Küresel piyasalarda resesyon riski devam ederken, kripto paralardaki belirsizlik ciddi boyutlara ulaştı. Uzmanlar, şimdiden felaket senaryolarını imgelemeye başladı.
Resesyon Nedir? Ekonomiler, Neden Resesyona Girer?
Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu’na (NBER) göre resesyon, ”ekonomik büyümenin belirli bir süreliğine negatif olmasını tanımlıyor. Reseyon ayrıca, ekonominin uzun vadeli büyüme oranlarından daha düşük oranlarda büyümesi şeklinde de tanımlanabiliyor. Ülke ekonomisindeki büyüme hızı, nüfus artış hızından düşük olduğunda kişi başına düşen milli gelir düşebiliyor. Makro ekonomik bütün göstergeler; reel gelir, istihdam, endüstriyel üretim, perakende ve toptan ticaret verileri bu ölçümlemelerin içerisinde yer alıyor.” Bir ülke, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) en az iki mali çeyrek boyunca tutarlı bir düşüş gösterdiğinde, genellikle reseyon riski ile karşı karşıya kalır.
Resesyon ayrıca, bir ülkenin GSYİH’sında en belirgin olmakla birlikte, yüksek enflasyon, azalan gelir, artan işsizlik seviyesi, azalan endüstriyel üretim ve azalan toptan-perakende satışlar gibi diğer göstergelerle de karakterize edilir. Bu sürecin en önemli nedenlerinden biri hiperenflasyondur. Bu süreç, bir ulusun resesyona girmesine neden olabilir. Korona ve Rusya-Ukrayna krizinin neden olduğu tedarik zincirindeki kaos bu süreci büyük oranda teikledi. Ülkelerin resesyon süreci yaşaması sık gerçekleşmese de 1960-2007 yılları arasında 21 gelişmiş ülke ekonomisi 122 resesyon yaşadığı bilinmektedir.
Goldman Sachs ve Elon Musk’tan Resesyon Uyarısı
Goldman Sachs’ın eski CEO’su ve şu anda bankanın kıdemli başkanı olan Lloyd Blankfein, yaklaşmakta olan bir resesyon konusunda uyarıda bulundu. Blankfein, şirketlerin ve yatırımcıların bu zor sürece hazırlık yapması gerektiğini söyledi. Yönetici, bunun “çok, çok yüksek bir risk” olduğunu da sözlerine ekledi. Tesla ve Spacex CEO’su Elon Musk da aynı riske dikkat çekti.
Milyarder isim, ABD ekonomisinin muhtemelen bir resesyonda olduğunu ve bu sürecin 12 ila 18 ay boyunca devam edebileceğini belirtti. Musk’a göre, enflasyonun asıl nedeni, hükümetin durmadan para basması. Fed’in faiz artırımı ve para politikası, kripto para piyasası üzerinde de etkili oluyor.
Kripto Para Piyasası, Nasıl Etkilenir?
Uzmanlara göre, kripto para piyasası hala olgunlaşma evresinde ve küresel ekonomide meydana gelen olaylardan önemli ölçüde etkileniyor. Bitcoin’in Nasdaq ile yüksek korelasyonu somut bir örnek. Kripto para piyasasının değeri, Kasım 2021’de 3 trilyon doları aştı. Bu şimdiye kadar kaydettiği en yüksek seviyeydi. Ancak, an itibariyle piyasasın değeri 1 trilyon doların altında. Karşılaştırıldığında, küresel GSYİH, aynı takvim yılında yaklaşık 94,93 trilyon dolar olarak gerçekleşti ve bu, 2020’de kaydedilenden yaklaşık %10 daha yüksek. Merkezileşmiş ve merkeziyetsiz ekonomiler arasında geniş bir marj vardır. Bu nedenle, kripto para piyasası, küresel piyasada tek başına bir resesyona neden olmak için henüz çok küçük. Öte yandan, geleneksel piyasalar resesyon riski yaşarsa, kripto para piyasası da bu felaketin içine sürüklenebilir.
Kripto piyasası, tıpkı geleneksel piyasa gibi, ekonomik kriz veya resesyon riskinden muaf değildir. Doğal olarak, bir resesyon sürecinde kripto piyasasında en çok etkilenenler, hem bireylersel hem de kurumsal yatırımcılar olacaktır. Ekonomik krizlerde, yatırımcılar arasında yüksek riskli yatırımlarını dengeleme eğilimi vardır. Ne yazık ki, çoğu yatırımcı, özellikle de bireyler için, kripto yatırımı “yüksek riskli” olarak kabul edilir. Bu yüzden, resesyon riskinde piyasada büyük bir satış baksısı ve tasfiye meydana gelecektir. Panik satışı sonrası, Bitcoin (BTC) ve altcoin’ler daha önce görülmemiş oranda düşüş yaşayacaklardır. Resesyon nedeniyle kripto para şirketleri hem sermaye hem de kredi ödemelerindeki geri ödemeler nedeniyle iflas bayrağını dikebilir. Bloomberg raporuna göre, birçok Bitcoin madencisi şimdiden borç batağına saplanmış durumda. Ayrıca, sektörde birçok insan işini kaybetmeye başladı.
