Her geçen gün yeni bir ICO ile girişimciler projelerine fon toplama kampanyaları başlatıyor. Üst düzey yatırımcı olmanıza gerek kalmadan veya Türkiye’de olduğu gibi SPK tarafından verilen “melek yatırımcı” sertifikası gibi düzenlemelere tabi olmadan, 1 dolarınız bile olsa ICO’lara yatırım yapabilirsiniz. Bu yatırımınız sonucunda paranızı kaybedebilirsiniz veya inanılmaz karlar elde edebilirsiniz. Sonuçta ICO’lar yüksek riskli yatırımlar.
ICO yatırımı yapmak veya ICO’ları takip etmek için isteyenler için CoinTürk olarak ICO Takvimi hazırlamaya başladık ve olabildiğince güncel tutmaya çalışıyoruz. ICO’lara yatırım yaparken ICO yatırımlarının büyük risk taşıdığını her daim akılda tutmakta fayda var. Dolayısıyla aynı anda birden çok ICO yatırımı yapılmalı ki mevcut risk dağıtılabilsin. Bunun için de ICO’ları iyi değerlendirmeli ve yatırımcı olarak risk algınıza göre yatırımınızı yönlendirmelisiniz.
Elbette ICO’lardan gelen token’ları borsalara düşer düşmez satarak anlık karlar elde edebilirsiniz. Ancak bunun da artık eskisi kadar imkan dahilinde olmadığını hatırlatmak isterim. Maalesef o kadar çok yeni ICO pazara giriyor ki, token’lar piyasaya çıkınca değer kazanmak yerine genelde değer kaybediyor. İşte bu nedenle ICO’lara “token’ları satarım, x3, x5 veya x10 kar elde ederim” şeklinde bakmak değil; sahip oldukları temel fikir, tutup tutmayacakları gibi değerlendirme kriterleri getirmek faydalı olabilir.
CoinSchedule verilerine göre tamamlanan ICO’ların %23.8’i (en büyük dilim) iletişim sektörüne yönelik. Bunu %13.8 ile finans ve %10.6 ile alım-satım&yatırım izliyor. Bu ICO’ların aldığı yatırım oranları her yıl katlanarak artıyor. 2016 yılında toplam 43 ICO ile 95 milyon dolar, 2017 yılında 210 ICO 3.8 milyar dolar ve 2018 yılında daha ilk 5 ayda 343 ICO ile 8,9 milyar dolar yatırım toplandı. Bu veri ışığında; 2018 sonuna kadar yaklaşık 1000 ICO’nun daha tamamlanması ve yaklaşık 20-30 milyar dolar yatırım toplanması şaşırtıcı olmayacaktır.
ICOBENCH verilerine göre ise halen yatırım almaya devam eden, yatırım süresi tamamlanmış veya önümüzdeki dönemde yatırıma açılacak toplam 3345 ICO bulunuyor. Bu ICO’lardan ne kadarının başarılı olacağı büyük bir soru işareti. ICOBENCH gibi siteler ICO’ları puanlıyor. Bu puanların nasıl verildiği çok net değil. Örneğin Binance gibi başarılı bir ICO’ya 5 üzerinden 3.2 puan verilmesi puanlama sisteminin sorgulanmasına yol açıyor.
3345 ICO’nun 159’unun sağlıkla ilgili olduğu görülüyor. Bunların 55’inin yatırım döneminin sona ermiş. Sağlıkla ilgili ilk ICO, Temmuz 2017’de yatırıma açılan ve Ağustos 2017’de yatırıma kapanan Bowhead isimli proje. Bowhead temel olarak sağlık verilerini anlık toplayarak blockchain temelli bir veri bankası oluşturmayı hedefliyor. Oluşturulacak veri bankasının hekimlerle paylaşılabileceği, anlık sağlık değerlendirmesinin alınabileceği ve bu yolla sağlık sorunlarının oluşmadan önlenebileceği belirtiliyor. Şu anda Beta aşamasında olduğu belirtilen projenin ne zaman tam olarak faaliyete geçeceği henüz belli değil. Bowhead’den sonra her alanda olduğu gibi sağlık alanında da yeni projeler başlatıldı. Ancak ilk sağlık projesinin bile ICO’sunun üzerinden 1 yıl geçmesine rağmen proje henüz bir ürün veya hizmete dönüşemedi.
Yükselen trend sanal gerçeklikle ilgili toplam 77 ICO bulunuyor. Bunlardan ilki WAX. Herkesin istediği her şeyin alım-satımını yapabileceği sanal bir market kurmayı hedefleyen WAX Eylül-Kasım 2017 arasında yatırım topladı. WAX’in halen bir ürün veya hizmet sunmaması hiç şaşırtıcı değil.
Blok-zinciri teknolojisinin muhtemelen en iyi şekilde kullanılacağı yapay zeka alanında ise yaklaşık 250 ICO’nun olduğu görülüyor. Bunlardan ilki, emlak pazarı ve yapay zekayı birleştirerek kullanıcıların daha iyi yatırım yapmalarına imkan tanıyan Swarn isimli ICO. Platform 2-3 ay önce açıldı. Ancak yatırımcılara vadedilenler halen daha yerine getirilmedi.
Sonuç olarak Binance gibi bazı projeler hariç neredeyse hiçbir ICO, yatırımcılarına vadettiği ürün ve hizmetleri hayata geçiremiyor; token piyasaya sürüp, spekülatif hareketler yapmaktan öteye geçemiyor. Yatırım toplarken verilen 1-2 yıl sözü hep ertelendiği için token fiyatları hep spekülatif hareketlerle belirleniyor.
Blokchain teknolojisi bireysel yatırımcıların hızlı bir şekilde yeni projelere yatırım yapmasını sağlıyor. Ancak diğer taraftan birçok riskleri mevcut. Bu nedenle ICO’lara girerken veya halen projesi hayata geçmemiş ICO token’larına yatırım yaparken yatırımcılara çok dikkatli olmalarını tavsiye ederiz. Unutulmaması gerekir ki geçmiş, mevcut ve gelecek ICO projelerinin ancak %5’i varlığını sürdürebilecek. Yatırım yaparken birden çok ve hatta belki 100’lerce ICO’ya yatırım yaparak riski azaltabilirsiniz. Son olarak; kripto paralara yaptığınız yatırımların tamamen yok olabileceğini unutmayın ve kaybettiğinizde üzüleceğiniz yatırım limitini geçmeyin.
