Bitcoin mevcut finansal sisteme alternatif olarak doğdu. Bugünse bambaşka bir yere evrildi. Değişim tarih boyunca hep kaçınılmaz oldu. Yeni sistemler, farklı yönetim biçimleri ve daha niceleri. Bugünlerde sıcak tartışmalardan biri de doların dünya üzerindeki hakimiyeti. Doğu bloğu öncülüğünde buna alternatif oluşturulmaya çalışılıyor.
Hazine Bakanının Açıklamaları
Güney Afrika önümüzdeki ay yapılacak BRICS toplantısı için davetini yaptı. Üstelik grubun dışındaki tüm Afrika ülkelerini de davet etti. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika tarafından oluşturulan BRICS mevcut finansal sistemdeki batı hakimiyetine alternatif oluşturmayı amaçlıyor. İlk ve en büyük hedefleri dolarizasyon riskini ortadan kaldırmak.
Ülkeler dünya genelindeki gelişmelerden, artan gıda fiyatlarından, enerji maliyetlerinden dolayı zaten zor günler yaşıyor. Üstüne bir de doların dünya genelinde güçlenip yerel para birimleri üzerinde baskı oluşturuyor olması hissedilen enflasyonu ikiye katlıyor. Bu geçmişte de oldu ancak ilk defa AB ve diğer ülkeler, birlikler tarafından bu soruna dikkat çekildi.
Şimdi BRICS başta Çin olmak üzere doğunun en güçlü aktörlerinden bazılarıyla birleşerek doların hakim olmadığı bir dünya inşa etmeye çalışıyor. ABD Hazine Bakanı Yellen bugün bu konuda şunları söyledi;
“Rusya, Brezilya, Hindistan ve Çin’in yeni bir para birimi oluşturma planının doları tehdit edeceğini düşünmüyorum. Öngörülebilir gelecekte doların yerini alabilecek bir alternatif göremiyorum. Tüm veriler doların uluslararası işlemlerde hakimiyetini koruduğunu gösteriyor.”
Şimdi 22 Ağustos tarihinde yapılacak toplantıda BRICS grubunun altına dayalı bir para birimini tanıtması bekleniyor. Başarılı olup olmadığını ise zaman gösterecek.
Dolar Biter Mi?
Dolar bugün ve muhtemelen uzun bir gelecekte rezerv para birimi olarak kalmaya devam edecek. Siyasi ve ekonomik gücü elinde bulunduran ABD dünyanın her yerinde geçerli bir para birimine sahip. Üstelik oluşacak enflasyonu göze alarak dilediği kadar dolar basıp piyasaya sürme özgürlüğüne de sahip. Fakat Yuan, Rus Rublesi gibi para birimleri için durum farklı. Bunlarla işlemler sınırlıdır. Çünkü insanlar Yuan alıp dünyanın herhangi bir ülkesine gittiğinde kolayca alışveriş yapamaz. Tıpkı Bitcoin gibi dolar dışındaki para birimlerinin değeri de dolar üzerinden hesaplanır. Bu sistemin yakın gelecekte değişmesi için ABD’nin askeri ve ekonomik anlamda çok büyük bir darbe alması gerekir. Eğer nükleer bir savaş çıkıp ülke yerle bir olmayacaksa bu da pek mümkün görünmüyor.
Peki ne olabilir? Türkiye gibi birçok gelişmekte olan ülke dolarizasyonun ekonomisi üzerindeki negatif etkilerini yakından hissediyor. BRICS tarafından çıkarılan ve emtiaya (altın) dayalı yeni para birimi doğudaki ikili ticaretlerde denenebilir. Bu denemelere Türkiye gibi grubun dışındaki ancak dolara alternatif oluşturulmasına istekli ülkeler de dahil olabilir. Ancak en iyi senaryoda bu para biriminin doğu ülkeleri arasındaki ticarette yaygınlaşması beklenir. Örneğin Türkiye’nin ABD veya AB bölgesiyle yaptığı ticarette bunu kullanması pek mümkün olmayacaktır.
Özetle Yellen şimdilik haklı görünüyor. Eğer dünya daha sert biçimde iki kutuplu bir geleceğe evirilmiyorsa yeni para biriminin doları yerle bir etmesi pek mümkün değil.
