uçaklar uçurma çağrısı yapmıştı. Rus vatandaşları bu çağrıya karşılıksız kalmadı. Moskova’da Telegram’a destek vermek için toplanan kalabalık binlerce kağıt uçak uçurarak Putin hükümetini yasak sebebiyle protesto etmişti.
Diğer taraftan GRAM’ın akıbetinin ne olacağı bilinmiyor. Telegram ekibi konuya dair açıklama yapmaktan imtina ediyor. Rusya’daki yasak ve belirsizliğin, Telegram’ı, TON’u piyasaya sürmekten alıkoyduğu öngörülebilir. Şayet TON ve GRAM faaliyete geçerse, gündelik hayatımızda büyük değişikliklerin meydana gelmesi kaçınılmaz olacaktır.
