Ethereum ekosistemi, Dencun yükseltmesi 2024 yılının başlarında ağın üç test ağına ulaştığında Layer-2 katmanları için önemli ölçüde daha düşük gaz ücretlerine ve daha yüksek işlem hızlarına yaklaşıyor. Dencun ağ yükseltmesi, 17 Ocak’ta Goerli test ağında etkinleştirildi ve birkaç Ethereum İyileştirme Teklifi (EIP) sundu. Özellikle ilgi çeken EIP-4844, Layer-2 işlem ücretlerini düşürmek için lanse edilen ve merakla beklenen bir gelişme olan proto-danksharding mekanizmasını mümkün kılıyor.
Dencun İçin Dikkat Çeken Açıklamalar
Dencun’un Goerli ağında yer alması, test ağının yükseltmeyi tamamlamasını engelleyen bir hatadan kaynaklanan dört saatlik bir gecikme yaşadı. Ethereum geliştirme platformu Tenderly’nin kurucu ortağı Nebojsa Urosevic, hatanın ayrıntılarını açıkladı:
“Ethereum’un proof-of-stake istemcisi Prysm’deki bir hata nedeniyle ağ düğümlerle senkronize olamadı.”
Mühendislik ekibinin Kıdemli Başkan Yardımcısı olarak da görev yapan Tenderly kurucu ortağı, yükseltmelerde senkronizasyon gecikmelerinin yaygın olduğunu ve bu durumun hatanın zamanında tespit edilip düzeltilmesine olanak sağladığını açıkladı:
“Birden fazla proof-of-stake mekanizmasının olmasının ve test ağlarının var olmasının nedenlerinden biri de bu.”
Ethereum Vakfı protokol lideri Tim Beiko ayrıca 18 Ocak’ta yapılan ve sorunların ana hatlarıyla belirtildiği son Tüm Çekirdek Geliştiriciler Yürütme Çağrısından (All Core Developers Execution Call) bir bilgi notu paylaştı. Historical roots, Ethereum’un Beacon Chain’inin blok zincirinin durumunun hesaplama yükünü yönetmek için kullandığı eski bir mekanizmadır.
Beiko’nun özetlediği gibi, hata Ethereum’un proof-of-stake istemcisi Prysm’in historical roots değerini 0 olarak ayarlamasıyla ilgiliydi ve bu da Goerli test ağının Dencun yükseltmesini tamamlamasını engelledi.
Dencun Yükseltmesine Yönelik Detaylar
Resmi Ethereum blogunda da belirtildiği üzere Dencun 9 farklı EIP içeriyor. Urosevic, EIP’ler arasında en çok beklenenler olarak proto-danksharding ve blob işlemlerinin altını çizdi:
“Proto-danksharding, calldata yerine blob taşıyan işlemlerin kullanılması sayesinde gelişmiş Ethereum ölçeklenebilirliğine yönelik önemli bir adımdır.”
Urosevic, veri bloblarının işlem verilerini geçici olarak “sıkıştırılmış” bir formatta kullanılabilir hale getirerek depolama verimliliğini artıracağını açıklıyor. Bunların call data’ya kıyasla daha uygun maliyetli olduğunu ve maliyetlerde %80 ila 90’a varan potansiyel bir azalma sağlayacağını da sözlerine ekliyor.
Goerli’de gerçekleşen başarılı uygulamanın ardından Dencun yükseltmesi için sırada Sepolia ve Holesky test ağları var. Urosevic, Ethereum’un mainnet yükseltme planları yapılmadan önce üç test ağında da başarılı bir dağıtım yapılması gerektiğini belirtiyor.
