Bugün, girişimlerin finanse edilme biçimindeki bir evrimden ve mevcut interneti blockchain teknolojileriyle değiştirmeye çalışan şirketler için ne anlama geldiğinden bahsedelim. Uzun bir süredir, risk sermayesindeki temel anlaşma basitti. Yatırımcılar, bir şirkette öz sermaye karşılığında kuruculara para verir; şirket satıldığında veya halka açıldığında bu yatırımı telafi ederler.
Web3 ve Kripto Paraların Getirdikleri
Bu düzenlemenin bir dezavantajı, şirketlerin bu çıkışlara ulaşmasının çok uzun zaman alabilmesidir. Çoğu VC fonu, yatırımlarının ne kadar iyi sonuç verdiğini bilmenin 7 ila 10 yıl süreceğini varsayıyor ve bu arada risk ve belirsizlikle karşı karşıya. Son on yılda blok zincirlerin gelişi, sabırsız VC’ler için yeni bir seçenek yarattı. Web 2.0 çağındaki şirketler, yalnızca değeri her zaman dolar veya diğer ulusal para birimleri cinsinden ifade edilen mal ve hizmetler üretiyordu. Ancak web3 çağındaki şirketler, üçüncü bir ürün olan tokenler sunuyor.
Daha sık olarak, değer, projenin destekçilerinin sahip olduğu ortak inançla ilişkilidir ve hem bu inançlar hem de tokenlerin değeri, girişimin büyümesinin bir parçası olarak manipüle edilebilir. Sabırsız bir VC’nin bir projeyi manipüle etmesinin bir yolu, bir başlangıç teklifinin projelerinin bir parçası olarak tokenlerin ısrar etmesi ve VC için belirli miktarda tokenin ayrılmasını gerektirmesidir. Bu şekilde, tokenlar halka açık kripto borsalarında işlem görmeye hazır hale geldiğinde, VC’ler yatırımlarının bir kısmını planlanandan yıllar önce geri alabilirler. Veya proje, satılmadan veya halka açılmadan önce başarısız olursa, VC, aksi takdirde kayıp olacak bir yatırımdan kar elde edebilir.
ApeCoin Yutturmaca Mı?
Daha doğrusu ApeCoin web’i merkezsizleştirme sözü veriyor. Öyleyse neden kârın çoğunu içerdekiler alıyor? En ünlü web3 projelerinden biri, Yuga Labs adlı bir şirket tarafından oluşturulan tuhaf NFT’lerin bir koleksiyonu olan Bored Ape Yacht Club (BAYC) herkes tarafından biliniyor. Şirket, NFT dünyasının en değerli koleksiyonlarından bazılarını konsolide ediyor; bu ayın başlarında CryptoPunks ve Meebits’in arkasındaki fikri mülkiyeti aldığını duyurdu.
Yuga, Bored Ape‘in her yeniden satılışında bir kesinti yapıyor ve bildirildiğine göre geçen yıl bu şekilde 127 milyon dolarlık etkileyici bir kâr elde ediyor. (Bored Apes’in yaşam boyu satışları 1,5 milyar doları aşıyor.) Bu hafta Yuga Labs, şirkete 4 milyar dolar değerinde 450 milyon dolarlık yeni bir sermaye artırdığını duyurdu. Plan, pahalı NFT satışlarının ötesine geçmek ve sızdırılan bilgilere göre çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyununda sanal arazi satmaya başlamak. Yani Metaverse hedeflerinin finans edilmesi planlanıyor.
Artık BAYC ile ilişkili ApeCoin adında bir token var. Sonunda, yaratıcıları, onu sanal arazi satın almak, oyun oynamak ve hizmet satın almak için kullanabileceğinizi söylüyor. Yuga Labs, ApeCoin DAO’ya Bored Ape Yacht Club logosunun mavi bir versiyonunu içeren bire bir NFT hediye etti. Bu NFT, logonun fikri mülkiyetinin tüm haklarını ve ayrıcalıklarını ApeCoin DAO’ya iletir.
Şimdiye kadar ApeCoin DAO, Yuga Labs’ın ilk destekçilerini ödüllendirmek için IP’yi kullanmaya karar verdi. Perşembe günü DAO, Yuga Labs’in kurucuları olan Yuga Labs’a ve projeyi destekleyen VC’lere 1 milyar ApeCoin tokeni hediye etti. Bored Apes sahipleri de token aldı. Paralar, 12,20 dolara düşmeden önce kripto borsalarında 40 dolara yükseldi. Bu fiyata, VC’lerin tokenleri yaklaşık 1,7 milyar dolar değerinde, bugüne kadar projeye yatırım yaptıklarından çok daha fazla.
DAO’nun web sitesi, token sahibi olmanın dört belirsiz faydasını listeliyor, ancak çoğunlukla “topluluğu” Yuga Labs‘ın yönetiminden mümkün olduğunca uzak tutmak için bir mekanizma gibi görünüyor.
Ortada “açıkça yasa dışı olmadan alabildiğin kadar sahte bir hisse senedine yakın” bir şey var. DAO ruhuna aykırı şekilde herkesten fazla kazanan bir segment oluşuyor. Peki bu ademi merkeziyetçilik ruhuna ne kadar uyuyor? Bu fikrin içini en azından insanlar keşfedene kadar para kazanmak için birileri boşaltıyor mu?
Tüm bu süreç, Silikon Vadisi girişimlerinin para kazanması için zaman içinde test edilmiş bir yol olan “şimdilik yasal” kategorisine giriyor. Ama belki Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun başka fikirleri olacaktır.
ApeCoin DAO yönetim kurulunda görev yapan Sound Ventures müdürü Maaria Bajwa, DAO’nun anlamlı işler yapmak için yetkilendirileceği konusunda ısrar etti. Ancak yüksek kazançların kimin cebine gireceği konusu henüz netlik kazanmış değil.
Web3’ün temel fikri, öncekinden daha açık ve kapsayıcı olmasıdır. Daha önce Yuga Labs gibi yeni bir projeye katılmak için akredite bir yatırımcı olmanız gerekiyordu; bugün, sadece biraz ApeCoin satın alabilir ve “ekosistem”e “katılmaya” başlayabilirsiniz. Zamanla, belki de projenin yönünü değiştirebilecek kadar ApeCoin’e sahip olacaksınız. Ancak bu, halka bahşedilecek çok fazla güçtür ve bu nedenle belki de web3 girişimlerinin bu konuda cimri davranması anlaşılabilir. DAO’lar oluşturulur, ancak temel fikri mülkiyetten uzaktır. Token sahiplerine oy verilir, ancak yan konularda. Herhangi bir tokenin yaklaşık yarısı (ApeCoin durumunda yüzde 38) bir yakın çevreye ücretsiz olarak verilir.
Peki işi ruhuna uygun şekilde yapmaya başlayan girişimler ortaya çıktığında ne olacak? Yuga Labs gibi firmalar bu felsefeyi sömüren art niyetliler olarak mı anılacak? Bu projeler tüm ilgisini kaybedip sıfırı mı görecek? Önümüzdeki yıllarda tecrübe edeceğimiz ve bugünden çılgınlar gibi merak ettiğim en büyük sorulardan biri de budur.
