2021 yılında El Salvador, Bitcoin’i resmi yasal ödeme aracı olarak kabul eden ilk ülke oldu. Bu bir dönüm noktasıydı ve bu hareket övgü kadar eleştiri de aldı. Ayrıca son zamanlarda gerek kripto para birimlerinin gerekse de kripto para ekosisteminin düzenleyici baskı altında olduğunu ifade edebiliriz.
Ancak her ne kadar küçük bir ülke olsa ve bazıları tarafından dikkate alınmasa da El Salvador’un Bitcoin deneyi ilginç bir boyut da taşıyor.
El Salvador’un Cesur Hamlesi
El Salvador, Bitcoin’i resmi bir para birimi olarak kabul ettiğinde büyük bir ilgi uyandırdı. Bu eşi benzeri görülmemiş kararın birçok vatandaşa fayda sağlayacağı düşüncesi ile yapılan bir hamleydi.
PwC’ye göre, El Salvador nüfusunun yaklaşık %70’inin bir banka hesabına erişimi yok. Öte yandan, ülkede 9,94 milyon cep telefonu kullanımı var ki bu nüfusun tamamına denk geliyor. Bu nedenle, yalnızca bir akıllı telefon uygulamasına ihtiyaç duyan bir para sistemine geçiş oldukça avantajlı olabilir.
Ayrıca, Dünya Ekonomik Forumu’na göre işçi dövizleri ülkenin GSYH’sinin %20’sinden fazlasını oluşturuyor. Uluslararası banka havaleleri için ne kadar para harcandığı göz önüne alındığında, Bitcoin cazip bir alternatif olabilir.
El Salvador, esas olarak yoksullukla mücadele etmek ve banka kullanmayan vatandaşlara yardım etmek için Bitcoin’i ulusal para birimi olarak kabul etti. Hükümet, akıllı telefonları aracılığıyla dijital para birimine erişmelerine izin vererek vatandaşlar için ekonomik fırsatları geliştirmeyi umuyordu. Bu, onları daha önce mevcut olmayan finansal hizmetlere bağlayacaktı. Ayrıca, enflasyon riskini azaltarak daha istikrarlı bir ekonominin teşvik edilmesine yardımcı olacaktı.
Dahası, Bitcoin’in ulusal bir para birimi olarak kabul edilmesi, hükümet işlemleri daha kolay izleyebileceğinden kara para aklama ve yolsuzluğu da engelleyebilir. Bitcoin kullanımı yabancı yatırımları da çekerek ekonomik büyümeyi daha da teşvik edebilir.
Güncel Görünüm
Ancak ne yazık ki, Bitcoin’i benimsediğinden beri El Salvador siyasi kargaşaya sürüklendi. Şu anda hükümette istikrarsızlık, siyasi partiler arasında çatışan çıkarlar ve belirsiz bir ekonomik gelecek var. Yine de istikrarsızlığa ve 2022’de çetelerle bağlantılı şiddet olaylarındaki artışa rağmen turizm %30 arttı.
Yeni fırsatlar ve dijital hizmetlere daha iyi erişim mevcut olsa da, bunların yakalanıp yakalanmadığı belli değil. El Salvador’un yoksulluk oranı hala %26,6 seviyesinde ve bu oran Bitcoin’in yasal ödeme aracı olmasından öncesine kıyasla daha yüksek. Merkez bankası verileri kripto para birimlerinin yabancı havalelerin %2’sinden azını oluşturduğunu gösteriyor. Ve turizmden elde edilen GSYH’deki herhangi bir artış şu anda önemsiz görünüyor.
Bitcoin’in volatilitesinin de yaygın sonuçları oldu. Bitcoin’in değeri, El Salvador’un alım yapmaya başladığı Eylül 2021’deki seviyelere henüz dönmedi. Ortalama fiyat Bitcoin başına 45.000 dolar civarındaydı ve fiyat son zamanlarda yaklaşık 28.000 dolara yükseldi.
Potansiyel Çıkar Çatışmaları
Wall Street Journal’da kısa süre önce yayınlanan bir haberde, El Salvador’da Bitcoin’in yükselişinde kilit rol oynayan iki kişinin, Max Keiser ve Stacy Herbert’in, Rus devlet televizyonunda popüler bir finans haber programı başlattıkları kaydedildi. Bu noktada kripto patlamasından para kazandıklarını iddia etmeleri dikkat çekti. Görünüşe göre, El Salvador’un Bitcoin ile bağlantılı devlet borç satışını yönetmeye yardımcı olan bir kripto borsasının kurucu destekçileri oldular. Buna ek olarak, Bitcoin’in benimsenmesi ve kripto girişimlerine yatırım yapılması konusunda Salvador hükümetine danışmanlık yapıyorlar.
Çift ilk olarak 2021’de El Salvador’u ziyaret etti ve ülkedeki kripto para ile ilgili projelere yoğun bir şekilde dahil olmuş görünüyor. Bu katılımları belli ölçüde bir çıkar çatışmasını da beraberinde getiriyor. El Salvador’un Bitcoin kullanımı başarılı olursa yatırımlarından fayda sağlamak üzere kendilerini konumlandırmış durumdalar.
Ancak bu tür etik çatışmalar kripto için yeni değil. Aslında, dünya çapında düzenleme eksikliği, hükümetlerin şu anda bununla mücadele etmesinin nedenlerinden biri.
Deneyim Nasıl Sonuçlanacak?
El Salvador, kripto para biriminin benimsenmesine öncülük ediyor ve başarısı veya başarısızlığı, dijital para birimini yasal ödeme aracı olarak kullanmayı düşünen ülkeler üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. El Salvador’un geleceğine baktığımızda, siyasi ortamın halkın ulusal para birimi hakkında nasıl konuştuğu üzerinde bir rol oynadığı açık. İşlerin bundan sonra nasıl gelişeceğine bağlı olarak, diğer ülkeler kendi kripto para projelerini uygulamaya teşvik edilebilir ya da cesaretleri kırılabilir.
Ancak Bitcoin’in değeri yükselirken ve benimsenme süreci devam ederken, herhangi bir sonuca varmak için çok erken olabilir.
